آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران گفت: ظرفیت های بهره برداری از منابع طبیعی در خشکی و ظرفیت برداشت از دریاها هم محدودیت هایی دارد که در شرایط کنونی به علت خشکسالی این ها تشدید شده است ، در واقع در کار تولید پروتئین سالم از منابع ، چیزی که خیلی خوب می شود رویش کار کرد پرورش ماهی در دریاهای کشور است دریاهای آزاد و دریای خزر که می تواند پروتئین مورد نیاز جامعه را جبران کند.
او گفت: سازمان شیلات بنابر مطالعاتی که انجام داده، ظرفیت ها را شناسایی کرده است، هم اکنون ظرفیت های ارزشمندی برای این کار است که منتظر سرمایه گذاری ها و انتقال دانش و تجربه محققان هستیم .
مجری : توضیح کلی می فرمائید که این پرورش ماهی در قفس به چه شکل انجام می شود؟ در خشکی است یا داخل دریا انجام می شود ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: قسمتی از کار در خشکی انجام می شود یعنی قسمتی که به تامین بچه ماهی مربوط است و تکثیر مولدین ماهی است، در مراکز تکثیر زمینی در نزدیک ساحل انجام می شود ماهی به وزن مناسب حدود ۵۰ گرم که رسید با شناورهای مخصوص به دریا منتقل می شود و سپس در آن جا قفس هایی که ما می گوییم محیط محصوری است که یک شناور در سطح است و تور که آن سازه اصلی کار را شکل می دهد با احجام مختلف، چیزی که به اصطلاح به طور متعارف دارد.
۶ هزار متر مکعب حجم آن قفس یا توری است که فضا را محصور کرده است و بچه ماهی وزن ۵۰گرم آن جا ریخته می شود. روزانه غذادهی می شود و آن قفس نظافت می شود و رقم بندی می شود ماهی که به اصطلاح تغییرات تفرق وزن نباشد که باعث کندی رشد شود. همچنین در وزن ۵۰۰ گرم تا یک کیلوگرم به بازار رسانده می شود .
مجری: آیا این برای همه نوع ماهی قابل اجرا است؟ یعنی می شود انواع مختلف ماهی را در این روش پرورش داد یا مختص رقم خاصی از ماهی است ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: احتمالا بسیاری از گونه های ماهی این قابلیت را دارند، ولی باید رویش کار پژوهشی شده و مولدسازی شده باشد و عادت غذاگیری دستی را داشته باشند. برای همین هم تعداد گونه هایی که الان در دنیا دارد، در قفس پرورش داده می شود، این گونه ها محدود هستند.
درشرایط کنونی گونه هایی که بیشتر پرورش داده می شود، در شمال قزل آلا است که هم در آب شور و هم آب شیرین قابل پرورش است و در جنوب ماهی که بیشتر پرورش داده می شود ماهی سی باس آسیایی و ماهی صبیتی که از ماهی های بومی خوزستان است.همچنین ماهی هایی مانند ماهی هامور ظرفیت خیلی خوبی را دارند، در دنیا رویشان کار شده است. در ایران هم الان مولدینش موجود هستند و ماهی سوکلا در هرمزگان است این ماهی هم جزو سریع الرشدترین ماهی ها است .
مجری: در کشور ما معمولا در کدام استان، استان هایی که حاشیه دریا باشند این کار انجام می شود؟ چون من شنیدم پشت سدها هم قابلیت اجرای این طرح درست است ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: بله ظرفیتی که واقعا ظرفیت بزرگی است همان چیزی است که ظرفیت همان دریاها است و چیزی حدود آن چیزی که شناسایی شده به عنوان ظرفیت، ظرفیت عظیمی است.
۴میلیون و ۶۰۰ هزارتن مشاورین داخلی با کمک مشاورین خارجی برآورد کردند که این ظرفیت نهایی کار است. به خاطر این است که تا جایی که مطالعات انجام شده و تلاقی با مشکلات زیست محیطی نداشته باشد،۵۰۰ هزار تن از آن دریک افق تا چند سال آینده قابل برداشت است که تا افق ۱۴۰۴ ما ۴۰۰ هزار تن را پیش بینی کردیم که بدون مشکل بتوانیم این ظرفیت را در اختیار سرمایه گذاران بگذاریم.
در مورد آب های داخلی هم در پشت سدهایی که مستقیما آب به مصرف شرب نمی رسد، این قابل انجام است و همین الان هم در تعدادی از سدها و آب بندان های کشور به همان صورت مستقر شده یک سازه شناور و توری که ماهی در آن پرورش داده می شود و آن هم ظرفیت خوبی است منتها آن محدودیتش این است.
اولا خشکسالی های اخیر مقداری ظرفیت را محدود می کند و اولویت آب شرب هم کلا در جاهایی که برای آب شرب استفاده می شود.
