با ادامه گرم شدن زمین، یخچالهای طبیعی بیشتری در حال ذوب شدن هستند و خطرات زیادی را برای بشریت به همراه دارند. سرعت بیسابقهای که در آن ورقههای یخ جهان در حال ذوب شدن هستند، از بالا آمدن سطح آب دریاها گرفته تا افزایش فرسایش سواحل، این موضوع پتانسیل ایجاد اختلال در جوامع در سطح جهان را دارد.
اکنون دانشمندان دانشگاه آبریستویث (Aberystwyth) هشدار میدهند که با ذوب شدن یخچالهای طبیعی جهان به دلیل تغییرات آب و هوایی، صدها هزار تن میکروب ممکن است به دریاچهها و رودخانهها وارد شوند.
"آروین ادواردز"، میکروبیولوژیست و نویسنده این مطالعه از دانشگاه آبریستویث بریتانیا میگوید: ما یخچالها را ذخیره عظیمی از آب یخزده میدانیم، اما درس کلیدی از این پژوهش این است که آنها به تنهایی اکوسیستم هستند.
یک اکوسیستم کامل در دل یخچالها
یک اکوسیستم کامل درون یخچالهای طبیعی به دام افتاده است. از آنجایی که برف سال به سال در سردترین مکانهای زمین میبارد، به آرامی فشرده میشود و یخ تشکیل میدهد و میکروارگانیسمها را به دام میاندازد و آنها را در حالت خاموش نگه میدارد. اما با ادامه افزایش دمای زمین، یخها شروع به ذوب شدن کردهاند و این میکروبهای باستانی را آزاد میکنند که در نهایت به دریاچهها و رودخانهها میریزند.
پژوهشگران در این مطالعه، آبهای ذوب شده سطحی را از هشت مکان در سراسر اروپا، آمریکای شمالی و دو مکان در کلاهک یخی گرینلند جمع آوری کردند و در هر میلیلیتر آب، دهها هزار میکروب پیدا کردند.
این گروه پژوهشی تخمین زد که بدون احتساب یخچالهای طبیعی واقع در منطقه هیمالیا در آسیا، این وضعیت میتواند منجر به خروج بیش از صد هزار تن باکتری از یخچالها به آبها در ۸۰ سال آینده شود.
این رقم بسته به سرعت ذوب یخچالها و اینکه آیا انسان میتواند تغییرات آب و هوایی را مهار کند، تقریبا معادل ۶۵۰ هزار تن کربن است که در سال در محیط زیست آزاد میشود.
محاسبات این گروه پژوهشی بر اساس سناریوی گرم شدن زمین به میزان متوسط است، جایی که انتظار میرود دمای جهانی تا سال ۲۱۰۰ به طور متوسط بین دو درجه سانتیگراد تا سه درجه سانتیگراد افزایش یابد؛ بنابراین اگر انتشار کربن و گرمایش جهانی و ذوب یخها کاهش یابد، جرم میکروبهای آزاد شده نیز حدود یک سوم کاهش مییابد.
تعداد میکروبهای آزاد شده وابستگی زیادی به سرعت ذوب یخچالها و این که ما چقدر به گرم کردن سیاره خود ادامه میدهیم، دارد.
البته ادواردز میگوید: توده میکروبهای قابل آزاد شدن حتی با گرم شدن متوسط زمین نیز بسیار زیاد است.
پاتوژنی که قیامت برپا خواهد کرد
اولین ویروسی که از خاک منجمد (permafrost) جدا و دوباره فعال شد، در سال ۲۰۱۴ بود. این ویروس از یک جنس از ویروسهای غول پیکر به نام پیتوویروس بود. این ویروس در یک هسته یخی ۳۰ هزار ساله که از خاک منجمد دائمی سیبری گرفته شده بود، زنده بیرون آمد.
از آن زمان، پژوهشگران میکروبهای مختلفی را جدا کردهاند که برخی از آنها پتانسیل بیماریزایی دارند. با این حال، احتمال تبدیل شدن این میکروارگانیسمها به بیماری همهگیر بعدی مانند بیماری کووید، نسبتاً کم است.
ادوارد میگوید: احتمالاً چنین خطری بسیار کم است، اما نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
به زمینِ دائم یخبسته و لایه همیشهمنجمد خاک که معمولاً در نواحی قطبی و نیمهقطبی یافت میشود، "خاک منجمد" گفته میشود. بنا بر تعریفی دقیقتر، اگر خاک ناحیهای برای دو سال یا بیشتر به حالت یخبسته بماند، به آن "خاک منجمد" میگویند. بهجز مناطق قطبی، در برخی مناطق کوهستانی نیز به خاک دائماً منجمد برمیخوریم. در حدود ۱۵ درصد از زمینهای نیمکره شمالی خاک منجمد است.
چگونه این میکروبها میتوانند اکوسیستم را تغییر دهند؟
پژوهشگران خاطرنشان میکنند که برخی از میکروبها میتوانند تأثیرات مثبتی مانند بارور کردن اکوسیستمهایی که با آنها در تماس هستند، داشته باشند. در عین حال، سایرین نیز میتوانند منبع آنتیبیوتیکهای جدید باشند که موضوعی امیدوارکننده است.
برای درک این که چگونه چندین هزار تن میکروب آزاد شده بر اکوسیستم ما تأثیر میگذارد، به پژوهشهای بیشتری نیاز است.
"تریسترام اروین فین" یخچالشناس و یکی از پژوهشگران این مطالعه از دانشگاه آبریستویث میگوید: در دهههای آینده، پیشبینی اوج ذوب آب از یخچالهای طبیعی کوهستانی زمین به این معنی است که ما باید درک خود را از وضعیت و سرنوشت اکوسیستمهای روی سطح یخچالها بهبود دهیم.