خون، مایعی ارزشمند است و با وجود پیشرفت‌های گسترده در دانش پزشکی هنوز جایگزین مناسب برای آن پیدا نشده است. خون به عنوان یک دارو قلمداد می‌شود که علاوه بر تزریق در خون‌ریزی‌ها، جراحی‌ها و بیماری‌های مختلف، فرآورده‌های متعدد سلولی و پلاسمایی نیز از آن تهیه می‌شود که هر کدام کاربرد ویژه‌ای برای درمان بیماران دارد.
در عین حال باید توجه کرد که بانوان نیمی از جامعه انسانی هستند که باید توانایی آن‌ها در اهدای خون را یادآوری کنیم. شرایط عمومی اهدای خون مانند سن، وزن، فشار خون، درجه حرارت، نبض و ... در حوزه اهدای خون در بانوان و آقایان یکسان است. برخی جوامع اهدای خون را یک عمل مردانه می‌پندارند. این در حالی است که بانوان نیمی از جمعیت‌های سالم و مناسب در زمینه اهدای خون هستند و می‌توانند جزو اهداکنندگان مستمر خون باشند.
به گفته سازمان انتقال خون ایران، اهدای خون بانوان در بسیاری از کشور‌ها ۵۰ درصد است، اما در کشور ما زیر پنج درصد است؛ بنابراین نیمی از جمعیت را در اهدای خون از دست داده‌ایم. باید توجه کرد که دو نگرانی سازمان انتقال خون ایران که اخیرا هم از سوی مسئولان این سازمان مطرح شده است، کاهش مراجعه جوانان برای اهدای خون و در عین حال پایین بودن مراجعه زنان برای اهدای خون در کشور است.
این در حالی است که مطالعات گسترده در ایران و سایر کشور‌های جهان نشان می‌دهد که به دلیل گرایش کمتر بانوان به رفتار‌های پرخطر و توجه بیشتر به زندگی سالم، خون اهدایی توسط زنان از سالم‌ترین منابع خونی است. همچنین زنان به عنوان رکن اصلی خانواده می‌توانند با مشارکت در اهدای خون علاوه بر ترویج نوع دوستی و رفتار‌های انسان دوستانه، در آموزش فرزندان و شرکت در عرصه فعالیت‌های خداپسندانه گام مهمی در افرایش مشارکت خانواده در اهدای خون داشته باشند.
باید توجه کرد که مهم‌ترین عوامل کمرنگ بودن مشارکت زنان در اهدای خون، ترس از کم خونی، ترس از سوزن کیسه‌های اهدای خون، ترس از ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند ایدز و هپاتیت، ضعف قوای جسمانی و ... است؛ در حالی که در حال حاضر برای اهدای خون تست هموگلوبین گرفته می‌شود تا میزان آنمی و غلظت خون در اهداکنندگان پیش از اهدا مشخص شود. همچنین مکمل‌های حاوی آهن نیز برای اصلاح کم خونی به صورت رایگان به مراجعین در همه مراکز انتقال خون ارائه می‌شود.
در عین حال هم اعلام شده است که مردان سالانه چهار بار و زنان به دلیل مسائل فیزیولوژیکی سالانه سه بار می‌توانند اهدای خون داشته باشند.
بنابر اعلام سازمان انتقال خون ایران، سوالات متداول درباره اهدای خون بانوان عبارتند از:
-چه گروهی از بانوان می‌توانند خون اهدا کنند؟
هر فرد سالم اعم از زن یا مرد در گروه سنی بین ۱۸ تا ۶۵ سال با حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم می‌تواند خون اهدا کند.
-دفعات اهدای خون در بانوان چگونه است؟
تا قبل از دوران یائسگی بانوان می‌توانند حداکثر سه بار در سال خون اهدا کنند و پس از دوران یائسگی تا چهار بار در سال می‌توانند خون اهدا کنند.
- بانوان در چه شرایطی واجد شرایط اهدای خون نیستند؟
در دوران حاملگی و تا شش هفته پس از زایمان، در صورت داشتن سقط تا یکسال پس از آن، در دوران شیردهی تا زمانیکه شیر می‌دهند، در دوران قاعدگی در صورت قاعدگی شـدید و دردناک داشته باشند و تا زمان رفع علایم، بانوان واجد شرایط اهدای خون نیستند.
- آیا مصرف قرص‌های ضدبارداری مانعی در اهدای خون ایجاد می‌کند؟
خیر. مصرف قرص‌های ضدبارداری منعی جهت اهدای خون ندارد.
- بانوان پیش از اهدای خون چه اقداماتی باید انجام دهند؟
قبل از اهدای خون بهتر است دو لیوان آب نوشیده شود. تا سه ساعت قبل از اهدای خون غذای مختصری علاوه بر تغذیه معمول میل شود. از فعالیت‌های بدنی شدید پرهیز شود. همچنین پیراهن مناسبی که بتوان آستین‌های آن را تا بالای آرنج بالا برد، پوشیده شود.
- پس از اهدای خون چه نکاتی باید رعایت شود؟
پس از اهدا باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی تخت خونگیری استراحت کنید. برای بلند شدن به دستی که از آن خونگیری شده تکیه نکنید. بعد از استراحت از نوشیدنی و مواد خوراکی که در اختیار شما قرار داده می‌شود، استفاده کنید. پوششی که در محل خونگیری قرار داده شده است تا چهار ساعت باقی بماند. تا یک ساعت بعد از اهدا از استعمال دخانیات پرهیز کنید. در طی روز اهدا مایعات بیشتری بنوشید.
- اهدای خون چقدر طول می‌کشد؟
زمان اهدای خون به طور متوسط ۱۰ دقیقه است، اما زمان صرف شده برای تمام فرایند اهدای خون از لحظه ورود و ثبت نام تا خروج از مرکز اهدای خون ۳۰ الی ۴۵ دقیقه است.
-آیا آهنی که حین اهدای خون از دست می‌رود، جبران می‌شود؟
یک واحد خون اهدا شده تقریبا ۲۲۵ میلی‌گرم آهن دارد. در حالت عادی بدن این میزان آهن را به مرور زمان جبران خواهد کرد با دریافت غذا‌های حاوی آهن نیز معمولا زمان جایگزینی تسریع می‌شود.
مواد غذایی حاوی آهن که می‌توان از آن استفاده کرد شامل منابع غذایی حیوانی مانند جگر، گوشت قرمز (گاو و گوسفند)، مرغ، ماکیان و ماهی، زرده تخم مرغ و منابع غذایی گیاهی مانند گیاهان دارای برگ سبز تیره مثل جعفری، برگ چغندر، برگ تیره رنگ کاهو و حبوبات مثل لوبیا چیتی، نخود، عدس و ... آجیل و خشکبار مانند تخمه کدو و آفتابگردان، توت و انجیر خشک، کشمش سبز، مغز بادام، پسته، فندق.