حوزه‌های علمیه و دانشگاه ها، ۲ رکن اصلی بالندگی علمی و دینی کشور هستند و با توجه به اهمیت آن‌ها در پیروزی و پیشبرد انقلاب اسلامی، بدون شک وحدت آن‌ها در اتحاد ملی و انسجام اسلامی، آگاه ساختن و بیداری جامعه، خنثی کردن توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی، پیشرفت جامعه و تربیت نیروی انسانی متفکر و متعهد، نقش آفرین و ضروری است.
امام خمینی (ره) همواره بر اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه تاکید داشتند و فرموده اند که " طلاب علوم دینی و دانشجویان دانشگاه‌ها باید با تمام توان خود در مراکزشان از انقلاب و اسلام دفاع کنند. فرزندان بسیجی ام در این دو مرکز، پاسدار اصول تغییر ناپذیر نه شرقی نه غربی باشند، امروز دانشگاه و حوزه از هر محلی بیشتر به اتحاد و یگانگی احتیاج دارند»؛ همچنین امام راحل در وصیتنامه سیاسی الهی خویش به دانشگاهیان و جوانان توصیه می‌کنند که هر چه بیشتر با روحانیان و طلاب علوم اسلامی، پیوند دوستی و تفاهم را محکم‌تر و استوارتر سازند و از نقشه‌ها و توطئه‌های دشمن غدار غافل نباشند.
رهبر معظم انقلاب نیز با بیان اینکه در نظام اسلامی، علم و دین پابه پا باید حرکت کند، راهکار‌های وحدت حوزه و دانشگاه را این چنین تبیین کرده اند: " اگر حوزه و دانشگاه به هم وصل و خوش بین باشند و به هم کمک بکنند و با یکدیگر همکاری نمایند، دو شعبه از یک مؤسّسه علم و دین هستند، طلاب و دانشجویان قدر یکدیگر را بدانند، با یکدیگر آشنا و مرتبط باشند، احساس بیگانگی نکنند. احساس خویشاوندی و برادری را حفظ کنند و روحانیون در دانشگاه‌ها عملاً کوشش کنند که نمونه‌های کامل عالم دین و طلبه علوم دینی را به طلاب و دانشجویان و دانشگاهیان ارائه بدهند و نشان دهند که هر دو، نسبت به یکدیگر، با حساسیت مثبت و با علاقه همکاری می‌کنند. این، همکاری و وحدت حوزه و دانشگاه است. البته برای این کار باید برنامه ریزی و سازمان دهی بشود».
تاکنون تعاریف مختلفی از وحدت حوزه و دانشگاه و ابعاد آن از سوی علما و استادان مطرح شده و در چهار دهه‌ای که از انقلاب اسلامی گذشته، تلاش‌های بسیاری برای اعتلای این موضوع راهبردی صورت گرفته است، اما آنچه امروزه بر آن تاکید می‌شود لزوم تقویت، کیفی سازی و توجه به مسائل روز جامعه در همکاری و وحدت حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور است.
یکی از استادان گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه ارتباط بین حوزه و دانشگاه ملت ایران را توانمند می‌کند تا در بلوغ تمدنی خود گام بردارد، گفت: این ارتباط باید در رشته‌های مختلف مانند ادبیات، علوم انسانی، الهیات، فلسفه، علوم دینی و طب سنتی برقرار شود، تبادل علمی داشته باشند و مناظره و گفتگو‌های بین حوزه و دانشگاه برگزار شود تا به پیشرفت‌های بیشتری تمدن نوین اسلامی ایرانی دست یابیم.
اصغر منتظرالقائم با بیان اینکه اگر این ارتباط تداوم یابد به گسترش علم در ایران کمک خواهد کرد، افزود: لازم است استادان دانشگاه به حوزه‌های علمیه بروند و علوم طبی، ریاضی، پایه و زبان را تدریس کنند، از طرفی استادان حوزه به دانشگاه‌ها بیایند و عرفان، ادبیات، فلسفه و فقه و علوم دینی را آموزش دهند تا در راه تکامل علمی ایران گام بردارند.
