براساس سند آمایش سرزمینی خراسان رضوی در افق سال ۱۴۰۴، جایگاه صنعت و معدن این استان باید در تعامل سازنده با دیگر استانها، کشورهای منطقه و جهان، ارتقا یابد.
در این راستا برای افزایش سهم صنعت خراسان رضوی از تولید ناخالص داخلی و افزایش صادرات، ارتقای کیفیت به ویژه در صنعت نساجی و پوشاک، که سهم زیادی در تولید و اشتغال دارند، ضروری به نظر می رسد.
از سوی دیگر خراسان رضوی توسعه صادرات پوشاک را به عنوان یکی از اهداف راهبردی خود در تولید تعریف کرده است اما موانعی در این بخش وجود دارد که در صورت برداشته شدن آن می توان به تحقق این مهم امر داشت.
امیررضا رجبی مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، صادرات محصولات حوزه نساجی، پوشاک و کیف و کفش این استان در ۹ ماهه امسال را ۸۰ میلیون و ۵۸۳ هزار دلار ذکر و بیان کرد: این میزان ۱۴.۳ درصد از کل صادرات این محصولات در کل کشور در بازه مزبور را شامل می شود.
او افزود: هزار و ۶۰۰ واحد تولیدی صنفی پوشاک در استان فعالیت دارند که البته برخی از واحدهای صنفی در این رسته به صورت زیرزمینی یا زیرپله ای فعالیت می کنند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: فعالیت این واحدهای تولیدی باعث شده است که مشهد و خراسان رضوی به عنوان قطب صنعت پوشاک معرفی شود.
همه این مزیت ها زمینه راه اندازی خوشه صنعتی پوشاک را در مشهد فراهم کرده است که این خوشه در دی ماه امسال با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران در استان آغاز به کار کرد.
اهداف خوشه پوشاک در مشهد
خوشه صنعتی مجموعه ای از واحدهای خرد و متوسط است که در یک منطقه جغرافیایی مشخص و با یک گرایش صنعتی مشترک متمرکز شده است که با همکاری و تکمیل فعالیت های یکدیگر به تولید و عرضه کالاها و خدمات می پردازند و البته دارای چالش ها و فرصت های مشترکی نیز هستند.
خوشه های صنعتی می توانند موتور محرک اقتصاد ملی و منطقه ای باشند؛ زیرا در نتیجه توسعه خوشه ها، بنگاه های درون خوشه با بازدهی بیشتر و استفاده تخصصی تر از امکانات موجود کار کرده و بازه زمانی واکنش آنها نسبت به بازار بسیار کمتر از حالتی است که به صورت انفرادی کار کنند.
ایجاد خوشه صنعتی برای بنگاه های اقتصادی به شبکه سازی، هم افزایی و ایجاد شبکه های فراگیر کمک کرده و در نهایت منجر به ایجاد ارزش افزوده، توسعه بازارها و دستیابی به منابع اولیه ارزانتر می شود.ایجاد و توسعه خوشه صنعتی مزایای متعددی برای بنگاه های اقتصادی به ویژه واحدهای کوچک کسب و کار در پی دارد، در این راستا خراسان رضوی خوشه های صنعتی متعددی دارد و آخرین خوشه صنعتی که اخیرا در استان راه اندازی شده است، مربوط به خوشه پوشاک می شود.
محمد نبی زاده مدیر عامل توسعه خوشه پوشاک مشهد در این باره گفت: شرکت شهرک های صنعتی خراسان رضوی هر ۲ یا سه سال یکبار مطالعه خوشه های کسب و کار را به‌روزرسانی می کند که در این راستا تاکنون ۲۲ خوشه صنعتی در استان شناسایی شده است.
او افزود: برخی از این خوشه های صنعتی مانند زعفران، کیف و کفش، مبلمان و خودرو اجرایی شده و در خصوص برخی از خوشه ها مانند خوشه پوشاک نیز مطالعات امکان سنجی انجام گرفته است.
