نشمیل اسماعیلی، مدیر تولید شهر مهاباد در استان آذربایجان غربی در پاسخ به این پرسش که در تهیه مستند رادیویی باید به چه ملاک‌ها و شاخصه‌هایی توجه داشت، گفت: مستند‌های رادیویی از شاخص‌ترین ساختار‌های رادیویی برای بیان مطالب و موضوعات متنوع علمی، تاریخی، اجتماعی و به روز هستند. بی شک یک مستند رادیویی موفق در اولین گام باید برای مخاطب جذاب و شنیدنی باشد تا بتواند تاثیرگذار باشد. عنصر جذابیت و شنیداری بودن هم بسته به موضوع و ایده انتخابی، نگاه مستند ساز، زاویه‌ی دید، توجه به نیاز مخاطبان، میزان به روز بودن، چگونگی پرداخت محتوایی آن و نیز استفاده از عناصر زیبایی شناسی در رادیوست؛ بنابراین یک مستند رادیویی باید دارای موضوعی جذاب، به روز و مورد نیاز مخاطب باشد.
مستند ساز خوب پویا، فعال، خلاق و آگاه به پیرامون خود است
وی افزود:، اما مستند ساز رادیویی کسی است که دریچه نگاه و نوع تفکر او زاییده خلاقیت‌های خاصی است که به او کمک می کند تا از یک موضوع بسیار ساده یک مستند قوی و شنیدنی تهیه کند.
یک مستند ساز موفق که ضرباهنگ جامعه مخاطبان، نیاز‌ها و سلایق آنان را می‌شناسد یعنی همان مخاطب شناسی درست و هر روز در حال یادگیری و گسترش حوزه اطلاعات عمومی و به روز کردن دانایی و توانایی خویش است. بی شک در میدان عمل می‌تواند عملکرد بهتری نیز از خود نشان دهد. مستند ساز خوب پویا، فعال، خلاق و آگاه به پیرامون خود است.
توجه به نیاز و مطالبات مخاطبان در طراحی ایده و موضوع
اسماعیلی بیان کرد: مخاطب در برنامه سازی به عنوان گیرنده‌های پیام از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، اما در کنار آن مهم‌ترین پیشنهادات برای جذابیت بیشتر مستند‌های رادیویی توجه به نیاز و مطالبات مخاطبان در طراحی ایده و موضوعات مستند است. پژوهش محور بودن مستند و توجه به جمع آوری شواهد و اسناد و واقعیات مرتبط با موضوع، ذات اصلی مستند است.
وی معتقد است هر چه مستند ساده‌تر و روان‌تر باشد و از اطاله کلام و پرداخت‌های غیر ضروری اجتناب کند؛ نتیجه گیری مستند جذاب‌تر خواهد بود.
به گفته این مستندساز، نباید از توجه به پرداخت مولفه‌های بومی و محلی، آداب و رسوم و فرهنگ غنی اقوام ایرانی در همه موضوعات و ادوار در مستند‌های رادیویی غافل بود. این‌ها عامل جذابیت بخشی و مقابله با هجمه‌های فرهنگی بیگانگان و رقابت با رسانه‌های قدرتمند جهانی است که این مقوله را در جوامع خود در سر خط مستند‌های خود قرار داده اند و بی شک در مسیر عمل به جهاد تبیینی که مدنظر رهبر معظم انقلاب اسلامی است نیز معنا می‌یابد.
مدیر تولید مهاباد با بیان اینکه دوری از کلیشه‌های معمول در مستند سازی در انتخاب موضوع یا پرداخت و سیر مستند سازی بسیار حائز اهمیت است، افزود: طراحی پیش از تولید چیدمان اصلی مستند و تدبر و تفکر در آن و پیاده کردن بهترین شیوه پرداخت به مستند در عمل مانند نقشه کشی درست یک بنا و ساخت بنا بر اساس آن است.