دبیر ستاد هم‌اندیشی اساتید دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه اسلام در اعماق وجود ملت ایران ریشه دارد، تصریح کرد: ما امروز نمی‌توانیم بگوییم که فقط دانشگاه مرجع علمی باشد یا فقط حوزه این گونه باشد بلکه در هر ۲ نهاد باید نیرو‌های توانمند و تمدن ساز تربیت شوند تا بتوانند در آینده تاثیرگذار باشند.
لزوم جامعه محور شدن حوزه و دانشگاه برای حل مشکلات
عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه جامعه ما مشکلاتی دارد که توسط علم حل می‌شود، گفت: اگر حوزه و دانشگاه جامعه محور شدند و پایان نامه‌های دکترا و کارشناسی ارشد دانشجویان و سطح سه و چهار طلبه‌های آن‌ها در زمینه مشکلات جامعه مانند آسیب‌های اجتماعی، طلاق، مواد مخدر و سلامت معنوی متمرکز باشد به این هدف دست می‌یابیم.
او با بیان اینکه هنوز بسیاری از پایان نامه‌های رشته‌های علوم انسانی مساله محور نیست، افزود: این در حالی است که می‌توان در وحدت دانشگاه با حوزه به خوبی در این زمینه کار کرد و نشست‌های علمی برگزار شود.
منتظرالقائم با تاکید بر اینکه حوزه و دانشگاه مکمل هم هستند و اگر وحدت و ارتباط آن‌ها غنی‌تر باشد، مشکلات جامعه حل می‌شود، تصریح کرد: هنوز آنطور که باید و شاید، تبادل علمی بین حوزه و دانشگاه در سطح عالی برقرار نشده است تا بطور پیوسته کرسی‌های علمی برگزار شود بهمین دلیل باید بیشتر در این راه گام برداریم، زیرا جامعه به آن نیازمند است.
او خاطرنشان کرد: ما در دانشگاه‌ها دفتر نمایندگی نهاد مقام معظم رهبری یا گروه‌های معارف داریم با اینحال بهتر است دفتر مشخصی نیز برای وحدت حوزه و دانشگاه ایجاد شود تا ارتباط قوی تری بین بخش‌های مختلف حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها مانند معاونت پژوهشی برقرار شود.
وحدت حوزه و دانشگاه در گرو درک اندیشه‌های همدیگر
یکی از استادان دانشگاه صنعتی اصفهان که در حوزه‌های علمیه نیز تدریس می‌کند، وحدت حوزه و دانشگاه را تفکر بسیار اصیل و ارزنده‌ای دانست و بر لزوم درک معنی " وحدت" تاکید کرد.
حجت الاسلام و المسلمین علی رهبر با بیان اینکه وحدت به معنی "یگانه شدن" است، افزود: اینکه حوزه و دانشگاه در چه موضوعی باهم متحد و یگانه شوند باید به درستی مشخص شود و استادان، دانشجویان و طلبه‌ها به درک متقابلی از آن برسند.
عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به اینکه در باب اتحاد، مفهوم " تفاهم" مطرح می‌شود، تصریح کرد: تا زمانیکه حوزه و دانشگاه، اندیشه‌های همدیگر را درک نکنند نمی‌توانند متحد شوند بنابراین این ۲ حوزه حساس باید در یک چیز مشترک شوند که همان تفاهم است.
این استاد فلسفه و کلام اظهار داشت: رسالت حوزه‌های علمیه، ترویج معارف اسلامی بمنظور بالنده شدن زندگی مردم و رفع مشکلات و بحران‌های معنوی آن‌ها و رسالت دانشگاه ها، گسترش همه علومی است که انسان‌ها در طول زندگی برای تمدن، توسعه بهداشت و فناوری به آن نیاز دارند.
