بهرام عین اللهی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سالن همایش‌های رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان این مطلب گفت: مهمترین رکن آموزش هیات علمی است. جذب هیات علمی دانشمند، مبتکر، همگام با انقلاب اسلامی و مردم ما را به سمت کسب مرجعیت علمی سوق خواهد داد.
وی افزود: هیات علمی‌ها اگر به وظایف اصلی خود بپردازند می‌توانند آینده کشور را تضمین کنند؛ بنابراین جذب و ارزیابی هیات‌های علمی کارآمد امری بسیار مهم است.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: هیات علمی‌ها در دنیا به صورت فرایندی و دائم ارزیابی می‌شوند.نباید سیستم به گونه‌ای باشد که اگر عضوی از هیات علمی توانمند نبود آن قدر صبر کنیم تا بازنشسته شود. معاونان توسعه و آموزش باید برای ورود، گزینش، استخدام و ارتقای اعضای هیأت علمی برنامه ریزی کنند.
وی با اشاره به این که معلمی شغل انبیاست، گفت: مهمترین گزینش‌ها باید مربوط به معلمان باشد؛ چرا که معلمی فقط کسب مدرک یا صدور آن نیست.
وزیر بهداشت گفت: بعد از گزینش و استخدام معلمان، ارزیابی آن‌ها در حین خدمت بسیار مهم است. اگر فردی در نظام سلامت نتوانست در حوزه آموزش ایفای نقش و معلمی کند، از او می‌توان در حوزه‌های بهداشت یا درمان استفاده کرد.
وی ادامه داد: شکرگزاریم که در برهه‌ای از زمان و مکان قرار داریم که می‌توانیم با کاربسیجی خدمت کنیم. شکرگزاری مسئولیت‌ها هم به این است که کار، عمل و ابتکار بیشتری داشته باشیم.
وزیر بهداشت تصریح کرد: هدف اصلی از فعالیت‌های پژوهشی، کسب مرجعیت علمی در جهان است. ایران در گذشته این مرجعیت را داشت، ولی به مرور زمان و فاصله گرفتن از دوران اوج و‌شکوفایی تمدن اسلامی، مرجعیت علمی ایران کاهش یافته است.
عین اللهی گفت: ایجاد جمهوری اسلامی، شروعی برای بازگرداندن مرجعیت علمی بود. اگر به درستی برنامه ریزی کنیم، می‌توانیم دوباره کرسی مرجعیت علمی را در دنیا به دست آوریم؛ به ویژه آن که آموزش پزشکی در مرجعیت علمی جایگاه با اهمیتی دارد.
وی بیان کرد: آثار کار‌های آموزشی در کوتاه مدت به ثمر نمی‌نشیند و نمود نمی‌یابد؛ بلکه نتیجه اقدامات حوزه آموزش شاید ده سال دیگر به بار بنشیند.
وزیر بهداشت با اشاره به این که آموزش سرمایه گذاری است، نه هزینه تصریح کرد: نه تنها در وزارت بهداشت و علوم، بلکه در آموزش و پرورش هم انجام کار‌های اساسی منوط به توسعه آموزش است و از این رهگذر آینده کشور بیمه می‌شود.
عین اللهی ادامه داد: موفقیت در آموزش به شناخت ما از ابزار آموزش بستگی دارد و باید برای هر کدام از این ابزار‌ها ها برنامه ریزی مجزا داشته باشیم.
وی افزود: معلمانی هستند که دانشجویان را به کشورشان امیدوار می‌کنند، ولی معلمانی هم هستند که به فرار مغز‌ها کمک کرده و دانشجو را پس از صرف زحمات و هزینه‌های بسیار، به خروج ترغیب می‌کنند.
عین اللهی گفت: همه کسانی که در بورد‌ها پذیرفته می‌شوند انسان‌های توانمندی هستند و جایگاه علمی بالایی دارند؛ بنابراین برای جذب نخبگان باید معیار‌های دیگری همچون تعهد، تدین و انقلابی بودن را نیز در نظر گرفت.نباید از جذب نیرو‌های متعهدِ متخصص غافل شد، بلکه باید با کادر سازی صحیح، آینده کشور را تضمین کرد.
