آیین افتتاحیه «روز‌های فیلم روسیه» عصر روز شنبه ۳ دی با حضور مدیران ارشد سینمایی ایران، سفیر روسیه و مهمانان ویژه سینمای روسیه در سالن زنده یاد عباس کیارستمی بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد.
در ابتدای این برنامه سید مهدی جوادی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی ضمن خوشامد به سفیر روسیه و هیأت اعزامی این کشور به ایران گفت: سابقه بیش از ۱۰۰ سال فعالیت سینما در روسیه و ایران موجب شده است قدمت ارتباطات فرهنگی و سینمایی این دو کشور نیز به بیش از یک قرن برسد. همکاری و تعامل با سینمای روسیه با حضور یک هیات عالی رتبه ایرانی به ریاست دکتر خزاعی در چند ماه گذشته فصل نوینی را برای سینمای ایران و روسیه رقم زد.
مدیرعامل فارابی ادامه داد: همکاری در تولید مشترک فیلم‌های سینمایی، اکران متقابل فیلم‌ها در دو کشور، برگزاری رویداد‌ها و هفته‌های مشترک فیلم بخشی از توافقات عالی سینمای ایران و روسیه بوده است. برگزاری روز‌های فیلم روسیه در ایران می‌تواند اولین گام اجرایی برای تحقق این توافقات باشد و امیدوارم به زودی شاهد نمایش فیلم‌های ایرانی بر پرده سینما‌های روسیه و تولید فیلم‌های مشترک بین دو کشور باشیم.
وی با بیان اینکه سینما بهترین دریچه برای بیان اشتراکات فرهنگی دو کشور است، خاطر نشان کرد: این اشتراکات در آلام، خوشی‌ها و تجارب مشترک دو کشور همسایه روسیه و ایران ریشه دارد. امیدوارم برگزاری روز‌های روسیه در ایران سبب شود سینمای نوین روسیه نیز همچون ادبیات آن که با بزرگانی نظیر داستایوفسکی، چخوف، تولستوی و… در ایران شناخته می‌شود و به مردم ایران معرفی شود. سینمایی که ایرانیان آن را با فیلمسازان بزرگی نظیر آندره تارکوفسکی و سرگئی آیزنشتاین به یاد می‌آورند.
جوادی افزود: حضور متقابل فیلم‌های روسیه در رویداد‌های سینمایی ایران مثل جشنواره‌های فیلم فجر، کودکان و نوجوانان، کوتاه و مستند و حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره فیلم مسکو و سایر رویداد‌های سینمای روسیه نشان از پیشینه قوی همکاری فرهنگی دو کشور دارد و امیدوارم «روز‌های سینمای روسیه در ایران» آغازگر تعاملات سینمایی دو کشور باشد.
سینما مردم را به یکدیگر نزدیکتر می‌کند
الکسی دِدوف سفیر روسیه با حضور در روی صحنه و ابراز خرسندی از فراهم شدن شرایط معرفی سینمای نوین روسیه به مردم ایران اظهار داشت: روز‌های فیلم روسیه در ایران اتفاق بسیار مهمی است و باید از بنیاد سینمایی فارابی، اتحادیه سینماگران روسیه و سازمان سینمایی ایران بابت برگزاری آن تشکر کنم.
وی ادامه داد: متاسفانه زمان کمی داشتیم تا برای روز‌های فیلم روسیه آماده شویم، اما همکاران من تمام تلاش خود را کردند تا ما بتوانیم این فیلم‌ها را برای شما نمایش دهیم. فیلمسازان و سینما مردم را به همدیگر نزدیکتر می‌کنند و باعث شناخت بهتر انسان‌ها از هم می‌شوند. علاوه بر این در نهاد و تاریخ سینما، یکسری مسائل انسانی و ارزش‌ها نهفته است. روسیه و ایران همچون یکدیگر از میراثی بسیار غنی در حوزه فرهنگی برخوردار هستند.
