آئین نامه نحوه صدور مجوز و تعیین سقف پذیرش دانشجویان غیر ایرانی برای تمام مراکز و مؤسسات آموزش عالی در جلسه هجدهم شورای راهبردی سیاستگذاری کلان برای دانشجویان خارجی ابلاغ شد.
وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی ملزم به اجرای دقیق این آئین نامه هستند.
در مقدمه این آئین نامه آمده است: بین المللی سازی آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران مستلزم اصلاح نگرش سیستمی، بهبود کیفیت فرایندها، بهره گیری از دانش‌های نوین و مدیریت راهبردی در سطح کلان است.
یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های بین المللی شدن، گسترش جذب دانشجویان غیر ایرانی است که می‌تواند زمینه ساز تعاملات گسترده و پایدار میان جامعه دانشگاهی کشور با سایر کشور‌ها باشد.
رسیدن به جایگاه برتر در جذب دانشجویان غیر ایرانی نیازمند ترسیم چشم انداز راهبردی و طراحی فرآیندی متشکل از مجموعه فعالیت‌های سازمانی، برای ساماندهی و ارتقا کیفیت خدمات مرتبط با زیست، تحصیل و تربیت دانشجویان است.
در این آئین نامه مفاهیمی از جمله شورای راهبردی، شورای عالی برنامه‌ریزی، شورای فرهنگی، کارگروه پذیرش، کارگروه رصد، مؤسسه، دانشجویان و خدمات کنسولی مورد استفاده هستند.
از جمله اهداف این آئین نامه می‌توان به «زمینه‌سازی برای تحقق اهداف کلان نظام در جذب دانشجویان غیر ایرانی»، «ارتقای جایگاه بین‌المللی مؤسسات آموزش عالی کشور در راستای تحقق مرجعیت علمی»، «استانداردسازی خدمات آموزشی، رفاهی، اداری و فرهنگی مؤسسات آموزش عالی کشور»، «افزایش توان رقابت‌پذیری دانشگاه‌های کشور در عرصه بین‌المللی»، «افزایش سهم کشور از جذب دانشجویان غیر ایرانی در جهان» و «الهام بخشی و گسترش تعاملات و ارتباطات سودمند نظام آموزش عالی کشور با مراکز علمی بین المللی» اشاره کرد.
ارزیابی و صدور مجوز
صدور مجوز و تعیین سقف پذیرش دانشجویان غیر ایرانی برای همه مؤسسات آموزش عالی بر عهده کارگروه پذیرش است. کارگروه پذیرش بر اساس نتایج ارزیابی شاخص‌های مندرج در جدول پیوستی آئین نامه، درباره هر یک از مؤسسات تصمیم‌گیری می‌کند.
ارزیابی در مؤلفه‌های آموزشی پژوهشی، اداری رفاهی، بین المللی و فرهنگی تربیتی با امتیازات زیر انجام می‌شود. برای صدور مجوز کسب حدنصاب لازم در هر یک از مؤلفه‌ها الزامی است.
۱- دبیرخانه کارگروه پذیرش باید پیش از صدور مجوز، سابقه تخلفات مؤسسه مربوطه را از دبیرخانه کارگروه رصد استعلام کند. وجود پرونده تخلف در کارگروه رصد مانع از صدور مجوز است.
۲- مجوز پذیرش با امضای رئیس کارگروه پذیرش صادر می‌شود.
۳- وظیفه ارزیابی مؤلفه‌های آموزشی پژوهشی، اداری رفاهی و بین‌المللی برعهده دبیرخانه کارگروه پذیرش و وظیفه ارزیابی شاخص‌های فرهنگی بر عهده دبیرخانه شورای فرهنگی است.
۴- هر یک از اعضای کارگروه پذیرش می‌توانند در ارزیابی مؤسسات مشارکت کنند. نتایج ارزیابی و امتیازات کسب شده در کارگروه پذیریش بررسی و تعیین تکلیف می‌شود.
۵- شاخص‌های رفاهی و کیفی باید به صورت میدانی ارزیابی شوند. در خود اظهاری مؤسسات، دبیرخانه‌هایی که ذکر شده موظف به صحت‌سنجی اطلاعات ارائه شده هستند.
