کابوس آلودگی هوا، رویای حمل‌ونقل پاک

مسعود درستی مدیرعامل شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه به مناسبت روز ملی هوای پاک در یادداشتی نوشت:

آسمان آبی، خیابان‌هایی عاری از ترافیک و هوای پاک آرزوی همهٔ ما ساکنان شهر‌های بزرگ است. درواقع برخورداری از یک محیط‌زیست سالم و عاری از آلودگی جزئی از حقوق شهروندی به حساب می‌آید و در اصل پنجاهم قانون اساسی کشورمان بر لزوم شکل‌گیری محیط‌زیست سالم و پاک که یکی از شاخصه‌ها و عناصر آن حق بر هوای پاک می‌باشد، تأکید شده است.

در خصوص آلودگی هوا و آن بخشی که مرتبط با تردد خودرو‌ها در سطح شهر است، راه‌حل تقریباً بر همه ما روشن و شفاف است. باید ناوگان حمل‌ونقل عمومی را توسعه و بهبود ببخشیم تا مردم نیازی به استفاده از خودرو‌های شخصی نداشته باشند و قطعاً مترو به عنوان تنها حمل‌ونقل پاک درون‌شهری در صدر راهکار‌های این موضوع قرار دارد.

توسعه مترو چه از لحاظ ساخت خطوط جدید و چه از لحاظ خرید واگن و تجهیزات؛ برای حفظ محیط زیست، کاهش مصرف سوخت و داشتن آسمان آبی‌تر در پایتخت ضروری است.

در حال حاضر متروی تهران و حومه ۲۵۸ کیلومتر خط و ۱۴۴ ایستگاه فعال دارد و در پایان آذرماه ۱۴۰۱ تعداد سفر‌های انجام شده از ابتدای بهره‌برداری با این ناوگان به رقم ۱۰ میلیارد و ۶۵۶ میلیون ۱۸۹ هزار و ۱۲۴ سفر رسید. متروی تهران و حومه اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی قابل‌توجهی نیز برای پایتخت‌نشینان داشته به‌طوری که آمار‌ها نشان می‌دهد طی هفت ماه ابتدایی سال جاری استفاده از مترو باعث صرفه‌جویی ۲۴ هزار و ۲۲۵ میلیاردریالی در مصرف سوخت شده است.

هر قطار مترو برابر ۱۱ اتوبوس بی‌آرتی؛ ۳۷ اتوبوس درون‌شهری؛ ۵۶۲ تاکسی و ۱۱۲۵ خودروی شخصی مسافر در خود جای می‌دهد که با مقایسه این اعداد می‌توانیم هرچه بیشتر به اهمیت و کارایی مترو در کاهش ترافیک و آلودگی هوا نسبت به سایر وسایل حمل‌ونقلی پی ببریم.

گفتن این نکته هم خالی از لطف نیست که متروی تهران پس از پایان اپیدمی کرونا، با استقبال شهروندان روبرو شده است به‌طوری‌که با افزایش روزانه میزان مسافران، اکنون بیش از ۲ میلیون سفر در هر روز با این ناوگان انجام می‌شود.

ساخت مترو به عنوان یک زیرساخت ملی، سرمایه زیادی را نیاز دارد. مترو یک ابرسازه فوق مدرن در پایتخت است. ایجاد این شبکه بزرگ آن هم در زیرزمین سختی‌ها و ظرافت‌های خاص خود را داشته که با هیچ سازه دیگری در کشور قابل‌مقایسه نیست. تنها در ساخت خط ۷ به‌اندازه قطر کشور کابل استفاده شده و کل کابل‌های خطوط متروی تهران به‌اندازه ۳ بار، دور مرز‌های ایران می‌چرخد.

این اعداد و ارقام به مدیران شهری و نهاد‌های تصمیم‌گیر در بودجه این پیام را می‌دهد که برای توسعه و نگهداشت اصولی از متروی تهران و رسیدگی به نیاز مردم در این زمینه‌چینش مناسبی را در برنامه‌ریزی‌ها و تخصیص بودجه لحاظ کنند؛ چرا که علی رغم اذعان به بزرگی کار انجام شده، باید گفت این میزان از زیرساخت هنوز با سطح مناسب و ایده‌آل برای تهران فاصله دارد و باید هر چه سریع‌تر تکمیل خطوط ۶ و ۷ و ساخت ۴ خط دیگر (۸، ۹، ۱۰ و ۱۱) دنبال شود تا با ایجاد دسترسی مناسب، شهروندان به استفاده از این حمل‌ونقل ریلی سریع، پاک و ارزان بیش‌ازپیش ترغیب شوند. در این صورت این شهر زیرزمینی می‌تواند در کاهش ترافیک و به‌تبع آن کاهش آلودگی هوا نقش خود را ایفا کند.

در پایان به نکته مهم مشارکت مردم هم اشاره کنم. همه ما می‌دانیم که یکی از مسائل کلیدی در مدیریت موفق شهر، میزان مشارکت مردم در امور است؛ بنابراین از شهروندان هم این درخواست را دارم که در نگهداری از این سرمایه عظیم ملی مشارکت لازم را داشته باشند. این سازه عظیم در زیرزمین متعلق به تک‌تک مردم در شهر است و باید همانند اموالمان از آن نگهداری و سهم خود را در آبادانی شهرمان ایفا کنیم.