بابک سلحشور مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی گفت: ضرورت برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارشناسان و پزشکان متخصصی که با کمیسیون‌ها همکاری دارند از سال ۱۳۹۸ احساس شد و بررسی‌های میدانی نشان داد که علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارشناسان پزشکی قانونی، لازم است جلسات آموزشی در مورد نحوه اداره جلسات کمیسیون، کارشناسی صدمات و خسارات و رعایت دستورالعمل‌ها به ویژه در پرونده‌های قصور برای کارشناسان خارج از سازمان نیز برگزار شود.
وی تصریح کرد: بر همین اساس و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، نخستین جلسه آموزشی در بهمن ۱۳۹۸ برای گروه متخصصان زنان و زایمان در تهران برگزار شد که بازتاب و نتایج بسیار خوب و رضایت کارشناسان حاضر در جلسه را به همراه داشت.
سلحشور افزود: در پی ابراز رضایت شرکت کنندگان، تصمیم گرفتیم این جلسات را به صورت منظم و مستمر برای همه کارشناسان همکار با پزشکی قانونی در تخصص‌های مختلف برگزار کنیم.
تخصص زنان و زایمان بیشترین میزان شکایت در موضوع قصور پزشکی را داشت
مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور با بیان اینکه در انتخاب تخصص‌ها برای برگزاری نشست آموزشی گروه‌هایی در اولویت قرار می‌گیرند که دارای بیشترین میزان شکایت در حوزه قصور پزشکی باشند، اظهارداشت: در سال ۱۳۹۸، با توجه به اینکه تخصص زنان و زایمان بیشترین میزان شکایت در موضوع قصور پزشکی را داشت به عنوان گروه اول برای برگزاری دوره‌های آموزشی انتخاب شد که پس از آن جلسه دوم با حضور متخصصان بیهوشی برگزار شد.
تخصص بیهوشی از جمله رشته‌های پرچالش در قصور پزشکی و شکایت
وی ادامه داد: تخصص بیهوشی نیز از جمله رشته‌های پرچالش در زمینه قصور پزشکی و شکایت است که جلسه ویژه کارشناسان این تخصص نیز با نتایج مثبت و افزایش اطلاعات کارشناسان همراه بود.
سلحشور با اشاره به توقف برگزاری این جلسات در ماه پایانی ۱۳۹۸ به دلیل شیوع کرونا افزود: در اوایل اسفند ۱۳۹۸ و پس از برگزاری ۲ دوره موفق از این سلسله نشست‌ها، با شیوع ویروس کرونا در کشور مواجه شدیم و به همین دلیل ادامه برپایی این جلسات با توقفی چند ماهه مواجه شد.
وی خاطرنشان کرد: در اواسط سال ۱۳۹۹ و با توجه به ادامه یافتن شرایط کرونایی در کشور تصمیم گرفته شد جلسات به صورت مجازی و با اولویت رشته‌های دارای بیشترین شکایت ادامه یابد که در این دور از جلسات به دلیل امکان استفاده از ویدئوکنفرانس، علاوه بر تهران، کارشناسان سایر استان‌ها نیز تحت پوشش قرار گرفتند و در این دوره‌ها شرکت کردند.
سلحشور گفت: بر این اساس تاکنون ۱۳ جلسه آموزشی ویژه کارشناسان کمیسیون برگزار شده است که در قالب این جلسات ۱۳۷۲ کارشناس در رشته‌های مختلف تخصصی همچون زنان و زایمان، بیهوشی، اطفال، جراحی‌های عمومی، عروق، گوش، حلق و بینی و غدد آموزش دیدند.
مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور اظهار داشت: به هر حال از کادر درمان شکایت می‌شود و حتی اگر موضوع یک شکایت هم بسیار ساده و کم اهمیت باشد باید شنیده شود و مورد رسیدگی قرار گیرد؛ بنابراین نمی‌توانیم به مردم بگوییم شکایت نکنید، اما با انجام این پژوهش و آسیب شناسی می‌توانیم موارد آن را کاهش دهیم.
