شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه با یک یادداشت تفاهم مشترک به پایان رسید که به نوعی نقشه راه همکاری‌های بلندمدت دو کشور است.
آقای محمدعلی فرحناکیان، مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل و سرپرست مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع آب و برق گفت: در جریان برگزاری شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه یک سند همکاری به امضا رسید که یادداشت تفاهم حاصل از اجلاس بود. بخش قابل توجهی از بند‌های این تفاهم مربوط به آب و برق است. به این ترتیب که ۱۰ بند در بخش برق و ۲ بند در بخش آب برای همکاری دو کشور در نظر گرفته شده است.
به گفته او، اگرچه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در روسیه حداقلی است، اما این کشور چند سالی است که بحث توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را در دستور کار خود قرار داده و حتی در حال برنامه‌ریزی برای تولید انرژی هیدروژن است.
فرحناکیان با اشاره به اینکه ایران و روسیه در این زمینه قرار است همکاری داشته باشند، گفت: یکی از بخش‌های مهم همکاری‌های ایران و روسیه به موضوع توسعه انرژی تجدیدپذیر برمی‌گردد. دولت سیزدهم برای توسعه برق تجدیدپذیر برنامه گسترده‌ای دارد. برنامه اعلامی وزیر نیرو ۱۰ هزار مگاوات است و در این برنامه ذکر شده که از تمام ظرفیت‌های داخلی و خارجی در این مسیر به شرط داشتن صرفه اقتصادی و فنی بهره گرفته خواهد شد.
او با اشاره به اینکه طرف روسی برای حضور در بازار ایران ابراز تمایل و آمادگی کرده است، گفت: قرار بر این است که مذاکرات تکمیلی بر اساس شرایط سازمان ساتبا انجام شود و این کشور در توسعه برق تجدیدپذیر با ایران همکاری داشته باشد.
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل درخصوص اینکه قرار است این همکاری در کدام یک از حوزه‌های تجدیدپذیر انجام شود، گفت: در شاخه‌های خورشیدی و بادی و عمدتاً در حوزه خورشیدی این همکاری‌ها دنبال می‌شود. صحبت از همکاری چند صد مگاواتی در این زمینه است و البته باید شرایط دو طرف به هم نزدیک شود تا بتوان رقم دقیق برای این همکاری اعلام کرد.
فرحناکیان گفت: کلیات همکاری مشخص شده، اما عدد تعیین نشده است. همچنین شرکت‌های روس علاقه‌مند هستند که وارد عرصه توسعه تجدیدپذیر‌ها در ایران شوند.
اتصال شبکه برق ایران و روسیه
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل گفت: موضوع دوم کریدور انرژی ایران-آذربایجان-روسیه است. وزارت نیرو طرح شبکه اتصال برق ایران به کشور‌های غیرهمسایه و همسایگان مرز آبی را دنبال می‌کند. در حال حاضر با تمام کشور‌هایی که مرز زمینی داریم، این اتصال برقرار شده است، اما در مورد کشور‌هایی که با آن‌ها مرز زمینی نداریم، این اتصال و سنکرون شبکه دنبال می‌شود. درخصوص روسیه به دنبال آن هستیم که هم از شرق و هم از غرب دریای خزر -آنچه عملیاتی‌تر است- این اتصال را برقرار کنیم.
به گفته او، به نظر می‌رسد که امکانات انتقال برق یعنی خطوط انتقال و پست‌های برق از مسیر جمهوری آذربایجان شرایط مساعدتری داشته باشد. غیر از امکانات، علاقه‌مندی در دو کشور وجود دارد. البته پروژه مطالعاتی در حال اتمام است و مشاور این پروژه نیز یک شرکت ایرانی است که قرار شده سمت روسیه و جمهوری آذربایجان این مطالعات را انجام دهد.
فرحناکیان با اشاره به اینکه ایران حدود ۹۰ هزار مگاوات ظرفیت اسمی تولید برق دارد و ظرفیت روسیه چندین برابر ایران است، می‌گوید: این اتصال از چند منظر اهمیت زیادی دارد. اینکه در هر حال اتصال شبکه‌های برق کشور‌ها ظرفیت خوبی برای قابلیت اطمینان در تأمین پایدار برق ایجاد می‌کند، به خصوص آنکه ظرفیت برق روسیه چند برابر ایران است. ما می‌توانیم به عنوان هاب برق منطقه از این کشور برق بگیریم و به کشور‌های متقاضی صادر کنیم بنابراین یکی از مزایای اصلی اتصال برق، پایداری تأمین داخلی و همین طور صادرات برق خواهد بود.
او گفت: این قابلیت اطمینان در هر کشوری که بالا برود، مزیت برای آن کشور خواهد بود. در اروپا شبکه‌های برق به هم وصل است؛ درحالی که ممکن است در مدتی طولانی حتی تبادل نیز نداشته باشند.
فرحناکیان درخصوص اینکه آیا تبادل برق با روسیه صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ توضیح می‌دهد: یکی از بحث‌هایی که شرکت مشاور بررسی می‌کند همین موضوع صرفه اقتصادی است. اینکه قیمت برق در ۳ کشور مسیر چگونه تعریف می‌شود. البته قابلیت اطمینان از بحث اقتصاد جداست.
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل گفت: کشور روسیه فناوری خوبی در این زمینه دارد که می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد. در همین حال، ایران به جایگاه قابل توجهی در زمینه تولید تجهیزات از جمله تجهیزات نیروگاهی رسیده و روسیه درخواست کرده که ما تولیدات خود را در اختیار آن‌ها بگذاریم.
به گفته فرحناکیان، در زمینه تأمین مالی نیروگاه سیریک از وام ۵ میلیارد دلاری نیز تأکیداتی در شانزدهمین نشست صورت گرفت. البته در این پروژه کل مصوبات عملیات اجرایی در حال انجام است و حتی کار‌ها شروع شده و سازه‌های مورد نیاز در حال احداث است، اما بر تقویت همکاری و تسریع دو طرف تأکید شد.
مشاور وزیر نیرو در امور بین‌الملل می‌گوید که روسیه در بخش آب نیز قرار است همکاری در زمینه‌هایی مانند اکتشاف منابع آب و مسائلی از این دست را با ایران دنبال کند. از جمله همکاری در زمینه آب‌های ژرف سیستان و بلوچستان را می‌توان در این بخش تعریف و دنبال کرد.
فرحناکیان گفت: البته ما فقط بر همکاری‌ها با یک کشور تمرکز نمی‌کنیم. از جمله اینکه بزودی همکاری‌های برقی با ترکیه را فعال خواهیم کرد و چند ماه است که پست Back to Back وان تحت تست است و بزودی تمام می‌شود. همچنین با اتمام تست‌ها و مذاکرات صادرات برق به ترکیه شروع می‌شود. از مسیر ترکیه صادرات برق به شرق اروپا از جمله بلغارستان را دنبال می‌کنیم که این همکاری‌ها و تجارت برق با کشور‌های متعددی نیز در حال پیگیری است.