پستانداران دریایی از مهم ترین گونه های دریایی به شمار می روند و در زنجیره های غذایی دریاها و اقیانوس ها از نقش بسیار ارزشمند اکولوژیک برخوردارند. آنها خون گرم بوده و همانند پستانداران خشکی با شش تنفس می کنند.
این گروه از جانوران در طول زمان دستخوش تغییرات عمده ای شده و سازگاری های ویژه ای یافته اند تا بتوانند در آب زندگی کنند. به لحاظ خصوصیات ظاهری، در پستانداران دریایی باله عقبی از بین رفته و باله ها برای رانش آنها در آب سازگاری پیدا کرده اند.
به علاوه شکل بدن برای کارایی هیدرو دینامیک طوری تغییر کرده که بدن کمترین مقاومت را در برابر آب می کند. لایه ضخیم چربی زیر پوست از سازش هایی هستند که در حفظ دمای بدن به آنها کمک می کند.
پستانداران دریایی دارای ۱۳۰ گونه متعلق به سه راسته آب بازسانان، گاو دریایی سانان و گوشت خوارسانان هستند. از این سه راسته، راسته آخر یعنی گوشتخوارسانان که شامل گراز دریایی و فک های دریایی هستند در خلیج فارس وجود ندارند.
خلیج فارس و دریای عمان یکی از زیستگاه های پستانداران دریایی در دنیا است. این منطقه از جنبه های گوناگون دارای ویژگی های متمایزی در مقایسه با سایر مناطق آبی جهان است.
ایران با داشتن حدود ۲۰ هزار و ۵۰ کیلومتر خط ساحلی در منطقه خلیج فارس و ۶۳۷ کیلومتر در دریای عمان، بیشترین طول خط ساحلی را در شمال خلیج فارس به خود اختصاص داده است.
تاکنون چهار خانواده از ۱۷ گونه راسته آب بازان(نهنگ، دلفین و پورپویز) در آب های ساحل جنوب ایران(خلیج فارس و دریای عمان) ثبت شده است که نهنگ آبی با طول حداکثر ۳۳ متر که به صورت عبوری در آبهای قشم دیده شده بزرگترین و پورپویز بی باله با طول حداکثر ۲ متر که در ژئوسایت جنگل حرا دیده می شود، کوچکترین آب بازسانان منطقه است.
در سواحل حدفاصل جزیره قشم و جزیره هنگام به واسطه غنی بودن زیستگاه و میزان بالای تولید اولیه و همچنین پناهگاه امنی که در اثر نحوه قرارگیری این ۲ جزیره به وجود آمده، موجب شکل گیری اکوسیستم ویژه ای در این منطقه شده و گونه های با ارزش و مهمی مانند انواع پستانداران دریایی، لاک پشت های دریایی و انواع ماهیان زینتی و شیلاتی به صورت دایم و مهاجر در این منطقه دیده می شوند.
ویژگی دیگر این منطقه تنوع و فراوانی بسیار بالای بی مهره گان دریایی است که با قرار گرفتن در مراحل ابتدایی زنجیره غذایی باعث غنای این اکوسیستم شده و محیطی غنی برای آبزیان بزرگتر از جمله دلفین ها که در مراحل بعدی زنجیره قرار دارند، به وجود آورده است.
جزیره هنگام و بستر مرجانی اطراف آن پناهگاهی امن و غنی برای انواع پستانداران دریایی به وجود آورده است.
این آبزیان گونه هایی هستند که به وفور در این منطقه دیده می شوند و یکی از جاذبه های گردشگری سواحل غربی جزیره هنگام مشاهده پستانداران دریایی در این منطقه است.
آبهای آرام خلیج دلفین ها(آب های محدوده جزیره قشم و هنگام) یکی از مهمترین زیستگاه های دلفین بینی بطری هندی اقیانوسیه در خلیج فارس است و آنها به صورت گله های ۲۰ تا ۳۰ تایی در آب های این منطقه دیده می شوند.
جثه متوسط، پوژه متوسط و گرد، آرواره پایین کمی از آرواره بالاتر جلوتر، باله پشتی بزرگ و داسی شکل، رنگ پشت خاکستری، زیر شکم و پهلوها روشن تر، در ناحیه شکم تا گردن و دو طرف صورت و باله های سینه ای خال هایی وجود دارد که مشخصه این دلفین است.