وی از مهم‌ترین دلایل افزایش میزان شکایات را بالا رفتن آگاهی‌های عمومی از مسائل پزشکی، برخی مباحث در حیطه‌های رفتاری و برخوردی، مباحث اقتصادی و افزایش اقدامات درمانی و تشخیصی در کشور عنوان کرد و افزود: با توجه به افزایش تجهیزات و امکانات و نیز سطح خدمات تشخیصی و درمانی و افزایش قابل توجه اقدامات درمانی و تشخیصی در حوزه پزشکی، احتمال قصور و شکایت هم بیشتر می‌شود؛ بنابراین وزارت بهداشت در این زمینه نقش پررنگ‌تر و مهم‌تری بر عهده دارد.
سلحشور تصریح کرد: موضوع کارشناسی در جلسات کمیسیون متفاوت از کار پزشکی است و از آنجا که بسیاری از پزشکان لزوماً از اصول کارشناسی در کمیسیون‌ها اطلاع ندارند؛ بنابراین در این جلسات آموزشی این آموزه‌ها به آنان ارائه می‌شود.
به گفته وی در این جلسات به پزشکان آموزش می‌دهیم که چطور یک پرونده را بررسی کنند، چه مدارک و مستنداتی نیاز دارند و اینکه باید صرفاً بر اساس مدارک و مستندات اظهار نظر کنند و نه تجربیات و نظرات شخصی همچنین در جلسات کمیسیون باید رعایت بی طرفی نسبت به طرفین پرونده مد نظر باشد تا احتمال شائبه برای طرفین پرونده نسبت به سوگیری حرفه‌ای ایجاد نشود.
وی مهم‌ترین نتیجه جلسات آموزشی کارشناسان را افزایش کیفیت و بهره وری جلسات کمیسیون دانست و افزود: در این جلسات نکاتی مطرح می‌شود که برای کارشناسان بسیار مفید و کاربردی است و به کار بستن آن موجب اتقان هرچه بیشتر آرای کمیسیون‌ها و کاهش تشتت آرا می‌شود.
مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور با اشاره به اینکه اکنون بیش از چهار هزار کارشناس در تخصص‌های مختلف با پزشکی قانونی همکاری دارند، گفت: با توجه به نتایج مثبت این جلسات در نظر داریم دوره‌های آموزشی کارشناسان را به صورت مستمر ادامه دهیم تا جایی که همه کارشناسان کمیسیون تحت آموزش قرار گیرند ضمن آنکه به دنبال افزایش جلسات از نظر شکلی و محتوایی نیز هستیم.
به گفته وی این جلسات به افزایش کیفیت و اظهارنظر کارشناسی در کمیسیون‌ها بر اساس دستورالعمل‌های سازمانی و مباحث فقهی کمک کرده و در صورت ادامه دار بودن، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تغییرات محسوسی در نظرات کارشناسی کمیسیون‌ها خواهیم بود.
دلیل ارجاع پرونده به کمیسیون بالاتر صرفا تعدد آراء نیست
سلحشور درباره دلایل ارجاع پرونده‌ها به کمیسیون‌های بالاتر نیز گفت: دلیل درخواست کمیسیون‌های بالاتر صرفاً نظرات متعدد کارشناسی نیست؛ چه بسا در مواردی پرونده به کمیسیون ۱۳ نفره هم رسیده، ولی نظرات در کمیسیون‌های مختلف مانند هم بوده است یعنی هر کمیسیون نظر کمیسیون‌های قبلی را تایید کرده است، اما با وجودی که نظرات مثل هم بوده، تشخیص مرجع قضایی پرونده این بود که پرونده برای بررسی مجدد باز هم برای کمیسیون بالاتر فرستاده شود.
