همه بر این امر واقف هستیم که مصرف دخانیات دروازه ورود به مصرف مواد مخدر است، اما هشدار‌ها جدی نگرفته شد و اکنون با کاهش سن مصرف سیگار مواجه هستیم و قبح مصرف آن نیز شکسته شده است.
باوری به غلط در بین افراد جامعه به‌ویژه جوانان و نوجوانان وجود دارد و آن این است که افراد فکر می‌کنند مصرف سیگار به کاهش درد‌های روحی آنان کمک می‌کند و می‌توانند برای مدتی درد‌های خود را فراموش کنند.
در فضای مجازی و حقیقی شاهدیم که نوجوانان (دختر و پسر) با در دست گرفتن سیگار به‌دنبال ژست‌های مصنوعی هستند تا نشان دهند که بزرگ شده‌اند، علنی شدن مصرف سیگار، قلیان و حتی مشروبات الکلی در حال افزایش است و عموما این قشر سنی این کار را ناپسند نمی‌دانند.
پیامد‌های تابوشکنی برای مصرف سیگار در بین نوجوانان و جوانان به موضوعی بغرنج تبدیل شده است و نوجوانانی که با گروه همسالان خود در مصرف دخانیات همراهی نکنند، انگ عقب‌افتادگی و اُملی می‌خورند.
فروش دخانیات به افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است
شهرام خواجوی- مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چهارمحال و بختیاری در گفتگو با ایسنا در خصوص تبعات مصرف سیگار و علل کاهش سن مصرف دخانیات در کشور، اظهار کرد: دخانیات یک قاتل حرفه‌ای محسوب می‌شود که فرد مصرف‌کننده را به مرور زمان به دام مرگ می‌کشاند، طبق برآورد‌ها چیزی بالغ بر دو برابر هزینه‌ای که صرف مصرف دخانیات می‌شود، باید برای درمان عوارض جسمی ناشی از آن هزینه کرد.
وی افزود: طبق گفته کارشناسان حوزه بهداشت و درمان بیش از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی در سیگار وجود دارد که حداقل ۴۰ ماده آن سرطان‌زا است، همچنین بیش از ۹۰ درصد افرادی که به سرطان ریه و مبتلا می‌شوند، سابقه مصرف دخانیات دارند.
خواجوی با بیان اینکه مصرف قلیان در حال افزایش است، یادآور شد: مصرف یکبار قلیان برابر با مصرف ۱۰۰ نخ سیگار است و در برخی خانواده‌ها مرسوم شده است، طبق یافته‌ها مصرف هر نخ سیگار هفت دقیقه از عمر انسان را کاهش می‌دهد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چهارمحال و بختیاری در ادامه با اشاره به اینکه رشد بی‌رویه مصرف قلیان و سیگار یک زنگ خطر جدی برای نظام سلامت جامعه محسوب می‌شود، گفت: این مسئله نیازمند کار بین بخشی است.
وی در خصوص علل افزایش دخانیات در جامعه و به‌ویژه در بین قشر جوان و نوجوان، بیان کرد: یکی از عمده‌ترین دلایل گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف سیگار وجود یک فرد مصرف‌کننده در اطرافیان به‌ویژه والدین است، همچنین دوستان می‌توانند مشوق فرد برای مصرف دخانیات باشند، در یک تحقیق علمی صورت گرفته افراد مصرف قلیان را از دورهمی‌های دوستانه آغاز کرده‌اند.
خواجوی افزود: متاسفانه دسترسی به دخانیات در کشور آسان است، سیگار در اکثر سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شود، همچنین قیمت آن نیز پایین است، طبق قوانین عرضه دخانیات، افراد برای فروش دخانیات باید مجوز اخذ کنند، اما این اتفاق به ندرت می‌افتد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه نوجوانان در رفتار‌های خود به‌دنبال الگوگیری از افراد محبوب و اطرافیان خود مانند والدین، سلبریتی‌ها و. هستند، خاطرنشان کرد: اگر این افراد سیگار مصرف می‌کنند بر روی تمایل نوجوان نیز تاثیر دارد.
وی با بیان اینکه شاهد شکاف بین نسلی در جامعه کنونی هستیم، گفت: تغییرات اجتماعی باعث شده تا برخی رفتار‌ها مانند مصرف دخانیات در جامعه عادی شود، برخی برای همرنگ شدن با جماعت به مصرف سیگار و قلیان روی می‌آورند.
