سکه‌های مورد بحث در سال ۱۷۱۳ در ترانسیلوانیا کشف شدند و تصویری از چهره یک مرد را نشان می‌دهد که کلمه «Sponsian» (اسپانسیان) در کنار آن حک شده است. این نام با هیچ امپراتور رومی شناخته شده یا هیچ شخصیت تاریخی دیگری مطابقت ندارد و این موضوع به همراه ساخت خام و طراحی نامتناسب، باعث شد تا مورخان از اواسط قرن نوزدهم سکه‌ها را به‌عنوان آثار تاریخی تقلبی رد کنند.
اکنون محققان دانشگاه کالج لندن و دانشگاه گلاسکو منشا این سکه‌های عجیب را با دقت بیشتری بررسی کرده اند. این تیم یکی از این سکه‌ها را زیر میکروسکوپ‌های قدرتمند در نور مرئی و فرابنفش و با میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف‌سنجی بررسی کردند و آن‌ها را با سایر سکه‌هایی که صحت آن‌ها تایید شده بود مقایسه کردند.
این تجزیه و تحلیل جامع نشان داد که سطح سکه دارای تکه‌هایی از مواد معدنی است که توسط سیلیس در جای خود محکم شده بودند (شواهدی از یک فرآیند طبیعی که زمانی رخ می‌دهد که چیزی برای مدت طولانی مدفون شود. در بالای آن لایه‌ای از اکسیداسیون وجود دارد که تنها پس از قرار گرفتن مجدد چیزی در معرض هوا رخ می‌دهد). خود سکه همچنین آثار خراش میکروسکوپی را نشان می‌دهد، نوعی ساییدگی که از زمانی که در گردش فعال بوده، شکل گرفته است.
همه این شواهد نشان می‌دهد که سکه‌ها معتبر هستند و قدمت آن‌ها به ۱۸۰۰ سال قبل می‌رسد. بر اساس این یافته‌ها، تیم محققان فرضیه‌ای مطرح کرد که اسپونسیان کیست؟ چگونه صورتش روی سکه‌ها حک شده و چرا ما هرگز نام او را نشنیده‌ایم؟
منطقه‌ای که در ابتدا این سکه‌ها در آن کشف شد، زمانی استان رومی «Dacia» نام داشت که به دلیل معادن طلای خود معروف بود. مطالعات باستان شناسی قبلی نشان داده که در حدود سال ۲۶۰ پس از میلاد، این منطقه از بقیه امپراتوری روم جدا شده است. اسپانسیان ممکن است یک فرمانده ارتش بوده باشد که کنترل منطقه را در زمان پرفراز و نشیب به دست گرفته است و سکه‌هایی شبیه به او ساخته شده تا اقتصاد محلی را در حالی که ضرابخانه رسمی در رم غیرقابل دسترس بود، حفظ کند.
به این ترتیب، اسپانسیان ممکن است به اندازه کافی در مقیاس بزرگ تأثیرگذار نبوده باشد که نام او در تاریخ مکتوب باقی مانده باشد که همچنین می‌تواند دلیلی بر خام بودن سکه‌ها باشد.
پروفسور «پل پیرسون»، محقق اصلی این مطالعه می‌گوید: «تحلیل علمی این سکه‌های بسیار کمیاب، امپراتور اسپانسیان را از گمنامی نجات می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد که او در زمانی که امپراتوری توسط جنگ‌های داخلی و سرزمین‌های مرزی توسط مهاجمان غارتگر تسخیر شده بود، بر «Dacia» یک منطقه جدا شده استخراج طلا، حکومت می‌کرد.
در حال حاضر تنها دو سکه اسپانسیان وجود دارد ـ یکی طلایی که در مجموعه هانتریان در دانشگاه گلاسکو نگهداری می‌شود و دیگری نقره‌ای در موزه ملی بروکنتال در رومانی که نزدیک محل پیدایش اولیه آنهاست. پس از مطالعات روی سکه طلایی، سکه نقره‌ای نیز با میکروسکوپ‌های قدرتمند مورد بررسی قرار گرفت و نشانه‌های مشابهی از اصالت را نشان داد.
منبع: ایسنا