ددوف عنوان کرد: اگر بخواهیم دقیق به صنعت مشترک سینمای ایران و روسیه نگاه کنیم، اشتراک آن دو را در ساخت و ارائه فیلم‌هایی معنوی که صرفاً با هدف سینمای تجاری ساخته نمی‌شوند، می‌یابیم. این هدف مشترک نمایش گذاشتن زیبایی، عشق، وفاداری، شجاعت، صداقت و معنویت است و در روسیه درست به همین دلیل به صنعت فیلمسازی ایران علاقه دارند.
وی افزود: شاهد این گفته من جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو است که در آن به فیلم‌های ایرانی تمایل زیادی نشان داده می‌شود. از همکاران ایرانی و برنامه‌ریزان سینمای روسیه در ایران نیز باید بابت همراهی در برگزاری روز‌های فیلم روسیه تشکر کنم.
در ادامه پیام نیکیتا سرگیویچ میخالکوف رئیس اتحادیه سینماگران فدراسیون روسیه خوانده شد.
وی در این پیام عنوان کرده بود: «خوشحالم که می‌توانم به شما در برنامه اکران فیلم‌های روسیه در ایران خوشامد بگویم. شاید برای برخی‌ها این برنامه اولین برنامه تماشای سینمای ما نباشد، اما برای بقیه که این تجربه را نداشته‌اند، دریچه‌ای به دنیای دیگر خواهد بود. ما سعی کردیم فیلم‌هایی از سینمای روسیه را در استودیو‌های مناطق مختلف ارائه کنیم که در وهله اول امکان ارزیابی سینمای روسیه را فراهم ساخته و امکان آشنایی نسبی با نحوه زندگی مردم روسیه را فراهم کند. ما با اطمینان به فردا نگاه می‌کنیم و به گسترش ارتباطات بین سینماگران ایران و روسیه امید داریم. این امر باعث آشنایی مخاطبان و مردم دو کشور با یکدیگر شده و گسترش ارتباطات بین دو کشور نیز ادامه تدریجی این روند را موجب خواهد شد.
آرزوی یک دیدار پرهیجان در افتتاحیه روز‌های فیلم روسیه
پیام ویدیویی دیمیتری آناتولویچ داویدنکو رییس دپارتمان سینما و توسعه صنعت دیجیتال وزارت فرهنگ روسیه بخش بعدی این مراسم بود. وی در بخش‌هایی از این پیام ویدئویی عنوان کرد: منتخب فیلم‌هایی که برای نمایش در روز‌های فیلم روسیه آورده‌ایم اگرچه تعداد کمی هستند، اما برای نحوه نمایش زندگی روزمره مردم روسیه اهمیت دارند. روابط ایران و روسیه روابطی دیرینه است و فیلم‌های سینمای ایران به دفعات در روسیه اکران شده است. سینمای ما نیاز به تقویت دارد. آثار خوبی را برای نمایش در ایران انتخاب کرده‌ایم و امیدواریم راه را برای تولید پروژه‌های مشترک فراهم کنیم. برای همه شما دیدار مجدد در یک افتتاحیه هیجان‌انگیز را آرزو می‌کنم.
آلترناتیوی شبیه به اسکار
در ادامه والری ایوانویچ تونکیخ رییس هیات اعزامی روسیه و معاون رییس اتحادیه سینماگران روسیه ضمن معرفی سینماگران روسی حاضر در جلسه گفت: برای اولین بار است که به ایران سفر می‌کنم و با وجود آنکه دو روز از سفر ما می‌گذرد، اما باید بگویم دوستان خوبی در همین زمان کوتاه پیدا کرده‌ایم و قلب‌هایمان آکنده از مهر و محبت و میزبانی مردم ایران شده است که باید از شما تشکر کنم. این نه تنها حرف من که حرف تمامی اعضای هیات اعزامی از سینمای روسیه به ایران است.
