در میز اقتصاد امروز موضوع راهکارهای تداوم تولید در کشور مورد بررسی قرار گرفت و سید مهدی نیازی قائم مقام وزارت صنعت، معدن و تجارت و حمیدرضا غزنوی دبیر مجمع کارآفرینان ایران به سوالاتی پاسخ دادند.
سوال: برنامه وزارت صمت برای تدوام رشد تولید چیست؟
نیازی: آمار نشان دهنده رشد همزمان و متوازن در تمام بخش‌های تولید بود. خوشبختانه در حوزه صادرات و تجارت خارجی شرایط خوبی داریم. علیرغم اینکه چالش‌های زیادی را در داخل و خارج داشتیم. در این مدت توانستیم نتایج درخشانی را به جای بگذاریم که مورد تقدیر مقام معظم رهبری هم قرار گرفت. استمرار این راه نیازمند الزاماتی مانند تامین زیرساخت‌ها است. برنامه راهبری برای رشته فعالیت‌ها وجود دارد و مشخص شده که در حوزه‌های مختلف چه اهداف تولیدی را بتوانند محقق کنند. برای تحقق این موارد چند اقدام توسط وزارتخانه دنبال می‌شود و یکی از آن‌ها مانع زدایی از فعالیت‌های تولیدی و صادراتی است.
مورد بعدی تامین زیرساخت‌ها در حوزه‌های مختلف انرژی اعم از آب و برق وگاز است که باید در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرد. بخش زیرساخت متولی خودش یعنی وزارت نیرو و وزارت نفت را دارد و ما مطالبه‌گر بخش تولید هستیم تا موضوعات پیگیری شود. البته ما در حوزه برق و آب حدود ۱۲ میلیارد دلار برنامه سرمایه‌گذاری تعریف کرده‌ایم که در سال گذشته بخش برق آن آغاز شد و بنگاه‌های صنعتی در حال احداث ۱۴ هزار مگاوات نیروگاه برق هستند که معادل ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است. رفع موانع تولید به مفهوم عام و در کلام بهبود فضای کسب و کار شاید مهمترین مسئله برای استمرار تولید باشد؛ که علیرغم همه محدودیت‌ها، ظرفیت‌های تولید فعال شده است. وظیفه ما ایجاد زمینه برای استمرار این افزایش تولید است.
سوال: فضا برای تدوم این رشد وجود دارد؟
غزنوی: در ۶ ماه اول سال جاری رشد خوبی ایجاد شد، اما من فکر می‌کنم در شش ماه دوم با مشکلات زیادی روبرو هستیم که قطعا آمار‌ها را دچار تغییر کرده است. اما می‌توان اینطور تحلیل کرد که وقتی ما در ۶ ماه اول به رشد تولید رسیده‌ایم، نشان دهنده این است که بستر رشد وجود دارد و امکان رسیدن به رشد ۸ درصدی قابل دسترسی است. یکی از مهمترین چالش‌ها و موضوعاتی که توسط مقام معظم رهبری بیان شد، بحث پایان دادن به موضوع دولتی کردن بخش‌های خصوصی بود. در بند هفت سند تحول قوه قضاییه به حقوق مالکیت به درستی تاکید شده، اما تفکر قبلی همچنان وجود دارد؛ بنابراین موضوع حقوق مالکیت و رفع عدم اطمینان بخش خصوصی به حاکمیت بسیار اهمیت دارد.
سوال: نظر شما در مورد حقوق مالکیت و حمایت از بخش خصوصی چیست؟
نیازی: جمهوری اسلامی ایران، قوانین محکم و متقنی برای حفظ و حمایت از مالکیت اعم از مالکعیت معنوی و صنعتی دارد و حتی در حوزه قوانین خارجی هم قوانین مستحکمی داریم. در وزارت صنعت هم که به عنوان متولی و حامی تولید شناخته می‌شود حمایت از بخش خصوصی از موضوعات اصلی است.
سوال:در تشکیل کارگروه‌های پیگیری اقداماتی انجام شده یا خیر؟
نیازی: مقام معظم رهبری ۹ اقدام را برای الزامات رشد برشمردند که یکی از موضوعات آن بحث بهبود فضای کسب و کار و مداخله سلیقه‌ای دستگاه‌ها بود که باید حل شود. کارگروه‌هایی در سطح دولت وجود داشته و باید به حسب تاکید مقام معظم رهبری تقویت شوند. این کارگروه‌ها یا ترمیم خواهند یا در صورت نیاز کارگروه‌های جدید ایجاد خواهد شد. اما کارگروه‌هایی بوده که مصوبات آن‌ها به طور جدی در دولت اجرایی نمی‌شد. یکی از آن‌ها ستاد تسهیل و رفع موانع تولید است، اما بعضا دستگاه‌های اجرایی عموما این مصوبات را پیگیری نمی‌کنند و ضمانت اجرایی مناسبی برای آن‌ها پیش بینی نشده است.
سوال: وضعیت تسهیلات واحد‌های تولیدی چگونه است؟
غزنوی: چند موضوع مورد بحث داریم که یکی از آن‌ها رشد بهره‌وری است. اگر بخواهیم به رشد بهره وری برسیم باید به مقیاس بهینه تولید توجه کنیم و اگر میخواهیم به مقیاس بهینه تولید برسیم لازم است از پیشرانه‌های تولید اقتصادی حمایت کنیم تا سر ریز مثبت ایجاد شده پیشرانه‌های اقتصادی به شرکت‌های کوچک و متوسط برسد. کار خاصی در این زمینه صورت نگرفته و ما در زمینه بهره‌وری شرایط مناسبی نداریم. موضوع بعدی صادرات مناسب غیرنفتی است که باز هم به همین چرخه ارتباط دارد. متاسفانه از مهر امسال به بعد، تامین مالی و سرمایه در گردش تولید از طریق بانک‌ها تامین نشده و شرایط بسیار سخت شده است. تقریبا ۴۰ درصد تسهیلات باید به صنعت برسد که عموما هم نمی‌رسد که اگر هم رسیده باشد همان تسهیلات سال گذشته است. منابع بانک‌ها به این اندازه نیست که هم بتوانند تسهیلات تکلیفی را پرداخت کنند و هم تسهیلات تولید را پرداخت کنند.
سوال: برنامه‌ای برای رفع این موضوع وجود دارد؟
نیازی: هزینه‌های تولید در چند سال گذشته افزایش داشته است، اما خوشبختانه در تابستان تورم تولیدکننده ما نسبت به سال گذشته شرایط بهتری داشته و نصف شده است. شاخص تورم تولیدکننده شاخص مهمی برای هزینه‌های تولید است. علیرغم اینکه هزینه‌های تولیدی افزایش داشته، اما حد اعتبار واحد‌های تولیدی توسط بانک‌ها تامین نشده است. این چند راه دارد که در یکی از روش‌ها شبکه بانکی باید حجم نقدینگی و خطوط اعتباری را بالا ببرد که ممکن است برای تورم یک شمشیر دولبه باشد. روش دیگر این است که ما باید بهره‌وری منابع موجود را افزایش دهیم. هدف ما این است که نیاز نقدینگی را کم کنیم و روش‌های اعتباری و انتقال اعتباری را دنبال کنیم.