ابوالفضل باقری فرد در نخستین سمینار تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد با عنوان «چالش‌های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهکار‌ها برای آن» که امروز پنجشنبه ۲۶ آبان ماه در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی برگزار شد، به سخنرانی درباره نقش آموزش در مصرف منطقی دارو‌ها پرداخت.
وی با اشاره به تاریخ آموزش پزشکی در جندی شاپور و در دارالفنون به عنوان اولین موسسه آموزش عالی گفت: از سال ۱۳۰۰ گروه پزشکی در دارالفنون تشکیل شده و در حال حاضر ۶۸ دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی در سراسر کشور داریم و بیش از ۲۵۴ هزار دانشجو در رشته‌های مختلف مرتبط با علوم پزشکی، ۲۱ هزار نفر عضو هیئت علمی در دانشگاه دولتی و ۲ هزار نفر در دانشگاه‌های غیر دولتی داریم.
وی همچنین به آمار تعداد رشته مقطع‌های علوم پزشکی، بیمارستان‌های آموزشی و انجمن‌های علمی در وزارت بهداشت اشاره کرد و گفت: توسعه داروسازی از سال ۱۳۱۷ در دانشکده داروسازی دانشگاه تهران شروع شده و اکنون ۱۸ دانش‌آموخته داروسازی،۱۵۰۰ متخصص علوم دارویی داریم و درصد سرانه انتشار مقاله به عضو هیئت علمی در حوزه داروسازی بسیار امیدوار کننده است و در این حوزه بر لبه دانش در حال حرکت هستیم.
معاون آموزشی وزارت بهداشت با اشاره به رتبه اول ایران در حیطه تولید دانش داروسازی در منطقه، توضیح داد: میزان استناد مقالات در حال افزایش است. سهم تولید دانش ما در داروسازی در منطقه۲۸ درصد و در جهان ۳ درصد است و این نشان دهنده نقش بسیار موثر ما در حیطه داروسازی است.
وی عنوان کرد که در ایران ۹۶ درصد دسترسی به دارو‌های اساسی وجود دارد و این توسط WHO (سازمان بهداشت جهانی) اعلام شده و آمار بسیار خوبی است.
باقری‌فرد با اشاره به نتایج مطالعه‌ای که در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵ در مورد مصرف دارو در ایران انجام شده، گفت: بر اساس این مطالعه دارو‌های ضدفشار خون در گروه‌های دارویی بوده و بیشترین دارویی که در کشور استفاده می‌شود متفورمین است. همچنین مطالعه‌ای در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ انجام شده که نشان می‌دهد بیشترین دارو‌ها در کشور برای بیماری‌های قلب عروقی است.
معاون آموزشی وزارت بهداشت اظهار کرد: فرهنگ تجویز و مصرف دارو، فرهنگی نیست که خود به خود ایجاد شود و باید روی مصرف دارو‌ها در کشور کار شود. چرا که فرهنگ تجویز و مصرف منطقی در کشور ما وجود ندارد.
وی با بیان اینکه منابع ما در کشور محدود است، ادامه داد: حتی کشور‌هایی که منابع محدود ندارند به تجویز و مصرف منطقی دارو توجه دارند. وقتی دارو در دسترس است، باید تمام ذی‌نفعان به این موضوع توجه داشته باشند.
باقری‌فرد خاطر بیان کرد: ما نقش پاسخگویی اجتماعی و جامعه نگری در همه شئون وزارت بهداشت، در آموزش و حتی در مصرف دارو داریم. در مصرف دارو، تنها پزشک نقش ندارد، بلکه علاوه‌بر پزشک؛ داروساز، تولیدکننده، وارد کننده هم نقش دارند. نقش ما باید پاسخگویی اجتماعی باشد.
وی اظهار کرد: در آموزش نیز اهداف ما همین است. اگر ما فقط بگوییم ما تحقیق انجام می‌دهیم، مقاله چاپ میکنیم و آموزش می‌دهیم، ولی وقتی نتوانیم نیاز جامعه را پاسخ دهیم، آموزش ما بهره‌وری نخواهد داشت و به درد جامعه خودمان نمی‌خورد.
معاون آموزشی وزارت بهداشت گفت: ما ۱۵۰ رشته تخصصی، فوق تخصص و فلوشیپ در کشور داریم، ولی چرا باید کمبود داشته باشیم؟ چرا نباید با وجود این همه نیروی متخصص، وضعیت خوبی در توزیع متخصصین داشته باشیم و مشکلات جامعه را حل کنیم؟ این‌ها نشان می‌دهد ما در بخشی دچار مشکل هستیم.
وی با اشاره به وضعیت آموزش علوم داروسازی و زیرساخت‌های موجود در این حوزه گفت: ما ۲۴ دانشکده داروسازی فعال در کشور داریم، برنامه آموزش مداوم در کشور برگزار می‌شود، ولی وجود مشکلات نشان می‌دهد که این آموزش‌ها خیلی موثر نبودند.
باقری‌فرد به ظرفیت‌های انجمن‌های علمی اشاره کرد و گفت: انجمن‌های علمی در حوزه داروسازی می‌توانند بازوان پر توان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو باشند و ما از ظرفیت آن‌ها استفاده نکردیم. ما در همه انجمن‌عای علمی افراد صاحب نظری داریم که ظرفیت بسیار بالایی داریم و باید از ظرفیت آن‌ها استفاده شود.
وی درباره فعالیت مرکز مهارتی در معاونت آموزشی وزارت بهداشت گفت: بخشی از دوره‌های مهارتی آن مربوط به رشته‌های داروسازی است؛ مثلاً نسخه‌پیچی و تحویل دارو در داروخانه یک دوره ۶ ماهه است. می‌توان با تعریف کوریکولوم مشخص، گروه هدف مشخص، زمان مشخص، در مصرف و تجویز منطقی دارو اثرگذار باشیم و تغییر نگرش ایجاد کنیم.
وی افزود: تمام فعالیت‌ها باید بر اساس پاسخگویی جامعه باشد و نیاز‌های جامعه را برطرف کند وگرنه مشکلات جامعه باقی می‌ماند.
معاون آموزشی وزارت بهداشت تاکید کرد که باید بتوانیم با آموزش و بر اساس اصول علمی و گایدلاین‌های دنیا تصمیم بگیریم. ما گاهی اوقات با جیب خالی، توقعات بالا داریم. حتی کشور‌هایی که سرانه بالاتری از ما دارند، این کار را انجام نمی‌دهند.
باقری‌فرد در پایان خاطر نشان کرد که معاونت درمان باید از انجمن‌های علمی گایدلاین و دستورالعمل‌هایی تجویز دارو را بگیرد و آن‌ها در کشور قانونی شوند تا بتوانند در مراجع قانونی از آن‌ها استفاده کرد.