وزارت علوم و وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی با تشکیل کمیته ستادی بر صحت اطلاعات ارسالی از واحد‌های تابعه به کارگروه پذیرش نظارت کنند.
۶- موسساتی که برابر رأی کارگروه پذیرش موفق به کسب حد نصاب‌های لازم نشوند، می‌توانند بعد از اصلاح کاستی‌ها نسبت به ارائه درخواست جدید اقدام کنند. در صورتی که برای بار دوم حدنصاب لازم کسب نشود، مؤسسه تا دو سال از ارائه درخواست مجدد محروم می‌شود.
۷- در خصوص موسساتی که پیشتر مجوز پذیرش دریافت کرده اند با اولویت تعداد دانشجویان بیشتر و یا وضعیت نامطلوب (حسب گزارش کارگروه رصد) ارزیابی انجام می‌شود. چنانچه مؤسسه موفق به کسب حد نصاب لازم در ارزیابی نشود، مجوز آن ابطال و فرآیند‌های پذیرش متوقف می‌شود.
خدمات اداری و کنسولی برای دانشجویانی که پیش از تاریخ لغو مجوز روادید تحصیلی دریافت کرده‌اند همچون دیگر دانشجویان ادامه می‌یابد و در موارد خاص شورای عالی برنامه ریزی تصمیم گیری می‌کند.
جبران کلیه خسارات ناشی از لغو مجوز، پذیرش بدون مجوز و پذیرش بیشتر از سقف مجاز بر عهده مؤسسه است.
تعیین سقف پذیرش
تعیین سقف پذیرش دانشجویان برای هریک از موسساتی که موفق به کسب حد نصاب لازم (۱۳۵۰ امتیاز) و اخذ مجوز شوند، بر عهده کارگروه پذیرش است.
سقف پذیرش با کسب ۱۳۵۰ امتیاز، در هر یک از گروه‌های تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی، دامپزشکی و هنر در مقاطع دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی به ترتیب ۲۵ و ۲۰ و ۱۰ درصد سهمیه پذیرش تعیین شده برای دانشجویان داخل توسط شورای گسترش وزارت علوم است.
سقف تعیین شده مازاد بر سهمیه اعلامی شورای گسترش در نظر گرفته می‌شود.
سقف پذیرش با کسب ۱۳۵۰ امتیاز در هر یک از رشته‌های علوم پزشکی در مقاطع تخصصی، فوق تخصصی و فلوشیپ ۴۰ درصد، دکتری عمومی و کارشناسی ارشد ۳۰ درصد و کارشناسی و کاردانی ۲۰ درصد، سهمیه پذیرش تعیین شده برای دانشجویان داخل توسط شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی است.
سقف تعیین شده مازاد بر سهمیه اعلامی شورای گسترش در نظر گرفته می‌شود.
تبصره ۱: در موارد درخواست تأسیس شعب خاص آموزش بین المللی وابسته به مؤسسات آموزش عالی، شرایط آئین نامه در شعبه مورد نظر بررسی و تصمیم‌گیری می‌شود.
۱. کارگروه پذیرش با رعایت ضوابط ذکر شده، سقف پذیرش هر یک از مؤسسات را معین می‌کند.
۲. کارگروه پذیرش حسب ارزیابی و تشخیص می‌تواند سقف پذیرش را پایین‌تر از سقف اولیه در نظر گیرد.
۳. در خصوص افزایش سقف رشته محل‌های خاص و یا رشته محل‌هایی که از استقبال کمتر دانشجویان ایرانی برخوردار است، حسب مورد کارگروه پذیرش تصمیم گیری می‌کند.
۴. تعداد دانشجویان بورسیه معرفی شده از کارگروه پذیرش در محاسبه سقف پذیرش لحاظ نمی‌شود.
۵. به ازای هر ۲۵۰ امتیاز بیشتر از حد نصاب اولیه (۱۳۵۰ امتیاز)، ۱۰ درصد به سقف پذیرش در هر یک از مقاطع ذکر شده اضافه می‌شود.
۶. مؤسسات دارای مجوز پس از گذشت ۶ ماه از تعیین سقف پذیرش می‌توانند برای ارزیابی مجدد و تعیین سقف پذیرش بالاتر درخواست دهند. دبیرخانه کارگروه پذیرش با بررسی دلایل و مستندات ارائه شده، نسبت به طرح درخواست در کارگروه پذیرش اقدام می‌کند.