به گفته وی ایجاد خوشه صنعتی برای بنگاه های اقتصادی به شبکه سازی، هم افزایی و ایجاد شبکه های فراگیر کمک کرده و در نهایت منجر به ایجاد ارزش افزوده، توسعه بازارها و دستیابی به منابع اولیه ارزانتر می شود.
مشکلات ریز و درشت تولیدکنندگان
تولیدکنندگانی که در قالب خوشه صنعتی پوشاک گرد هم آمده اند، مشکلاتی دارند که گره آن به دست دولتمردان گشوده می شود، این مشکلات از حوزه زیرساختی گرفته تا سیاستهای ارزی را دربرمی گیرد.
سیدمهدی لسان توسی یکی از فعالان اقتصادی در عرصه پوشاک و رییس اتحادیه فروشندگان پوشاک مشهد با تاکید بر مزیت های خراسان رضوی در صنعت پوشاک گفت: لازمه رسیدن به توسعه صادرات و قطع ورود پوشاک خارجی، توجه به برندسازی است، لازمه برندسازی، توجه به ارتقای کیفیت در تولید است که البته هزینه های زیادی نیز در پی دارد.
او افزود: ایران در دهه ۵۰ صادرکننده پوشاک به کشورهای دیگر حتی کشورهای اروپایی بود، لازمه توسعه این بخش جلب همکاری بیشتر تولیدکنندگان در حوزه فروش و تولید و حمایت مسوولان است.
رئیس اتحادیه فروشندگان پوشاک مشهد ادامه داد: در صورتی که توسعه تولید اتفاق بیفتد، به طور قطع می توان افزون بر تامین نیاز داخلی، به صادرات نیز توجه ویژه داشت.
حضور اخیر تولید کنندگان پوشاک مشهد در روسیه و استقبال از این محصول نشان داد که ظرفیت لازم برای صادرات این محصول به کشورهای اروپایی وجود دارد.رییس اتحادیه تولیدکنندگان تریکو، کشباف و جوراب مشهد نیز معتقد است که حضور اخیر تولیدکنندگان پوشاک مشهد در روسیه و استقبال از این محصول نشان داد که استان ما ظرفیت لازم برای صادرات این محصول به کشورهای اروپایی وجود دارد.
محمدابراهیم جعفرپور با تاکید بر اینکه باید به سمت برندسازی در صنعت پوشاک پیش رفت، گفت: مهمترین و اصلی ترین عاملی که یک واحد تولید پوشاک را از برندسازی بازمی دارد، هزینه های مربوط به مالیات است.
وی افزود: سود تولیدکننده پوشاک در ارایه هر تولید بین ۶ تا هفت درصد است اما باید مالیات ۲۵ درصدی پرداخت کند، به ویژه در سال ۱۳۹۹ که محاسبه مالیات براساس تراکنش حسابهای بانکی تعیین شد و این رقم بسیار افزایش داشت.
جعفرپور بیان کرد: از سویی این موانع برای برندسازی محصولات در صنعت پوشاک وجود دارد، از سوی دیگر در صورت عدم برندسازی، دیگر صدور اصولی و پایدار پوشاک هم معنی ندارد، واحدهای تولیدی به سبب هزینه های مربوط به مالیات پراکنده و بعضا زیرپله ای شده اند و لازم است در خصوص کاهش هزینه های مربوط به بیمه کارگران و مالیات راهکاری اندیشیده شود.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان تریکو، کشباف و جوراب مشهد همچنین بر صدور مجوز واردات نخ برای تولیدکننده تاکید کرد و گفت: تولیدکننده مجبور است نخ را از دلال به ۲ برابر قیمت خریداری کند در حالی که اگر مجوز واردات نخ به خود تولیدکننده واگذار شود، هزینه هایش کمتر می شود.
