بنابر آمار سالانه ۱۱ هزار دستگاه تراکتور مورد نیاز کشور است که با وجود تولید سالانه ۳۰ هزار و ۵۰۰ تراکتور همچنان مشکلات توزیع، سهمیه بندی و عرضه با قیمت های غیرواقعی در بازار آزاد وجود دارد.
آقای کریم ذوالفقاری سرپرست توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گفت: با توجه به محدودیت اراضی کشاورزی برای افزایش تولید غذا راهی جز ارتقای کمی و کیفی وجود ندارد. به همین خاطر با بهره گیری از ادوات کشاورزی مدرن و تکنولوژی روز باید ضریب مکانیزاسیون را ارتقا دهیم.
ذوالفقاری می گوید: با توجه به گران بودن ادوات کشاورزی، حمایت دولت افزایش یافته است به طوریکه ۲۰ درصد هزینه مکانیزاسیون به عنوان آورده کشاورز محسوب می شود و ۸۰ درصد مابقی در قالب تسهیلات است.
سرپرست توسعه مکانیزاسیون کشاورزی گفت: شرکت تراکتورسازی سالانه ۳۰ هزار دستگاه تولید می کند، اما نیاز بازار بیش از این رقم است.
با توجه به تقاضای بالا برای خرید تراکتور، مدیر بازاریابی و فروش گروه تراکتور سازی تبریز گفته است که امسال بنابر برنامه ریزی صورت گرفته پیش بینی می شود که تولید به ۳۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه برسد، اما به سبب آنکه از مهرماه سال گذشته هیچ اعتباری در اختیار کشاورزان قرار نگرفته، کشاورزان در تامین منابع با مشکلاتی روبرو هستند.
آقای حمیدرضا نامی رئیس هیئت مدیره انجمن ماشین آلات کشاورزی گفت: براساس برنامه جامع مکانیزاسیون که در سال ۹۳ توسط وزارت جهاد تهیه شده است، سالانه ۱۱ هزار دستگاه تراکتور با شرط ۲ هزار دستگاه جایگزینی ناوگان فرسوده مورد نیاز کشور است.
به گفته او، طی ۳ تا ۴ سال اخیر، ۲۵ تا ۳۰ هزار دستگاه معادل ۳ برابر میزان نیاز تولید شده است، اما همچنان کشاورزان برای خرید تراکتور با مشکل مواجه هستند.
نامی در ارتباط با مشکلات خرید و توزیع تراکتور گفت: انحصار توزیع دولتی توسط وزارت جهاد و عدم پرداخت اعتبارات طی ۱۵ ماه اخیر از جمله مشکلات اصلی پیش روی کشاورزان در ارتباط با بحث خرید است.
رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان ماشین آلات کشاورزی ادامه داد: امسال قرار بود که ۵ هزار میلیارد تومان اعتبارات به خرید تراکتور اختصاص یابد که به رغم گذشت ۱۰ ماه از سال خبری از تخصیص اعتبارات نیست چراکه اعتبارات این بخش در قالب دامدارکارت و خرید تضمینی گندم پرداخت شده است.
به گفته او، با توجه به اختلاف معنادار قیمت مصوب تراکتور با بازار آزاد، کشاورزان تنها از سیستم سهمیه بندی وزارت جهاد به منظور خرید تراکتور با قیمت مصوب باید استفاده کنند.
نامی می گوید: علی رغم آنکه تولید تراکتور به مراتب بیش از نیاز کشور بوده و همواره انبارهای صنعتی مملو از ماشین آلات که نیازمند بازار فروش است، اما کشاورزان ماه هاست که متقاضی دریافت تراکتور هستند که این موضوع ناشی از ایرادات شبکه توزیع است.
حداکثر کارایی سامانه توزیع تراکتور در حد دستگاه نوبت گذاری جلوی بانک است و اکنون دخالت دولت در توزیع عامل اصلی صف های طولانی دریافت تراکتور است.
آقای عطااله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: کارخانه تراکتورسازی نه تنها نیاز داخل را تامین می کند، بلکه قابلیت صادرات وجود دارد و اظهارات تراکتورسازی مبنی بر تولید کافی تراکتور امری درست است.