با تقاضای حداقل چهار عضو کارگروه پذیرش، دبیرخانه موظف به طرح درخواست است.
مؤسسات باید با در نظر گرفتن شرایط و امکانات اداری، فرهنگی و رفاهی خود (به ویژه تأمین خوابگاه مجردی و توانایی اجرای برنامه‌های فرهنگی تربیتی فراگیر) نسبت به افزایش سقف پذیرش درخواست دهند.
۷. سازمان امور دانشجویان وزارت علوم ضمن پایش آمار پذیرش هر یک از مؤسسات، صرفاً مجاز به ارائه خدمات اداری و کنسولی بر اساس سقف تعیین شده برای هر مؤسسه است.
لغو مجوز و کاهش سقف پذیرش
حسب گزارش تخلف مؤسسه از سوی کارگروه رصد و یا تأیید دبیرخانه کارگروه پذیرش مبنی بر ارائه اطلاعات نادرست در ارزیابی‌ها، موضوع لغو مجوز و یا کاهش سقف پذیرش مؤسسه در دستور کار کارگروه پذیرش قرار می‌گیرد.
تعلیق مجوز مؤسسات برعهده کارگروه رصد است. دبیرخانه کارگروه پذیرش نیز می‌تواند تخلف مؤسسات را به کارگروه رصد گزارش و درخواست تعلیق کند. چنانچه دبیرخانه کارگروه پذیرش پس از ۱۴ روز کاری از تاریخ تحویل درخواست تعلیق مؤسسه به کارگروه رصد پاسخی دریافت نکند، می‌تواند تا تعیین تکلیف مؤسسه در کارگروه رصد از ارائه خدمات کنسولی به آن خودداری کند.
۱) مؤسسات پس از لغو مجوز، مجاز به جذب و پذیرش دانشجوی جدید نیستند. جبران خسارت ناشی از پذیرش بدون مجوز یا بیشتر از سقف تعیین شده بر عهده مؤسسه است.
خدمات اداری و کنسولی برای دانشجویانی که پیش از تاریخ لغو مجوز، روادید تحصیلی دریافت کرده اند همچنین دیگر دانشجویان ادامه می‌یابد و در موارد خاص شورای عالی برنامه ریزی تصمیم گیری می‌کند.
۲) مؤسسان معترض به رأی کارگروه پذیرش می‌توانند درخواست رسمی خود را به همراه مستندات، به دبیرخانه شورای عالی برنامه ریزی ارسال کنند. نقض رأی کارگروه پذیرش و ننعیین تکلیف پرونده، نیازمند دو سوم به آرای اعضای شورای عالی برنامه ریزی است.
۳) مؤسسات لغو مجوز شده پس از ۱۸ ماه از تاریخ لغو مجوز می‌توانند برای ارزیابی مجدد و صدور مجوز به کارگروه پذیرش درخواست دهند.
۴) به منظور ممانعت از گسترش تخلفات و اثرات منفی اقدامات غیر قانونی موسساتی که پرونده تخلف آنها در دست بررسی است، دبیرخانه کارگروه رصد مجاز است حسب ضرورت پذیرش دانشجو و ارائه خدمات اداری و کنسولی مؤسسه را تعلیق کند.
مقررات
۱. مؤسسات ملزم به عقد قرارداد رسمی با کلیه دانشجویان شهریه پرداز اعم از جذب شده مستقیم یا از طریق مؤسسات جذب هستند. یک نسخه از قرارداد به انضمام جدول پرداخت‌های مالی باید در اختیار دانشجو قرار گیرد و رسید کتبی دریافت شود.
۲. مؤسسات همزمان با عقد قرارداد، موظف به تعیین نرخ شهریه کامل مقطع تحصیلی و کلیه هزینه‌های مرتبط اعم از خوابگاه، بیمه، تغذیه، ایاب و ذهاب هستند و تا دو نیم سال اضافه سنواتی نیز بر اساس نرخ تعیین شده محاسبه می‌شود. ذکر نحوه اخذ شهریه، ریالی یا ارزی و زمانبندی پرداخت الزامی است.