خواجوی ضعف پایبندی دینی و اجتماعی را از دیگر علل افزایش مصرف دخانیات عنوان کرد و ادامه داد: این مولفه در بسیاری از آسیب‌های اجتماعی پررنگ است، نبود صمیمیت بین اعضای خانواده، سبک فرزندپروری، کنترل نظارت داخلی و بیرونی والدین، میزان دینداری و ویژگی‌های شخصیتی افراد (کنجکاوی، نقص توجه، بیش فعالی، عدم اعتماد به نفس و ماجراجویی) در گرایش به مصرف دخانیات موثر است.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: استعمال دخانیات آسیب‌های دیگری را در پی دارد، والدین مصرف دخانیات را عادی نکنند، زیرا مصرف سیگار زمینه‌ساز اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی است، نیکوتین موجود در سیگار به‌شدت اعتیادآور است، بنابراین باتوجه به تاثیرات مصرف سیگار باید توجه ویژه‌ای صورت بگیرد، وابستگی به نیکوتین بسیار خطرآفرین است.
وی با اشاره به اینکه دولت در سال ۱۳۸۵ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات را ابلاغ کرده است، توضیح داد: در این قانون برای عرضه دخانیات دستورالعمل‌هایی در نظر گرفته شده است، مقرر شد دخانیات سالانه مشمول افزایش ۱۰ درصدی مالیات شود، همچنین طبق این قانون فروش دخانیات به افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
خواجوی افزود: وزارت بهداشت و درمان موظف است تا فعالیت‌های پیشگیرانه در حوزه مصرف دخانیات داشته باشد، در این خصوص مراکز مشاوره برای ترک ایجاد کند، امسال جلسه‌ای با دستگاه‌های متولی برای برنامه‌ریزی در حوزه پیشگیری صورت بگیرد و نیازمند همگرایی هستیم تا از توزیع بی‌رویه دخانیات جلوگیری کنیم.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه آموزش مهارت‌های زندگی به والدین و فرزندان در دستور کار قرار دارد، خاطرنشان کرد: باید تبلیغات برای مضرات مصرف دخانیات را در نقاط مختلف شهرها، رسانه، فضای مجازی و صدا و سیما ببینیم.
وی اضافه کرد: غربالگری سلامت روان در دانش‌آموزان و دانشجویان دارای اهمیت بالایی است، اگر مواردی نیاز به مشاوره دارد، معرفی شوند.
خواجوی عنوان کرد: اجرای قانون ممنوعیت مصرف دخانیات در اماکن عمومی باید مورد توجه جدی قرار بگیرد، بالا بردن قیمت سیگار نیز می‌تواند به‌عنوان یک عامل بازدارنده موثر باشد، همچنین باید اقدامات فرهنگی برای تقبیح مصرف سیگار در تولیدات رسانه‌ای مورد توجه قرار بگیرد، آموزش و آگاه‌سازی در کاهش مصرف سیگار موقر است، برخی خانواده‌ها از تاثیرات مخرب مصرف دخانیات بی‌اطلاع هستند.
بر اساس شواهد با کاهش سن مصرف سیگار مواجه هستیم
علی احمدی- سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه بر اساس شواهد با کاهش سن مصرف سیگار مواجه هستیم، اظهار کرد: سیگار به‌عنوان عامل شناخته شده به‌صورت تنها و چه اثرات سوء بر روی سایر بیماری‌ها تاثیر گذاشته و بیماری را تشدید می‌کند، همچنین از عوامل ایجاد برخی بیماری‌ها به حساب می‌آید.
وی افزود: سیگار از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و شخصیتی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مصرف این ماده دخانی به‌صورت کاملا شناخته شده و مشخص نقش تعیین کننده در بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های دهان و دندان، سرطان حنجره و.. دارد.
احمدی با تاکید بر اینکه سیگار کشیدن موجب فرسایش مغز می‌شود، خاطرنشان کرد: همچنین مصرف آن بر حافظه، یادگیری و منطق افراد تأثیر منفی دارد و سبب کاهش قابلیت‌های شناختی فرد می‌شود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که احتمال سیگار کشیدن در افراد با بیماری روان پزشکی سه برابر بیشتر از افراد سالم است و این موضوع نشان می‌دهد که سیگار احتمالا در ابتلا به اختلالات روانی نیز نقش دارد.
سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در خصوص اقدامات مرکز بهداشت در خصوص پیشگیری برای مصرف دخانیات، توضیح داد: غربالگری سیگار، الکل و موادمخدر در گروه سنی ۱۵ سال به بالا توسط مراقبان سلامت و بهورزان در حال اجرا است، در صورت شناسایی جهت غربالگری تکمیلی به کارشناس سلامت روان ارجاع و در صورت سطح خطر متوسط و بالا جلسات مداخلات انجام خواهد شد.