یک تولیدکننده پوشاک در مشهد نیز بزرگترین چالش این صنعت را فقدان نیروی انسانی متخصص ذکر و بیان کرد: واحدهای موفق در وهله نخست از نیروی انسانی توانمند برخوردار هستند که متاسفانه شبکه آموزشی در حوزه پوشاک بسیار فشل و ناتوان عمل کرده است.
کاظم بیاتی با تاکید بر لزوم افزایش دسترسی صنعتگران به بازارها اظهار داشت: چالش ها در حوزه تولید عمومیت دارد که تاثیر آن بر همه اقتصاد کشور نمایان است اما در حوزه دسترسی داشتن تولیدکنندگان به بازارها باید برخی تسهیلات از سوی دولت برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شود.
وی افزود: خوش اقبالی مشهد؛ زائرپذیر بودن این شهر است و تولیدکنندگان با بهره گیری از این شرایط توانسته اند بازار خوبی برای محصولات خود داشته باشند اما دسترسی به بازارها برای همه تولیدکنندگان این بخش نیازی ضروری است که باید برنامه بلندمدت یا کوتاه مدتی برای آن تدوین شود.
وی همچنین تامین مالی برای واحدهای تولیدی را بسیار دشوار دانست و گفت: منابع مالی در قالب تسهیلات بانکی که به تولید اختصاص می یابد، انحراف دارد و همه آن به دست تولیدکنندگان نمی رسد، بهتر است ماشین آلات خریداری و به تولیدکنندگان اختصاص یابد.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز با بیان اینکه برند و برندینگ و توجه به موضوع فروش در اولویت است، گفت: به صنعت پوشاک کم لطفی شده و این در حالی است که پوشاک لوکوموتیو صنعت نساجی است و می تواند آن را به حرکت درآورد.
صنعت پوشاک را باید از فقر ماشین آلات نجات داد، با تغییر در نوع دوخت و بروزرسانی ماشین آلات می توانیم با رقبایی مانند کشور چین در عرصه صنعت پوشاک رقابت کنیم.غلامعلی رخصت با اشاره به فرسودگی ماشین آلات صنعت پوشاک افزود: صنعت پوشاک را باید از فقر ماشین آلات نجات داد، و در صورت ایجاد تغییر در نوع دوخت و به‌روزرسانی ماشین آلات، می توان حتی با رقبای چینی نیز در عرصه صنعت پوشاک رقابت کرد.
وی گفت: پیش از این نگرانی ما در صنعت پوشاک از کشورهای چین و ترکیه بود، اما اکنون نگرانی ما از ازبکستان است که به مراتب از ترکیه قوی تر است و دولت آن کشور نیز به شدت از صنعت نساجی و پوشاک حمایت کرده و با پرداخت تسهیلات ارزان قیمت با دوره بازپرداخت طولانی، انقلابی در این صنعت به وجود آورده است.
وی شیوه فعلی برای ایفای تعهدات ارزی را مانع بزرگی در مسیر صنعت پوشاک دانست و گفت: این موضوع صادرات پوشاک را در کل کشور کاهش داده است، اگر بخواهیم صادرات پوشاک در کل کشور افزایش یابد باید صادرکنندگان واقعی که به دلیل تسویه ارزی از میدان خارج شده اند، دوباره به این عرصه بازگردند.
رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه داد: هیچ یک از تولیدکنندگان یا صادرکنندگان فعال در عرصه پوشاک مایل نیستند که ارز را از کشور خارج کرده و یا آنرا به کشور بازنگردانند اما باید در شیوه فعلی ایفای تعهدات ارزی بازنگری شود.
صنعت پوشاک رو به پیشرفت
پوشاک در ایران صنعت پویایی است و در طول سال های گذشته پس از انقلاب اسلامی رشد و نمو زیادی نیز داشته است، مشکلاتی که گریبانگیر این صنعت است اقتضای پویایی و روند رو به رشد آن بوده که نیاز است دولتمردان این گره های بعضا کور را بگشایند.
