شراره‌های خورشیدی با مریخ چه کردند؟

ماوِن (ماموریت جو مریخ و تکامل فرار) تنها دارایی در مریخ است که می‌تواند همزمان فعالیت خورشید و واکنش جو نازک مریخ را مشاهده کند.

تجزیه و تحلیل بلادرنگ و شبیه‌سازی فوران‌های خورشیدی از این مدارگرد به دفتر تحلیل آب و هوای فضایی مریخ همچنین به تیم ماوِن این امکان را داد که به درستی پیش‌بینی کند که طوفان خورشیدی در حال توسعه چه زمانی به سیاره سرخ می‌رسد.

پیش‌بینی دقیق آب‌وهوای فضا برای کمک به محافظت از ماموریت‌های فعلی و کاوش‌گران انسانی آینده در سیاره سرخ بسیار مهم خواهد بود، زیرا بر خلاف زمین، مریخ فاقد یک میدان مغناطیسی جهانی برای محافظت در برابر تشعشعات مخرب طوفان‌های خورشیدی است.

در ۲۷ اوت، منطقه‌ای فعال در خورشید مجموعه‌ای از شراره‌ها را تولید کرد که انفجار‌های شدید تشعشع هستند. فعالیت شراره‌ها با یک پرتاب جرم تاجی (CME)، یک انفجار عظیم گاز و انرژی مغناطیسی که خورشید را ترک می‌کند و در فضا منتشر می‌شود، همراه بود. این CME میان‌سیاره‌ای چند روز بعد به مریخ برخورد کرد.

این CME یکی از درخشان‌ترین رویداد‌های ذرات پرانرژی خورشیدی (SEP) را که فضاپیمای ماوِن تاکنون مشاهده کرده است، ایجاد کرد. SEP‌هایی که قبل از CME شتاب گرفته بودند در ۲۷ اوت توسط آشکارساز SEP MAVEN در مریخ مشاهده شدند. در واقع، بسیاری از ابزار‌های ماون در مجموع قادر به اندازه‌گیری قدرت طوفان خورشیدی بودند، از جمله نمایشگر فرابنفش شدید، مغناطیس‌سنج، آنالایزر یون باد خورشیدی و آنالایزر الکترون باد خورشیدی.

ذرات رها شده توسط طوفان خورشیدی جو مریخ را بمباران کردند و باعث ایجاد شفق‌های درخشان در طول موج‌های فرابنفش شدند. دستگاه طیف‌نگار فرابنفش تصویربرداری ماوِن (IUVS) دو نوع را مشاهده کرد: شفق پراکنده و شفق پروتون.

بخشی از دلیل مشاهده همزمان این دو باورنکردنی به زمان‌بندی باز می‌گردد. سیاره سرخ در پایان فصل طوفان گرد و غبار است که هر سال مریخ در نزدیک‌ترین فاصله‌اش به خورشید رخ می‌دهد. این طوفان‌های گرد و غبار، جو را به اندازه‌ای گرم می‌کنند که به بخار آب اجازه می‌دهد به ارتفاعات برسد، جایی که توسط تابش فرابنفش خورشیدی تجزیه می‌شود و در این فرآیند اتم‌های هیدروژن آزاد می‌شود. هنگامی که باد خورشیدی ورودی با این همه هیدروژن اضافی برخورد می‌کند، روز سیاره با تشعشعات فرابنفش روشن می‌شود. این «شفق پروتونی» اتفاقاً با ورود ذرات پرانرژی پویاتر که به اعماق اتمسفر نفوذ کردند و شفق پراکنده‌ای را در سراسر شب نمایان کردند، همزمان شد.

سومدا گوپتا، محقق فوق دکترا با تیم IUVS در آزمایشگاه فیزیک جوی و فضایی در دانشگاه کلرادو بولدر، اولین بار طی بررسی معمول خود از داده‌های دریافتی چند روز پس از رویداد متوجه این تصادف شد.

او گفت: «من از دیدن شفق پروتونی همزمان با شفق پراکنده بسیار شگفت زده شدم، زیرا قبلا هرگز اتفاق نیفتاده بود. هر دو با فعالیت خورشیدی در حال افزایش هستند، بنابراین امیدواریم این اتفاق ادامه پیدا کند!»

منبع: همشهری آنلاین