واقعیت مجازی متاورس چه سود و زیان‌هایی دارد؟

متاورس تازه‌ترین فناوری دنیای دیجیتال است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا در یک فضای سه بعدی وارد تعامل شوند. ایده متاورس از داستان تخیلی «سنوکراش» گرفته شده است که نویسنده‌ای به‌نام استیونسون در سال ۱۹۹۲ ابداع کرد و در آن، مبارزه چند شخصیت مجازی زنده در دنیای سه‌بعدی مجازی را به تصویر کشید.

از متاورس که ترکیبی از چند فناوری از جمله واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مختلط است، در فعالیت‌های گوناگون روزمره مانند نشست‌های کاری، بازی و ورزش اسفاده می‌شود. زمانی‌که یک کاربر وارد دنیای متاورس می‌شود، از دنیای واقعیت فاصله می‌گیرد و خود را در محاصره گروهی از فضا‌های مجازی غیرمحدود می‌یابد که آغاز و انجام آن‌ها معلوم نیست.

مهم‌ترین شرکت‌هایی که از فناوری متاورس استفاده می‌کنند، عبارت‌اند از فیسبوک، مایکروسافت، اپل و شرکت اپیک گیمز (Epic Games).

مطابق با پیش‌بینی دانشمندان، فناوری متاورس با گذشت زمان توسعه چشم‌گیری خواهد یافت و به یک فناوری مجازی بسیار مهم مبدل خواهد شد که دنیای واقعیت در سراسر جهان نمی‌تواند از آن بی‌نیاز باشد. البته این فناوری مانند سایر فناوری‌ها هم می‌تواند سودمند باشد و در خدمت بشریت قرار گیرد و هم می‌تواند زیان‌ها و خطر‌هایی را با خود داشته باشد که آینده بشریت را تهدید کند؛ چون متاورس برای کاربران این امکان را فراهم می‌کند که پس از مجهز شدن به عینک مخصوص واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده در هر زمان و مکانی، وارد دنیای سه بعدی مجازی شوند و عمیقا تعاملات لذت‌بخشی را تجربه کنند.

با این وضعیت، ممکن است به تدریج فاصله میان دنیای واقعی مجازی دیجیتالی و دنیای واقعی مادی ملموس، از میان برود که نتیجه آن بسیار خطرناک خواهد بود؛ زیرا ممکن است افراد بدخواه و جنایت‌کار از این وضعیت به سود خود و ضرر دیگران بهره‌برداری کنند و آن‌چه را که متعلق به دیگران است هدف قرار دهند. البته می‌دانیم مردم هرگاه چیزی (چه دیجیتالی باشد و چه مادی و محسوس و چه ترکیبی از هر دو) را که دوست می‌دارند و به آن دلبستگی پیدا می‌کنند، از دست بدهند، غمگین می‌شوند و احساس درد و رنج را تجربه می‌کنند.

از سوی دیگر، متاورس ابزاری تازه برای برنامه‌ریزی، هماهنگی و انجام فعالیت‌های ویرانگر در اختیار کاربران قرار می‌دهد که رهبران افراطی می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند و فضا‌های مجازی شبیه به فضا‌های حقیقی به وجود آورند و پیروان خود را برای تحقق اهداف خود به کار گیرند.

گرچه تا فراهم شدن جهان مجازی متاورس به‌طور کامل و همه‌جانبه، چند سال دیگر فاصله وجود دارد، اما با وجود آن، لازم است برای پیش‌گیری از خطر‌های احتمالی آن، همین حالا توجه صورت بگیرد و سازمان‌ها، نهاد‌های مسئول در زمینه حفاظت از جوامع، پژوهشگران و شرکت‌های توسعه متاورس باید هم‌اکنون دست به‌کار شوند.

در مجموع هرچند متاورس سودمند و زیبا به نظر می‌رسد، چراکه انباشته از شخصیت‌های جذاب و چشم‌انداز‌های طبیعی دل‌انگیز است، اما یک بعد تاریک و زیان‌آور نیز دارد که باید علیه آن مبارزه کرد.