به گفته مدیرکل دفتر صنایع پوشاک و نساجی وزارت صنعت، معدن و تجارت، پیشرفت صنعت پوشاک در کشور مصداق عینی دارد به طوری که در سال ۹۶ تعداد برندهای داخلی در بازارهای تهران بسیار انگشت شمار بود اما اکنون بیش از ۶۰ درصد فروشگاه ها و بازارهای مربوط به خرده فروشان این شهر را عرضه کنندگان پوشاک تشکیل می دهند.
محسن گرجی که دیماه امسال به مشهد سفر کرده و از چند واحد تولیدی پوشاک و نساجی در این شهر بازدید کرده بود، در جمع بندی سفر خود گفته بود: فرآیند توسعه در صنعت پوشاک رو به پیشرفت است و در تلاش هستیم زمینه دسترسی ذی نفعان به زیرساختهای این صنعت را بیش از گذشته فراهم کنیم.
مدیرکل دفتر صنایع پوشاک و نساجی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: در آخرین دیدار رهبر معظم انقلاب با صنعتگران، ایشان تاکید کردند که باید سیاست صنعتی کشور مشخص شود و این وظیفه به سازمان برنامه و بودجه محول شد که براین اساس ۱۰ صنعت در کشور به عنوان صنایع راهبردی مشخص گردید که یکی از آنها صنعت پوشاک بود.
اخیرا مالیات بر ارزش افزوده از ماشین آلات نو برداشته شده است که این مهم شامل حال صنایع پوشاک نیز می شودگرجی افزود: در وزارتخانه اخیرا مالیات بر ارزش افزوده از ماشین آلات نو برداشته شده است که این مهم شامل حال صنایع پوشاک نیز می شود، تامین مالی زنجیره ای از دیگر مواردی است که برای صنعت پوشاک پیگیری می شود تا تسهیلات بانکی در جایی خارج از زنجیره تولید مورد مصرف قرار نگیرد و این مهم برای صنعت فرش تکمیل شده است.
وی اظهار داشت: با توجه به رکودی که در صنعت پوشاک اتفاق افتاده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت در نظر دارد یک تحریک تقاضایی در این عرصه را از طریق کارت اعتباری انجام دهد که جزییات آن تشریح خواهد شد.
مدیرکل دفتر صنایع پوشاک و نساجی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: بودجه ای به میزان ۵۰ هزار میلیارد تومان برای کل وزارتخانه در سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده است که بخشی از آن به حوزه رنگرزی و بافندگی اختصاص می یابد اما توزیع آن قابل تغییر است.
گرجی اظهار داشت: رویکرد ما این است که حوزه پوشاک باید تقویت و بزرگ شود، ایجاد خوشه برای پوشاک یا صنایع بزرگ در این بخش، تولیدکنندگان را به سطح بالایی از بلوغ در بازارهای داخلی و منطقه ای و فروش اشتراکی می رساند.
وی توسعه آموزشها و ایجاد ظرفیت برای حضور تولیدکنندگان پوشاک در نمایشگاه روسیه با حمایت سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران را از مواردی برشمرد که برای حمایت از صنعتگران بخش پوشاک در نظر گرفته شده است.
یکی از مهمترین تصمیمات برای صنعت پوشاک در مشهد که دیماه امسال اتخاذ شد، مکان یابی برای ایجاد شهرک صنفی تخصصی پوشاک بود که یکی از آرزوهای دیرینه صنعتگران این بخش را محقق می کند.
با حضور علی رسولیان، معاون وزیر صمت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران، قول ایجاد شهرک صنفی – تخصصی برای پوشاک، کیف و کفش داده شده و چند منطقه مورد بازدید قرار گرفت.
تولیدکنندگان پوشاک نیز چشم انتظار ایجاد شهرک صنفی – تخصصی برای سامان بخشیدن به واحدهای تولیدی و انسجام فعالیت های این حوزه هستند تا ضمن توسعه زیرساختهای تولید، زمینه توسعه صادرات محصولات مزبور نیز فراهم شود.
منبع: ایرنا