سلحشور با تاکید بر اینکه نمی‌توان مرجع قضایی را مجاب کرد که درخواست جلسات کمیسیون نداشته باشد، گفت: مرجع قضایی ممکن است در مورد یک پرونده چندین بار درخواست کمیسیون کند و کاری که در این میان به عهده پزشکی قانونی است این است که نظرات خود را بر اساس بررسی‌های دقیق کارشناسی صادر کنیم؛ طبیعی است نتیجه این بررسی‌ها این خواهد بود که نظر کمیسیون قبلی تایید شود و تغییری نداشته باشد یا اگر تغییر می‌کند دلایل آن به طور مشخص برای مرجع قضایی نوشته شود.
وی با اشاره مجدد بر اینکه برگزاری جلسات آموزشی کارشناسان چنین امری را محقق کرده و دقت در بررسی‌ها و نزدیک شدن دیدگاه‌ها را افزایش و به تبع آن تعدد آرا را کاهش می‌دهد، افزود: اگر نظرات کارشناسی در کمیسیون‌های مختلف تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته باشد این امر چه بسا بتواند یکی از دلایلی شود تا مرجع قضایی را مجاب کند که پرونده‌ها را به کمیسیون بالاتر ارجاع ندهد.
به گفته مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور، آمار ۶ ماهه سال جاری نشان می‌دهدکه تعداد جلسات کمیسیون‌های ۱۱ نفره نسبت به سال‌های قبل به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده و این اتفاق بسیار خوب یکی از نتایج جلسات آموزشی کارشناسان کمیسیون‌ها است.
سلحشور با تأکید بر اینکه هدف از جلسات آموزشی کارشناسان ارائه نکات لازم برای کارشناسی‌ها و جلوگیری از تشتت آرا است، خاطرنشان کرد: برگزاری جلسات با هدف کاهش قصور ابعاد وسیع تری دارد که باید توسط وزارت بهداشت انجام شود.
وی خاطرنشان کرد: کار پزشکی قانونی جلوگیری از قصور نیست، هرچند که آموزش‌هایی در قالب آموزه‌های قانونی و با توجه به ارجاعات به پزشکی قانونی و بر اساس وظایف آموزشی سازمان به گروه‌های مختلف تخصصی پزشکی و کادر درمان ارائه می‌کنیم.
مدیرکل امور کمیسیون‌های سازمان پزشکی قانونی کشور افزود: کاهش قصور و میزان شکایت از کادر درمان نیاز به اقدامات فرهنگی دارد که در حیطه مسئولیت‌های وزارت بهداشت است و می‌توان با افزایش مهارت، برگزاری جلسات و کارگاه‌های توجیهی و آموزشی برای پزشکان و دعوت از کارشناسان پزشکی قانونی برای بیان نکاتی از پرونده‌های قصور در این جلسات به کاهش قصور و به تبع آن، شکایات از کادر درمان کمک کرد.
سلحشور با بیان اینکه اصولاً عنوان «کاهش قصور» اصطلاح درستی نیست، تصریح کرد: وقتی بحث قصور پزشکی مطرح می‌شود باید موضوع مورد بررسی قرار گیرد که آیا واقعاً قصوری اتفاق افتاده یا نه؟ اما آنچه در اینجا اهمیت می‌یابد راه‌های جلوگیری از شکایت است. یعنی باید این موضوع را بررسی کنیم که چرا شکایت از کادر درمان افزایش یافته و دلایل آن چیست.
وی با تأکید بر اینکه آسیب‌شناسی در مورد افزایش شکایت از کادر درمان و اقدامات درمانی ضروری است، ادامه داد: گروه‌های محقق و پژوهشگران باید این موضوع را بررسی کنند که چرا شکایت از کادر درمان افزایش پیدا کرده تا آسیب شناسی درستی در این خصوص صورت گیرد و در نهایت به نتیجه مثبتی منتهی شود.