وزیر بهداشت ادامه داد: دانشجویان رکن مهم دیگر آموزش و همانند فرزندان ما هستند. باید از نزدیک با مشکلات آنان آشنا شده و مشکلات آن‌ها را مرتفع کنیم. به عنوان مثال احداث خوابگاه به ویژه برای متأهلان از اقدامات لازم در جهت حمایت از تحصیل دانشجویان است.
عین اللهی گفت: دانشجویان تحت تاثیر استادان خود هستند و استادان باید آن‌ها را در جهت درست هدایت کنند. باید به دانشجویان خارجی هم به چشم یک انتقال دهنده فرهنگ انقلاب نگاه کنیم، نه فقط دانشجویی که برای ما ارزآوری دارد.
وزیر بهداشت اظهار کرد: هیچ محدودیتی برای جذب دانشجوی خارجی نداریم، ولی باید طوری عمل کنیم که وقتی این دانشجویان به کشور خود برگشتند مبلّغ انقلاب و تمدن اسلامی ما باشند و این رویکرد دانشگاه رسالتی مهم در جهت کسب مرجعیت علمی ایران در جهان خواهد بود.
ضرورت توجه به عدالت آموزشی
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بی توجهی به عدالت آموزشی را مشکلی ریشه دار در کشور دانست و گفت: فضا‌ها و امکانات نباید در یک شهر یا استان به وفور وجود داشته باشد و در مقابل مناطقی از کشور از تحصیل و امکانات محروم باشند.دانش آموزان با استعداد در تهران و بندرعباس باید به طور یکسان از امکانات تحصیل برخوردار باشند.
وی افزود: ایجاد دانشکده یا دانشگاه در مناطق محرومی که شرایط لازم را دارند، علاوه بر توسعه علمی، آثار اجتماعی بسیار مثبتی خواهد داشت. زیرا برای همه این امکان وجود ندارد که در مناطق برخوردار ادامه تحصیل دهند و باید با توسعه متوازن مراکز آموزشی امکان قبولی و تحصیل بومی افراد با استعداد را فراهم کنیم.
وزیر بهداشت گفت: من شخصاً تیپ بندی دانشگاه‌ها را قبول نداشتم، زیرا باید فرصت رشد را برای همه استان‌ها فراهم کرد. دانشگاه‌ها باید از نظر توسعه یافتگی در یک سطح باشند و تنها ماموریت‌های آن‌ها با توجه به آمایش سرزمینی، متفاوت باشد.
عین اللهی خاطرنشان کرد: روش‌های تدریس باید به روز شده و از حالت جزوه دادن استاد به دانشجو خارج شود. تدریس استادان باید ارزشیابی شود و دانشجویان باید بتوانند از کتاب ها، منابع مرجع و مهم دنیا استفاده کنند.
وی افزود: بحث جامع نگری موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود. نیاز نیست کریکولوم‌های آموزشی به صورت ۱۰۰ درصد در همه جای کشور اجرا شوند. کریکولوم‌ها باید ۶۰ درصد برنامه آموزشی را دربربگیرند و ۴۰ درصد را هم دانشگاه‌ها با توجه به نیازها، معضلات و بیماری‌های بومی منطقه خود آموزش دهند.
وزیر بهداشت عنوان کرد: باید دانشجویان را برای آموزش به فیلد‌ها و شهرستان‌ها و روستا‌ها برد. این اقدام به جامع نگری در آموزش کمک می‌کند و بهره گیری از فناوری‌های روز و انواع روش‌های جدید آموزشی نیز بسیار مهم است که باید به آن توجه شود.
عین اللهی افزود: استفاده از فناوری، انتقال مفاهیم دشوار را برای دانشجو آسان می‌کند و معاونت‌های توسعه دانشگاه‌ها باید امکانات فناورانه لازم را برای دانشگاه‌ها و استادان فراهم کنند.
