اختلال حافظه مهمترین علامت بیماری آلزایمر

در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما سید جواد حسینی نژاد، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه بقیه الله در خصوص بیماری آلزایمر به گفت و گو پرداخت.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که حافظه چیست، گفت: حافظه ترکیب سه فعالیت در مغز است. مهمترین قسمت، ثبت و دریافت اطلاعات از محیط است که در لوب گیجگاهی ذخیره می‌شود تا فرد در زمان لازم بتواند آن‌ها را بازیابی کند. این سه فرآیند، حافظه نام دارند و هرگونه اختلالی در این سه مرحله، با اختلال حافظه همراه است.

وی افزود: گاهی استرس زیاد باعث عدم تمرکز و ثبت نشدن وقایع در مغز می شود که با فراموشی حاصل از آلزایمر، تفاوت دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: مهمترین علامت بیماری آلزایمر، اختلال حافظه است. در بیماری آلزایمر، معمولاً اطرافیان بیمار شکایت دارند و خود بیمار هیچگونه شکایتی ندارد.

وی حافظه فوری، حافظه اخیر و حافظه دور را سه قسمت اصلی حافظه دانست و یادآوری کرد: مهمترین قسمت از حافظه که در بیماران آلزایمری آسیب می‌بیند، حافظه اخیر است. این افراد، حوادث چند ساعت پیش را فراموش می‌کنند؛ اما حوادث سال‌های دور را به خاطر سپرده اند. از جمله افتراق انواع فراموشی ها این است که کسانی که مبتلا به آلزایمر نیستند، در همه انواع حافظه دچار مشکل می شوند.

در بیماری کم کاری تیروئید، کمبود ویتامین B۱۲، افسردگی و استرس‌های روحی و روانی، میزانی از اختلال حافظه وجود دارد که پس از درمان، قابل برگشت است و نباید با اختلال حافظه بیماری آلزایمر، اشتباه شود.

وی افزود: در آمریکا حدود ۲۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال، به درجاتی از بیماری آلزایمر مبتلا هستند، این آمار در افراد بالای ۸۵ سال به ۴۰ درصد افزایش می یابد.

این متخصص مغز و اعصاب در پاسخ به این سوال که آیا آلزایمر، تنها از دست دادن حافظه اخیر است یا موارد دیگری را نیز شامل می‌شود، گفت: در بیماری آلزایمر، قسمت‌های مختلف از مغز توسط «انباشت پروتئینی» که در سلول‌های مغز انجام می شود، باعث تخریب سلول‌های مغز می‌شود. طبیعتاً علائم آلزایمر تنها به اختلالات حافظه محدود نمی‌شود و به تناسب این که چه قسمتی از مغز درگیر شود، علائم متفاوت خواهد بود.

حسینی نژاد افزود: اگر قسمت جلوی پیشانی مغز درگیر شود، فرد علائمی از اختلال شخصیت و افسردگی پیدا می‌کند. یکی از مشکلاتی که اطرافیان فرد آلزایمری را آزار می دهد، توهم‌های ناشی از بدبینی است. بی قراری و خروج از منزل نیز از دیگر علائم بیماری آلزایمر است (نگهداری از این افراد، به دلیل اختلال حافظه اخیر، پرخاشگری، بی قراری، توهم هذیان و اختلال شخصیت، بسیار مشکل است).

این استاد دانشگاه یادآور شد: توهم و هذیان فرد مبتلا به آلزایمر، در اختیار خودش نیست. توصیه می‌شود در برخورد با این افراد، هیچگونه تایید و انکاری، انجام نگیرد. بهترین کار این است که سعی کنید موضوع را عوض کرده و با موضوع‌های خوشایند بیمار، با او صحبت کنید.

وی افزود: علائم آلزایمر در تاریکی هوا شدیدتر می شوند؛ به همین جهت، برای جلوگیری از این مسئله توصیه می‌شود نور داخل منزل را به نحو مناسبی تنظیم کنید.

کارشناس برنامه به فرزندان خانواده‌ها توصیه کرد: پدر و مادر‌ها را از خانه‌های قدیمیشان خارج نکنید؛ زیرا این افراد با محیط آشنای قبلی، خاطره و انس دارند که در حفظ آرامش آن ها، بسیار تأثیرگذار است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان به طور صد در صد از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کرد، گفت: می‌توانیم علائم را به تاخیر بیندازیم و از شدت آن ها بکاهیم؛ اما نمی‌توان به طور صد در صد از بروز آن پیشگیری کرد.

این متخصص مغز و اعصاب گفت: بیماری آلزایمر معمولاً به یک زمینه مستعد ژنتیکی و همچنین عوامل محیطی، برای بروز خود نیازمند است. تحقیقات انجام گرفته، مؤید این نکته هستند که افرادی که سابقه مطالعه بیشتری دارند، دیرتر به آلزایمر مبتلا می‌شوند و یا در صورت ابتلا، خفیف‌تر مبتلا می‌شوند؛ زیرا در این افراد سلول‌های مغزی، مرتب در حال فعالیت هستند و بازسازی و قوی‌تر می‌شوند.

وی همچنین از ورزش به عنوان عاملی که در جلوگیری از انواع بیماری‌ها موثر است، نام برد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا غذا‌ها می‌توانند در ابتلای افراد به آلزایمر نقش داشته باشند، گفت: غذا‌های چرب و پر پروتئین، غذا‌های فرآوری شده و صنعتی، فرد را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کنند و یا حتی ممکن است، ابتلا به این بیماری را سرعت بخشند.

وی افزود: مصرف غذا‌های حاوی فسفر، سلنیوم و منیزیوم، به بازسازی سلول‌های مغزی کمک می‌کنند.

او همچنین به افرادی که خام گیاهخوار هستند، از نظر کمبود ویتامین B۱۲ (که با اختلال حافظه همراه است)، هشدار داد.

وی همچنین از آلودگی هوا، به عنوان عامل موثر در ابتلا به آلزایمر نام برد.

این متخصص نورولوژی گفت: درمان‌های دارویی تنها سیر پیشرفت آلزایمر را کُند می کنند و بر درمان مؤثر نیستند. شاید در آینده بتوان با استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماری آلزایمر موفق بود.