او با بیان اینکه در ارتباط با مکانیزاسیون کشاورزی مشکلاتی وجود دارد، گفت: اگر هر کشاورزی به دنبال خرید یک دستگاه تراکتور، دنباله بند و ادوات باشد تا به امر تولید بپردازد، دیدگاه درستی نیست چرا که اکثر کشورهای دارای ضریب مکانیزاسیون بالا، هلدینگ های کشاورزی راه انداخته اند.
هاشمی ادامه داد: کشاورزان مدت زمان کوتاهی در طول سال نیازمند استفاده از تراکتور و ادوات کشاورزی هستند، براین اساس برای برون از رفت از کشاورزی سنتی به صنعتی و ارتقای ضریب مکانیزاسیون همانند سایر کشورها، شرکت های مجهز و پیشرفته باید اقدام به ارائه خدمات کند.
این مقام مسئول می گوید: طی سال های اخیر سیاستی ایجاد شد که به فارغ التحصیلان کشاورزی وام های کم بهره با بازپرداخت طولانی داده شود، اما به سبب آنکه فارع التحصیلان اهلیت نداشتند، این طرح زمین گیر شد. چه بسا شرکت هایی هم بودند که تراکتور گرفتند و فروختند.
او گفت: با توجه به آنکه کشاورزان از توان مالی لازم برخوردار نیستند، از این رو برای خرید تراکتور ناچار به استفاده از تسهیلات دولتی هستند. منتهی خرید از این چرخه هزینه بر و زمان بر است.
هاشمی تشکیل شرکت های ارائه خدمات مکانیزه را راهکار ارتقای ضریب مکانیزاسیون اعلام کرد و گفت: پرداخت تسهیلات، یارانه و دنباله بند در قالب شرکت های بزرگ ارائه خدمات ایجاد می شود تا کشاورزان برای مدت زمان کوتاه سرمایه خود را صرف خرید ماشین آلات و تراکتور نکنند.
به گفته او، اختلاف چشمگیر قیمت مصوب با بازار آزاد تراکتور همانند بازارخودرو ناشی از دلال بازی و واسطه گری است.
بررسی ها نشان می دهد که قیمت کنونی تراکتور از ۲۰۰ میلیون تومان تا چند میلیاردی است که لازمه از بین بردن اختلاف قیمت مصوب با بازار سیاه این است که ظرف سه روز شرایط برای خرید تراکتور کشاورزان متقاضی فراهم شود.
آقای علیرضا نظری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: کشاورزی سنتی به هیچ وجه پاسخگو نیست و وزارت جهاد با توسعه مکانیزاسیون در بخش های مختلف باید کشاورزی را از سنتی خارج و به روز تبدیل کند.
به گفته او، با توجه به خرد شدن اراضی کشاورزی از طریق قانون قولنامه ها و وراث، اکنون بهره برداران با مشکلات جدی روبرو هستند چرا که زمین کافی به اندازه ای که کار تراکتور و کمباین را کنند، ندارند.
نظری ادامه داد: با وجود مشکلات متعدد کشاورزان برای خرید تراکتور، سهمیه بندی تراکتور تنها به وسیله ای تبدیل شده که عایدی آن برای دریافت کننده است چرا که با واگذاری سود قابل توجهی نصیبشان می شود.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: اگر قرار است حمایتی رقم بخورد، باید از کشاورزان واقعی صورت گیرد تا تراکتور ناشی از سودجویی و دلال بازی با قیمت بالا و غیر واقعی به تولیدکنندگان عرضه نشود.
با توجه به خرد بودن اراضی و کشاورزی سنتی، مسئولان وزارت جهاد در راستای افزایش بهره وری باید به سمت و سوی کشاورزی مدرن بروند چرا که با افزایش جمعیت در دنیا و بالا رفتن نیاز تولید غذا، ضریب مکانیزاسیون را باید افزایش دهیم. البته این امر به سبب پایین بودن توان مالی کشاورزان نیازمند پرداخت تسهیلات است که متاسفانه در ۱۵ ماه اخیر اعتباراتی به این بخش تخصیص نیافته است.