وی افزود: همین امروز حدود شش مصاحبه با خبرگزاری‌ها و شبکه‌های تلویزیونی ایران داشتم که از اهداف سفرمان به ایران می‌پرسیدند و باید بگویم این رویداد‌های مشترک بین کشور‌ها باعث گسترش و تحکیم روابط ایران و روسیه می‌شوند. قطعا فیلم‌هایی که ما برای نمایش انتخاب کرده‌ایم مورد توجه قرار خواهند گرفت، اما هدف‌مان ایجاد پروژه‌های مشترک بین سینمای ایران و روسیه و ادامه دادن آن‌هاست. از این جنس رویداد‌ها می‌تواند نظیر برگزاری روز‌های فیلم ایران در روسیه باشد. هرچند که پیش از این چنین برنامه‌هایی نیز داشته‌ایم.
معاون رییس اتحادیه سینماگران روسیه تأکید کرد: ما برای دو هدف اصلی به ایران آمده‌ایم؛ نخست ایجاد انجمن سینمایی «خزر» و آکادمی سینمایی «اوراسیا». می‌دانم که مشترکات بین ایران و روسیه زیاد است و می‌توانیم همین موضوعات را در این دو فضا نشان بدهیم و آلترناتیوی شبیه به اسکار با جایزه‌ای منحصر به فرد را پیش رو داشته باشیم. امروز درباره این دو پروژه با بنیاد سینمایی فارابی گفتگو داشتیم و به راهکار‌های خوبی برای اجرای آن رسیدیم.
سینماگران با زبان هنر راهی به قلب انسان‌ها باز می‌کنند
محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی نیز با حضور در این افتتاحیه عنوان کرد: خوشحالم که سرانجام، امکان برگزاری «روز‌های سینمای روسیه در تهران» فراهم شد و از رهگذر توسعه روابط دو کشور ایران و روسیه، علاقه‌مندان سینما می‌توانند با منتخبی از تازه‌ترین آثار سینمایی روسیه آشنا شوند.
رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: سینمای نوین ایران در دوره رنسانس و نوزایی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی پدید آمد، فیلم‌های ایرانی، بارها در جشنواره‌ها و مجامع سینمایی روسیه با تماشاگران روسی ارتباط حسی و عاطفی برقرار کرده و در جشنواره‌های مختلف روسیه از جمله جشنواره فیلم پلیس مسکو، منبر طلایی کازان و جشنواره اصلی مسکو و... به نمایش درآمده‌اند.
وی افزود: در مقابل در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در تهران نیز، بارها، به فیلم‌ها و سینماگران روسی پرداخته شده و مطالب و یادداشت‌های زیادی از سوی منتقدان و مدرسان ایرانی درباره وجوه زیبایی‌شناسی و شاعرانه فیلم‌های روسیه منتشر شده است. «روز‌های سینمای روسیه در تهران» نشانگر آن است که با امضاء و تبادل تفاهم‌نامه بین ایران و روسیه طرف‌های مسئول در هر دو کشور مصمم هستند محور‌های مورد علاقه را عملیاتی کنند و به روابط فرهنگی و سیاسی عمق بیشتری ببخشند.
رییس سازمان سینمایی خاطر نشان کرد: در سفر آگوست ۲۰۲۲ به مسکو و دیدار با معاون وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه بر گفتگو و مفاهمه فرهنگی و اجتماعی در دنیای امروز تاکید و اکنون نیز تکرار می‌کنم. سینمای ایران نشان داده که تحریم شکن است. ما تحریم‌های زیادی را تجربه کرده‌ایم، اما تحریم فرهنگی تاثیرگذار نبوده و نیست. بگذارید ساده‌تر بگویم سینماگران الزاماً هستی و دنیا را از دریچه محدود سیاستمداران نمی‌بینند و دوست دارند با زبان هنر راهی به قلب انسان‌ها بازکنند و ترسیم‌گر زیبایی و صلح و عطوفت باشند.
وی تصریح کرد: متاسفانه غرب با سیاست یک جانبه‌گرایی و انحصار خواهی خویش همواره کوشیده است میراث فرهنگی و بنیان‌های تمدنی و هنری ما را دچار چالش کند و در این راه استراتژی تحریم را در پیش گرفته است، اما معتقدم «تفکر تحریم محور» به ویژه در عرصه فرهنگ و سینما محکوم به شکست است و این واقعیتی است که سیاستمداران باید به آن توجه کنند.