او با بیان اینکه معارف اسلامی فقط خمس و زکات یا نماز و روزه نیست و علمای ما در گذشته علاوه بر معارف اسلامی به علوم دیگر مانند نجوم و ریاضی نیز بطور گسترده می‌پرداختند، گفت: هر ۲ بخش حوزه و دانشگاه در نهایت با انسان سر و کار دارند و می‌خواهند علوم را توسعه دهند تا انسان‌ها از آثار آن برخوردار شوند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه برای اینکه وحدت حوزه و دانشگاه به شرایط ایده آل برسد هنوز جای کار وجود دارد، تصریح کرد: هنوز برخی از دانشگاهیان و حوزویان به درک و فهم کامل و خوبی از همدیگر نرسیده اند بنابراین برای وحدت حوزه و دانشگاه این موضوع باید تبیین شود که هر یک از این بخش‌ها ابتدا با رسالت‌های همدیگر، بیشتر آشنا شوند.
او همچنین با بیان اینکه جوشش و انگیزه برای گرامیداشت وحدت حوزه و دانشگاه مقداری ضعیف شده است، افزود: موج انداز‌ها باید این موج را بیفکنند بطوری‌که استادان متعهد و متخصص حوزه و دانشگاه در این زمینه پیشگام شوند و دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها پرچمدار آن باشند و زمینه‌ها را برای وحدت و همکاری هرچه بیشتر حوزه و دانشگاه تسهیل کنند.
معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه استان اصفهان نیز اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه را در پیشرفت کشورمان در مقطع کنونی و در گام دوم انقلاب دانست و گفت: معنی و هدف وحدت حوزه و دانشگاه بطور واضح در بیانات امام راحل (ره) آمده است بطوری‌که ایشان بر همدلی حوزه و دانشگاه و جدا نشدن آن‌ها از همدیگر تاکید کرده اند.
حجت الاسلام و المسلمین محسن جلالی اضافه کرد: وحدت حوزه و دانشگاه در مرتبه‌های بالاتر در این است که در تحقق اهداف کلان کشور و حمایت از نظام جمهوری اسلامی ایران همکاری و همراهی داشته باشند.
او یکی از زمینه‌های همکاری بین حوزه و دانشگاه را جهاد تبیین دانست و اظهار داشت: در زمان حاضر طرح‌های پژوهشی مشترک بویژه در زمینه پایان نامه‌ها بین حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها اجرا می‌شود هرچند جای کار بسیاری در این بخش هنوز وجود دارد.
حجت الاسلام جلالی با اشاره به اینکه امروزه در بسیاری از لایه‌ها به اهداف مد نظر وحدت حوزه و دانشگاه رسیده ایم، خاطرنشان کرد: بسیاری از ذهنیت‌های نادرست در این زمینه اصلاح شده است و با به میدان آمدن دانشگاهیان و حوزویان متعهد و دغدغه‌مند به میدان، این ۲ بخش باهم همکاری‌های زیادی دارند.
او تشکیل مجمع عالی حکمت اسلامی در اصفهان را نمونه‌ای از همکاری استادان دانشگاه و حوزه دانست و اضافه کرد: دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز در این زمینه فعالیت دارند و از ظرفیت استادان دانشگاه‌ها در حوزه‌ها در رشته‌هایی مانند حقوق و فلسفه و همچنین از ظرفیت استادان حوزه در دانشگاه‌ها در رشته‌های مختلفی مانند گروه معارف استفاده می‌شود.
معاون پژوهش مرکز مدیریت حوزه علمیه استان اصفهان، ارتباط نزدیکتر بین دانشجویان و طلبه‌ها را ضروری خواند و گفت: وحدت حوزه و دانشگاه نباید فقط در سطح مسئولان و یا استادان باشد بلکه دانشجویان و طلبه‌ها نیز باید با حضور در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها باهم گفتگو و همکاری بیشتری داشته باشند.
منبع:ایرنا