مجری : آن طور که می گویند یکی از روش های پرسود است این طرح نسبت به پرورش ماهی در آب های شیرین و به روش های دیگر ، یک مقدار از مزایایش گفتید اما مقداری بیشتر از مزایای پرورش ماهی در قفس توضیح دهید و این که آیا در کیفیت ماهی تغییر ایجاد می شود یا خیر ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: ماهی هایی که در آب شور پرورش داده می شوند از خصوصیت های بهتری برخوردار هستند.به عنوان مثال گوشت ماهی که درآب دریا پرورش داده شده گوشت با انسجام تری است و در مزه اش هم این خودش را نشان می دهد و آن ترجیحی که مردم می دهند که ماهی دریا را بیشتر می پسندند. واقعیت این است که ماهی دریایی مزه بهتری هم دارد . در مورد حتی قزل الا، قزل آلایی که در آب دریای خزر پرورش داده می شود کاملا بافت منسجم تری دارد ومزه بهتری هم دارد نسبت به ماهی هایی که در آب های شیرین پرورش داده می شوند هرچند که آن هم بسیار مطلوب است .
مجری: در راه انجام این طرح ممکن است یک سری مشکلاتی وجود داشته باشد، بفرمائید مشکلات و چالش های سر راه این صنعت چه هستند ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: اولین چالش که با آن روبرو هستیم این است که نوپا است و طبیعی است صنعتی که نوپا است دانش و فناوری آنطور گستردگی ندارد.
الان شرکت های دانش بنیان هم همکاری می کنند در این طرح ها ، مهندسین مشاور قابل کمک می کنند ، افراد متخصص ولی به هرحال در زمینه های طراحی و احداث و مدیریت مزارع قفس به هرحال ما کسری هایی داریم.
اگرچه می توانیم بگوییم حداقل تا ۸۵ درصد از ظرفیت قفس کشور داخلی است ولی به هرحال کار ، کاری نو است و دیگری این است که ما برای ادامه کار نیاز به تحقیقات وسیع داریم روی گونه های جدید ، همانطور که افراد متخصص ابراز می کنند با یک گونه ، دو گونه جلو رفتن یک مقدار ریسک کار را زیاد می کند حتما باید مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها خصوصا روی گونه های ماهی بومی کار کنندکه این ها تکثیر شوند و اهلی شوند و قابل پرورش در قفس باشند ، مطلب بعد این است که حوزه وسیعی از تخصص ها در این کار استفاده می شود که این هم باز خودش را نشان می دهد مثلا ما نیروی مجردی برای کارهای دریایی می خواهیم که این نیرو باید در غواصی مجرب باشد ، بحث های تغذیه پیچیدگی های خودش را دارد ، تا این جا تا تولید است و بعد از آن ما مسائل بازاریابی و فروش محصول را داریم ، محصول جدید که می آید من که برای خانواده ام میخواهم مصرف کنم شناختی ندارم که این محصول چیست . وقتی به بازار می رویم برای خرید ، ماهی هایی که می شناسیم خرید می کنیم.
مجری: پس نیاز به شناساندن به مردم و تبلیغ مناسب دارد؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: بله، تبلیغ مناسب می خواهد که این محصولات به عنوان محصولات جدید شناخته شوند و ارزششان جا بیفتد و بتواند مشتری را راضی کند.
مجری: این طرح باعث اشتغالزایی هم می شود اگر کسی بخواهد وارد این حیطه شود نیاز به چه مجوزهایی دارد و باید از کجا این مجوزها را تهیه کند و بخواهد سرمایه گذاری کند باید به کجا مراجعه کند ؟
آقای محمد جدی مجری توسعه پرورش ماهی در قفس سازمان شیلات ایران: هم اکنون صدور مجوزها از طریق سامانه مجوزهای دولت انجام می شود هرکس که متقاضی باشد می تواند وارد شود اطلاعاتی در آن جا است باید پهنه ای را مشخص کند از پهنه هایی که مطالعه شده و ظرفیت وجود دارد و درخواستش را برای ظرفیتی که تمایل دارد بدهد، این درخواست ها در صورتی که نواقصی نداشته باشد و سریع هم اتفاقا جواب می دهند این تبدیل می شود به موافقت اصولی و با موافقت اصولی بقیه کارها و استعلامات انجام می شود و با اختصاص مختصات نقطه دریایی و منطقه پشتیبان در ساحل، پروانه تاسیس دریافت می شود و بعد از آن وارد مراحل اجرایی و سرمایه گذاری می شود.
کسانی که بخواهند آن دو مرحله را بگذرانند که از طریق سامانه مجوزها باید وارد شوند و فرم های مربوط را پر کنند احیانا اگر هم نواقصی باشد در همان سامانه به آنها اطلاع داده می شود و می توانند کار خودشان را پیگیری کنند. در مورد سرمایه گذاری که فرمودید سرمایه گذاری اگر بخواهم بگویم حدود ۳۰ درصد سرمایه ای که مورد نیاز است در این کار برای تاسیسات و سرمایه گذاری ثابت است و ۷۰ درصد تقریبا سرمایه گذاری جاری طرح است یعنی رقم خیلی بالاتری است اما از آن جا که ظرفیت ها ، ظرفیت های بزرگی است سرمایه هایی می خواهد که یک مقدار بیشتر از کارهای دیگر آبزی پروری است و توصیه می کنیم.
کسانی که سرمایه ای دارند و تمایل دارند به این زمینه بیایند با درنظر گرفتن این که در زمان بهره برداری نیاز به خرید بچه ماهی و غذا و حقوق و دستمزد پرسنل است از اول این را هم در نظر داشته باشند اگر از طریق بانک می خواهند ورود کنند چه بانک هایی که تسهیلات هدایت شده را می دهند چه بانک های دیگر این را هم در نظر داشته باشند که موقعی که سرمایه گذاری کردند ، زمان بهره برداری دچار مشکل نشوند.