چرا تیروئید کم کار می‌شود؟

ساسان شرقی، متخصص غدد و متابولیسم در گفت و گو با رادیو سلامت گفت: تیروئید، غده‌ای است پروانه‌ای شکل در جلوی گردن در پایین حنجره و بالای استخوان‌های ترقوه قرار دارد.

تیروئید، دو نوع هورمون ترشح می‌کند که وارد خون و باعثِ سوخت و سازِ سلول‌های بدن اعم از پوست، عصب و ... می‌شوند.

هدف اصلی تیروئید، تنظیم سوخت‌و‌ساز بدن است که اگر نتواند این کار را به درستی انجام دهد طبیعتا سوخت و ساز بدن دچار مشکل می‌شود که این حالت را کم کاری تیروئید می‌گویند. بدین معنا که کار تیروئید، کم شده است؛ اما چرا این اتفاق می‌افتد؟

او با بیان این که ید لازم است تا تیروئید بتواند کار خودش را انجام دهد، افزود: هنگامی که ید وجود نداشته باشد، مواد ساخته نمی‌شوند و کم کاری تیروئید اتفاق می‌افتد. از حدود ۲۰ سال پیش، در خاورمیانه از جمله ایران، نمک طعام را یددار کردند و خوشبختانه کمبود ید نداریم و کمبود ید در بسیاری از مناطق دنیا ریشه کن شده است؛ اما همچنان با رفع کمبود ید و اقدامات دیگر، هنوز هم با شیوع قابل توجهی از کم کاری تیروئید در کشور مواجه هستیم.

شرقی ادامه داد: هنگامی که کمبود ید در جامعه‌ای رفع می‌شود، یک نوع خود ایمنی در بدن رخ می‌دهد. بدین معنا که بدن علیه خودش وارد عمل شده است. در همه جای دنیا، بعد از رفع کمبود ید، این مورد شایع است. در حال حاضر، بسیاری از کم کاری تیروئیدها، در اثر خود ایمنی است. بیماری که به اسم هاشیموتو شناخته می‌شود و ترسناک نیست، ولی بیمار‌ها را می‌ترساند. هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که غده تیروئید را مورد حمله قرار می‌دهد و موجب بروز اختلال در کارکرد آن می‌شود. مورد دیگری هم که در کم کاری تیروئید تاثیرگذار است، کمبود روی است.

این متخصص غدد در پاسخ به این پرسش که کم کاری تیروئید در بدن چه می‌کند، بیان کرد: در موارد خفیف هیچ اتفاقی نمی‌افتد. معیار‌هایی برای خفیف یا شدید بودن کم کاری تیروئید وجود دارد. در حالت خفیف بودن کم کاری تیروئید، هیچ اتفاقی نمی افتد؛ ولی در موارد شدید، عواقب جدی دارد. به طور مثال، در کودکان و نوزادان منجر به عقب ماندگی ذهنی می‌شود. در بزرگسالان سبب افزایش وزن، خواب آلودگی و حتی می‌تواند تا نارسایی قلبی پیش رود. از این رو، غربالگری نوزادان قانونی شده است و در همه جا انجام می‌شود.

او خواب آلودگی، کسل شدن و پر خوابی را یکی از نشانه‌ها و علائم کم کاری تیروئید دانست و بیان کرد: فرد دچار کاهش اشتها می‌شود؛ اما علی رغم این که کاهش اشتها پیدا کرده است، چون بدن سوخت و ساز انجام نمی‌دهد، فرد چاق می‌شود و افزایش وزن دارد. معمولا افزایش وزن در حد زیر ده کیلو است. در مواقعی که افراد احساس راحتی می‌کنند، فرد سردش می‌شود. ریزش مو، پوست خشک، یبوست، مشکل شنوایی و کندی ذهن هم از دیگر علائم کم کاری تیروئید هستند. البته این را هم باید بدانیم که کم کاری تیروئید، روی خلق و خو هم تاثیر می‌گذارد و باعث کم حوصلگی افراد می‌شود.