حرکت عربستان به سمت چین و روسیه در پی رویگردانی از آمریکا

عربستان با اعلام سفر آینده رئیس جمهور چین به ریاض در نشست آب و هوای شرم الشیخ همزمان با ورود جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به مصر خواست این پیام را به واشنگتن بدهد که از رویکرد خود درباره شرق و روابط راهبردی با چین به عنوان ابرقدرت آینده منصرف نخواهد شد.

رأی الیوم در سرمقاله اش این پرسش‌ها را مطرح کرد که چرا عربستان هنگام برگزاری نشست آب و هوا در شرم الشیخ مصر، خبر سفر آینده رئیس جمهور چین را به ریاض اعلام کرد؟ چرا این دیدار با برگزاری نشست سالانه سران کشور‌های عربی خلیج (فارس) همزمان خواهد بود؟ بایدن به این چالش عربستان چگونه پاسخ خواهد داد؟

این روزنامه الکترونیکی نوشت: عادل الجبیر وزیر مشاور در امور خارجه سعودی علاقه‌مند بود از حضور کشورش در نشست آب و هوای شرم الشیخ مصر برای اعلام زمان سفر شی جی پینگ رئیس جمهور چین به عربستان در نیمه دوم دسامبر آینده بهره برداری کند که هدف از آن تقویت روابط تجاری و امنیتی منطقه‌ای یعنی مسائلی است که در نشست سران دو کشور دارای اولویت است.

موضوع تأمل برانگیز آن است که اعلام این خبر با رسیدن جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به شرم الشیم برای شرکت در نشست آب و هوا همزمان بود، آن هم در حالی که روابط عربستان و آمریکا به خاطر اختلافات نفتی تیره شده است و الجبیر و‌ای بسا با اشاره محمد بن سلمان حاکم فعلی عربستان که در نشست شرم الشیخ نیز سخنرانی کرد، می‌خواهد به رئیس جمهور آمریکا این پیام را بدهد که عربستان تصمیمش را گرفته است و از رویکرد به شرق در روابط راهبردی آن با چین به عنوان ابرقدرت آینده هرگز منصرف نخواهد شد.

مقامات سعودی در حال حاضر سرگرم تدارک برای استقبال بی سابقه از رئیس جمهور چین و در حد استقبال از دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۷ میلادی و حتی فراتر از آن هستند و خبر‌های اولیه از تدارک‌ها حاکی از آن است که رئیس جمهور چین و مهمان سعودی در نشست مشترک سران چین و کشور‌های عربی خلیج فارس شرکت خواهد کرد چرا که سفرش به ریاض با نشست سالانه سران کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس همزمان خواهد بود و برخی شواهد و قرائن حاکی از آن است که شاید از برخی سران عرب مانند عبد الفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و عبد الله دوم شاه اردن برای شرکت در این نشست دعوت شود.

بیشتر بخوانید:

• بایدن در اجلاس گروه ۲۰ با بن سلمان دیدار نمی‌کند
• پوست اندازی روابط آمریکا و عربستان در سایه فروش نفت

چین به بزرگترین شریک تجاری عربستان تبدیل شده است و موضوع تأمل برانگیز آن است که این شراکت با شتاب در حال افزایش است و سرمایه گذاری عربستان در چین به بیش از یکصد میلیارد دلار رسیده و صادرات عربستان که ۸۵ درصد آن نفت است به حدود ۱۴۴ میلیارد ریال سعودی و وارداتش از چین به حدود ۴۵ میلیارد ریال رسیده است یعنی با مازاد تجاری حدود ۹۰ میلیارد ریال به نفع عربستان.

عربستان با دومین قدرت جهان یعنی روسیه نیز روابط نزدیکی برقرار کرده و هماهنگی عربستان و روسیه در قوی‌ترین شکل آن در توافق اوپک پلاس نمود پیدا کرد که چالشی برای بایدن بود، چون عربستان نفت تولیدی خود را بر خلاف میل واشنگتن و شرکای اروپایی خود به روزانه ۲ میلیون بشکه کاهش داد و رابطه اش را با چین در کنار رابطه با روسیه محکم و درخواست کرد به ۲ گروه بریکس و شانگ‌های ملحق شود که به این ترتیب فاصله گیری سعودی از غرب و به خصوص آمریکا با وجود سخنان رسمی سعودی‌ها که خلاف این را می‌گویند و بر استحکام روابط با آمریکا تأکید می‌کنند، در حال کامل شدن است.‌

نمی‌دانیم واکنش آمریکا به این گام عربستان که شاید رئیس جمهور بایدن آن را اقدامی تحریک آمیز بداند، چگونه خواهد بود، اما با توجه به اشاره‌های قبلی درباره احتمال برقراری تحریم‌هایی علیه عربستان می‌توان حدث زد.

برجسته‌ترین این اشاره‌ها نیز صدور قانون نوبک علیه انحصار سازمان اوپک به ریاست عربستان در تعیین نرخ و تولید نفت و شاید قانون جاستا مربوط به تروریستی تلقی کردن حوادث یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی و و نیز اشاره‌های دیگر در خصوص مسدود کردن سرمایه گذاری‌های عربستان در آمریکا باشد‏، اما آنچه می‌دانیم این است که عربستان همان طور که الجبیر در مصاحبه با خبرگزاری رویترز تأکید کرد، در وهله اول به منافع و ملتش اولویت می‌دهد و این یعنی عربستان در مسیر رهایی از سلطه ۷۰ ساله آمریکاست و ریاض به سمت پیوستن به نظم نوین جهانی به رهبری چین و روسیه می‌رود.

رای الیوم در پایان به رئیس جمهور چین توصیه کرد که هرچه سریع‌تر رقص سنتی شمشیر سعودی‌ها را که از مهم‌ترین قسمت‌های مراسم استقبالی است که به افتخار او برگزار خواهد شد، یاد بگیرد و شاید این رقص سنتی با مشارکت سران عربستان و پنج کشور عربی خلیج فارس باشد.