هوای نفس عاملی برای سقوط از جایگاه رفیع انسانی

حجت الاسلام‌والمسلمین  ناصر رفیعی، کارشناس مذهبی گفت: امام علی (ع) در خطبه چهل و دوم نهج البلاغه می‌فرمایند: اى مردم! ترسناک‏‌ترین چیزى که از آن بر شما خائفم دو چیز است: پیروى از هوا و هوس و آرزوهاى طولانى. تبعیت از هوا و هوس انسان را از راه حق باز مى‏ دارد و آرزوهاى طولانى آخرت را به دست فراموشى مى‏ سپارد.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: جمله «پیروی از هوای نفس» به حقیقت روشنى اشاره مى‏ کند، اینکه هوا پرستى‏ معمولا همچون پرده‏ اى به روى عقل انسان کشیده مى‏ شود و حقیقت را در نظر او دگرگون مى‏ نماید، و جز مقصود خود را نمى‏ بیند و به غیر آن نمى‏ اندیشد و به همین جهت از حق باز مى‏ ماند و، اما آرزوهاى دور و دراز آن چنان انسان را مشغول و سرگرم به خود مى‏ کنند که هرچه غیر از آن است فراموش مى‏ گردد.

حجت الاسلام‌والمسلمین رفیعی ادامه داد: طبق آموزه‌های دینی، سقوط اخلاقی که در حقیقت موجب سقوط انسان از جایگاه و کرامت انسانی می‌شود، به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از این عوامل هوای نفس است. آیات قرآن هوای نفس را عامل سقوط از جایگاه رفیع انسانی معرفی کرده اند. 

وی افزود: هوای نفس دل آدمی را می‌رباید و نمی‌گذارد دلی برای او باقی بماند تا محلی برای ورود ایمان شود. پیروی از هوای نفس، انسان را به جایی می‌رساند که قرآن می‌فرماید: «سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم. شیطان، از طریق هوا‌های نفسانی در انسان نفوذ می‌کند؛ کار و تلاش وی را تأیید می‌کند؛ کار‌های زشت را در نظرش تزیین می‌کند. وی را در انجام آن وسوسه می‌نماید و با دادن وعده‌های دروغ و ترساندن از آینده اش، او را از انجام کار‌های خیر باز می‌دارد.و شیطان کردارشان را برایشان زینت داد، پس ایشان را از راه (خدا) بازداشت و آن‌ها هدایت نخواهند شد.

این کارشناس مذهبی اظهار کرد: یکی از آسیب‌های جدی کرامت انسانی، اسارت عقل انسان در خواسته‌های هوای نفس است. کسی که عقلش در اسارت نفس اماره و خواسته‌های نفسانی است، چگونه می‌تواند از کرامت و منزلت انسان بهره‌مند شود. از نظر قرآن کریم نفس دارای مراتبی است. پایین‌ترین مرتبه نفس به نفس اماره، یعنی نفسی که به بدی‌ها امر می‌کند، گفته می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت: هوا به معنای خواسته است و پیروی از هوای نفس، یعنی تبعیت از خواسته‌های افراطی نفس اماره.هوای نفس از آن جهت مذموم است که زمینه ساز انواعی از انحرافات عملی و اخلاقی و اجتماعی و حتی پدید آمدن بیماری‌های روانی و بدنی برای انسان می‌شود و آدمی را به وادی گمراهی و ظلم و گناه و خروج از ربقه انسانیت و ایمان سوق می‌دهد.
‌
حجت الاسلام  ناصر رفیعی تصریح کرد: می‌توان گفت: هوای نفس به هر عمل و رفتار، ظاهری و باطنی گفته میشود که در جهت مخالف خواسته و اراده خداوند متعال باشد. ما خواسته‌هایی داریم و خداوند هم خواسته هایی. اگر خواسته ما مطابق خواسته خدا نباشد می‌شود هوای نفس و خواسته‌های نفسانی. غفلت ازیاد خدا، فراموش کردن نعمتها، نیکیها، حکومت و اقتدار الهی و پیروی از شیطان و شیطان صفتان، افراد و تفریط در اعمال و رفتار، برخی از مصادیق پیروی از هوای نفس است.