مؤسسات تا پایان مقطع تحصیلی و اضافه سنوات ذکر شده مجاز به افزایش شهریه و هزینه‌ها نیستند.
۳. هزینه شهریه دانشجویان غیر ایرانی مهاجر مقیم بر اساس ریال محاسبه و تعیین می‌شود.
۴. چنانچه حسب تشخیص کارگروه پذیرش امکان تأمین ارز خارجی در کشور فراهم نشود، هزینه‌های تحصیلی و رفاهی دانشجویانی که قرارداد آنها بر اساس ارز خارجی منعقد شده است، براساس نرخ آزاد دلار (درج شده در سامانه بانک مرکزی) محاسبه و به ریال دریافت می‌شود.
۵. وظیفه تأمین، تجهیز و حفاظت از خوابگاه دانشجویان (ملکی و استیجاری) در طول مدت تحصیل و سنوات آموزشی مجاز، ایام تعطیلات رسمی و یا در زمان بحران‌های غیر قابل پیش بینی برعهده موسسات است.
۶. نرخ اجاره بهای خوابگاه دانشجویان باید متناسب با امکانات و خدمات ارائه شده باشد به نحوی که قیمت تمام شده خوابگاه، ارزان‌تر از واحد اقامتی مشابه در همان منطقه باشد.
۷. اخذ ویزای تحصیلی برای متقاضیان پیش از شروع به تحصیل الزامی است.
۸. مؤسسات موظف هستند تمهیدات لازم را برای بهره مندی کلیه دانشجویان، از بیمه سلامت و شماره اختصاصی ویژه اتباع خارجی (صادره از واجا) در بدو تحصیل به کار ببندند.
۹. مؤسسات در برابر استاندارد‌های اعلامی از سوی دفتر خدمات کنسولی مستقر در سازمان امور دانشجویان وزارت علوم به تأمین نیروی انسانی و تجهیزات مناسب اقدام می‌کنند.
۱۰. آموزش زبان فارسی و اخذ گواهینامه معتبر از مؤسسات آموزشی دارای مجوز پیش از ورود به تحصیل و اخذ واحد‌های درسی الزامی است. موارد خاص در آئین نامه مربوط به تفصیل بیان می‌شود.
۱۱. مؤسسات پذیرنده دانشجو در رشته‌های تحصیلی که در سرفصل‌های درسی آنها، آزمایشگاه و کارگاه تعریف شده، ملزم به فراهم کردن زیرساخت مورد نیاز در محدوده دانشگاه هستند.
۱۲. پذیرش دانشجویان برای دوره‌های مجازی مستلزم موافقت کارگروه پذیرش است. شیوه نامه آموزش مجازی دانشجویان غیر ایرانی ظرف مدت شش ماه توسط شورای عالی برنامه‌ریزی تصویب و ابلاغ می‌شود.
۱۳. مؤسسات دارای مجوز می‌توانند حسب درخواست دانشجویان علاوه بر دانشنامه، ترجمه تأیید شده را نیز ارائه کنند.
۱۴. با تشخیص کارگروه پذیرش پرونده مؤسسات با شرایط خاص یا مأموریت ویژه که موفق به کسب بعضی از حد نصاب‌ها نشده اند، برای تعیین تکلیف به شورای عالی برنامه‌ریزی ارجاع می‌شود.
۱۵. وزارت بهداشت و سازمان امور دانشجویان وزارت علوم ظرف مدت چهار ماه با هماهنگی دبیرخانه شورای راهبردی نسبت به ساماندهی به جذب و پذیرش دانشجویان در بستر سامانه جامع الکترونیکی نظیر EducationIran اقدام می‌کنند.
۱۶. لیست مؤسسات دارای مجوز به ترتیب از بالاترین امتیاز، توسط دبیرخانه کارگروه پذیرش اعلام و به روز رسانی می‌شود.
۱۷. دبیرخانه شورای عالی برنامه ریزی حسب ضرورت شیوه نامه اجرایی این آئین نامه را تهیه می‌کند.
این آئین نامه به تصویب شورای راهبردی سیاستگذاری کلان برای دانشجویان خارجی رسیده و از زمان تصویب لازم الاجرا و جایگزین آئین‌نامه‌ها و مقررات قبلی است.
منبع: مهر