وی یادآور شد: نظم و انضباط آموزشی بسیار مهم است. به هیچ وجه به هیچ دانشجویی نباید بیهوده نمره داد و اگر کلاسی نتوانست به اندازه کافی بهره دهی داشته باشد آن درس برای آن نیمسال باید کنار گذاشته شود.
وزیر بهداشت اضافه کرد: کار گروهی بسیار مهم است و رمز موفقیت در کار تیمی است. متاسفانه فردگرایی در سابقه آموزش ما نمود بیشتری داشته است و به کار تیمی به میزان لازم اهمیت نمی‌دهیم.
عین اللهی افزود: این اقدام که در جشنواره‌های آموزشی به کار‌های گروهی جایزه دهند، بسیار خوب است. مثلا این که برای یک فرآیند موفق به چند نفر جایزه تعلق بگیرد، اقدام بسیار خوبی است.
وی اهمیت کیفیت در کنار توجه به کمیت را مورد اشاره قرار داد و گفت: دستیاری که بدون انجام چند عمل جراحی موفق فارغ التحصیل شود، کیفیت لازم را ندارد و بنابراین باید روی سنجه‌های کیفی تاکید کنیم.
حرکت به سوی برگزاری آزمون‌های غیرمتمرکز
وزیر بهداشت گفت: من اعتقادی به انجام آزمون‌های متمرکز ندارم. آزمون‌ها را می‌توانیم به دانشگاه‌هایی که اعتباربخشی می‌شوند واگذار کنیم. البته آزمون‌های بورد می‌تواند متمرکز انجام شود؛ ولی آزمون‌های دیگر را می‌توان به دانشگاه‌ها واگذار کرد.
عین اللهی افزود: نکته مهم دیگر مدیریت میدانی است. حضور استادان و مدیران در میدان، به سنجش واقعی و رفع مشکلات مناطق به ویژه مناطق محروم کمک زیادی خواهد کرد.
وزیر بهداشت، آموزش مستمر و پویا را مثمرثمر دانست و گفت: آموزش‌های مداوم اقدام ارزشمندی است و البته فقط نباید برای کسب امتیاز انجام گیرد. علاوه بر این، برگزاری آموزش‌های مداوم حین خدمت اهمیت زیادی دارد.
عین اللهی افزود: باید افراد با تخصص‌های مرتبط در شغل‌ها و مسئولیت‌ها به کارگیری و ارزیابی مستمر شوند و نباید نسبت به این امر مهم کوتاه آمد. به ویژه در بخش‌های بهداشتی، درمانی و آموزشی به کارگیری متخصصان مرتبط بسیار مهم است.
وی ادامه داد: مدیران کارکنان خود را از هر جهت ارزیابی کنند تا بهره وری‌ها ارتقا یابد. پازل نیروی انسانی هر دستگاه باید درست چیده شود تا کار‌ها در جهت صحیح پیش برود؛ زیرا اگر افراد در جایگاه خود به کار گمارده شوند بهره وری بیشتری خواهند داشت.
وزیر بهداشت خواستار شجاعت مدیران در برنامه ریزی‌ها و اجرا شد و گفت: اگر شجاعت نبود طرح دارویار اجرا نمی‌شد. اقداماتی نظیر این طرح هزینه‌هایی در بر دارد، ولی چون آینده نگری مهمتر است، باید بدون توجه به هزینه‌ها طرح‌ها و برنامه‌های مهم را به انجام رساند.
عین اللهی تاکید کرد: مدیر خوب باید برنامه ریزی و اولویت بندی در اجرای برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت داشته باشد. دانشگاه‌های علوم پزشکی باید با توجه به آمایش سرزمینی و نیاز‌های بومی خود برنامه ریزی کنند و برای برنامه ریزی تنها به ستاد متکی نباشند. برنامه، اجرا و پایش سه رکن مهم مدیریت است که باید به آن توجه داشت.
وی در پایان تصریح کرد: معاونت آموزشی باید فرایند و سیستم ایجاد کرده و از کار سلیقه‌ای و مقطعی پرهیز کند. زیرا انسان‌ها وقتی در سیستم درست قرار می‌گیرند، استعدادهایشان شکوفا می‌شود.