طول بدن آنها حدود ۲.۵ متر، باله های سینه ای ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر، بلندی باله پشتی ۲۳ سانتی متر، پهنای باله دمی ۶۰ سانتی متر، تعداد دندان در هر نیمه آرواره ۲۳ تا ۲۹ عدد و وزن متوسط آنها ۱۸۰ تا ۲۳۰ کیلوگرم است.
متاسفانه طبق مشاهدات عینی و میدانی خبرنگار ایرنا از آب های مناطق یادشده فعالیت های صید و صیادی با استفاده از تورهای کاسه ای، نامرئی و گوش گیر و رعایت نکردن نکات ایمنی و استانداردهای لازم مراقب هنگام بازدید از دلفین ها از سوی برخی قایق داران موجب آسیب و تلف شدن شماری از این پستانداران دریایی شده است.
ای کاش می شد منطقه حفاظتی دریایی موثر برای دلفین ها در نظر گرفته می شد تا دلفین ها را از این تهدیدات اصلی حفظ کند، ای کاش می شد طرحی را برای بهبود وضعیت دلفین خلیج فارس و حفاظت از این گونه های ارزشمند از طریق مشارکت فعال جامعه محلی، آموزش جامعه صیادی و کودکان آغاز کنند.
ای کاش می شد گردشگران ورودی به جزیره قشم سرزمین آب و آفتاب را برای دیدن دلفین ها قبل از حرکت شناورها و قایق ها به سمت زیستگاه و چراگاه آنها در خصوص نکات ایمنی و استانداردهای مراقبت و حفاظت از این پستانداران دریایی آگاه سازی می کرد.
چرا که گردشگران و مسافران ورودی به این جزیره هنوز نمی دانند که نباید به دلفین ها غذا بدهند، به آنها گفته نشده که دلفین ها شکارچی هستند و نیازمند غذا دادن از طرف انسان ها نیستند، آنها نمی دانند که زمانی که آدم ها به دلفین ها غذا می دهند دلفین ها به این کار عادت می کنند و برای گرفتن غذا به قایق های نزدیک می شوند و با این کار ممکن است به وسیله پروانه قایق ها زخمی شوند.
این گروه از گردشگران نمی دانند که دلفین ها زندگی گروهی دارند و غذا دادن به آنها زندگی گروهی آنها را به هم می ریزد و این مسئله تهدیدی برای بقاء آنها در طبیعت است.
گردشگران ورودی به جزیره قشم نگین خلیج فارس نمی دانند که نباید به دلفین ها زیاد نزدیک شوند یا با آنها شنا کنند بلکه باید از تماشای دلفین ها از فاصله مناسب لذت ببرند، آنها نمی دانند که نباید با قایق زیاد به دلفین ها نزدیک شوند چرا که سالیانه تعدادی دلفین بر اثر برخورد به قایق ها تلف می شوند.
خلیج فارس با گستره نزدیک به ۲۳۷ هزار و ۴۷۳ کیلومتر مربع بین ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است و جزیره زیبای قشم، همچون نگینی بر پهنه آب های نیلگون آن می درخشد.
استان هرمزگان با دارا بودن بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی از سواحل شرق استان (جاسک) در دریای عمان تا سواحل نیلگون خلیج فارس در شرق استان (پارسیان) و برخورداری از جزایر ۱۴ گانه خلیج فارس، یکی از مهم ترین و راهبردی ترین استان های ایران است که از جاذبه های منحصر به فردی چون جنگل های بی همتای حرا و مرغوب ترین مروارید جهان و ده ها اثر تاریخی و طبیعی برخوردار است.
جزیره قشم با داشتن ظرفیت های مهم در حوزه های مختلف طبیعی و گردشگری به جزیره عجایب هفتگانه شهرت یافته و یکی از عجایب زندگی دلفین ها در آب های این جزیره است که منجر به جذب شمار زیادی از گردشگران داخلی و خارجی می شود.
دسترسی آسان به این گونه از دلفین ها در آب های اطراف این جزیره یکی از مزیت های مهمی است که می تواند خیل عظیمی از محققان و گردشگران را به این منطقه سرازیر کند.
در این جزیره پهناور می توان علاوه بر شناسایی ۲۴۵ گونه از ۵۰۹ گونه پرندگان کشف شده در ایران، جانوران و پستانداران دریایی همچون دلفین ها و گونه های بسیار نادر و در معرض انقراضی همچون لاک پشت های سبز و پوزه عقابی را مشاهده کرد.