خزاعی با بیان اینکه دنیای امروز شاهد شکل‌گیری قطب‌های جدید فرهنگی است، بیان کرد: این روند با تحریم متوقف نمی‌شود. پس بیایید فرصت ایجاد شده برای بسط و گسترش همکاری‌های سینمایی دو کشور را قدر بدانیم. در حوزه فرهنگ و خصوصا سینما نباید همه چیز را در مناسبات دولتی خلاصه کنیم. خوب است کمک کنیم فعالان بخش‌های خصوصی و شرکت‌های فیلمسازی دو کشور راه تعامل و گفتگو با هم را تمرین کنند و موانع موجود در تولید مشترک و یا اکران و نمایش فیلم‌ها در سینماها و سایر پلتفرم‌ها را برطرف کنند. در این صورت با تغییر دولت‌ها و مسئولان هم، روابط و همکاری‌های سینمایی دستخوش تغییر نمی‌شود. انتظار داریم با استفاده از ظرفیت‌های پایدار فرهنگی دو کشور از قبیل ظرفیت سینماها، پلتفرم‌ها، موزه‌ها و مراکز علمی و دانشگاهی و... رشته همکاری‌ها به صورت پیوسته شکل بگیرد.
وی افزود: مخاطبان ایرانی، سینمای روسیه را بیشتر با فیلم‌های نسل فیلمسازان مربوط به دوره اتحاد جماهیر شوروی به یاد می‌آورند. لازم است که علاقه‌مندان ایرانی، نسل جدید سینماگران روس را بهتر و بیشتر بشناسند و این گونه هفته‌های فیلم فرصت مناسبی برای شناخت سینمای معاصر روسیه است.
معاون سینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: این نکات قابل تایید است که ظرفیت همکاری‌های دو کشور به خاطر منافع و علائق مشترک تاریخی و فرهنگی از یکسو و همچنین دیدگاه نظری یکسان ایران و روسیه در بسیاری از مسائل منطقه‌ای و موضع مشترک آن‌ها در مواجهه با سیاست یکجانبه‌گرایی و نظم نوین ادعایی غرب، بیش از این‌هاست و باید به تولیدات مشترک، اکران فیلم در دو کشور و به اشتراک گذاشتن دستاورد‌های آموزشی و تکنولوژیکی جدی‌تر فکر کنیم.
خزاعی در پایان صحبت‌هایش ضمن تشکر از بنیاد سینمایی فارابی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، سفیر فدراسیون روسیه در ایران برای فراهم کردن مقدمات سفر هیأت اعزامی روسیه به ایران گفت: از مساعی وزارت فرهنگ روسیه برای طراحی رویداد روز‌های سینمای روسیه در تهران قدردانی می‌کنم و امیدوارم این مراسم شروعی بر گسترش تعاملات سینمایی دو کشور باشد.
در پایان این مراسم فیلم «بدون ایوان مرا دفن نکنید» به کارگردانی لیوبوف باریسوا نمایش داده شد.
محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، الکسی ددوف سفیر روسیه، سیدمهدی جوادی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمدعلی کیانی مدیرکل همکاری‌های فرهنگی و امور ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رائد فریدزاده معاون امور بین‌الملل، اصغر فارسی معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان سینمایی، علیرضا اسماعیلی مدیرکل حوزه ریاست سازمان سینمایی، دیمیتری آناتولویچ داوید نکو رییس هیات اعزامی روسیه و معاون اتحادیه سینماگران روسیه، والری ایوانویچ تونکیخ رییس هیات اعزامی روسیه، الکساندر الکساندر وویچ سالامونوف کارمند ارشد اداره روابط خارجی اتحادیه سینماگران روسیه، ایوان کیموویچ بولوتنیکوف تهیه‌کننده فیلم «بدون ایوان دفنم نکنید»، گالینا میخایلوونا سیتسکو تهیه کننده فیلم «سرزمین السا» و… از جمله حاضران در این مراسم بودند.