و مسوولان ملی و محلی اجرای طرح به روز رسانی پایانه مرزی دوغارون را منوط به موافقت تهران و یا توافقات فرامرزی عنوان کرده‌اند.
خراسان رضوی از سه گذرگاه مرزی لطف آباد، سرخس، باجگیران با کشور ترکمنستان و از طریق گذرگاه مرزی دوغارون با افغانستان ارتباط دارد.
هم‌مرز بودن خراسان رضوی با ترکمنستان و افغانستان و نزدیکی به چهار کشور دیگر آسیای مرکزی؛ جایگاه شایسته‌ای به این استان برای اتصال ۶ کشور مزبور، که بدون دسترسی به آب‌های آزاد، در خشکی محصورند، با دیگر کشور‌های جهان داده است.
از این رو رونق و به‌روزرسانی مرز‌ها و تسهیل تردد در گذرگاه‌های زمینی خراسان رضوی نه به عنوان اولویتی استانی، بلکه به شکل یک نیاز ملی در نهاد‌های متولی ترانزیت و تجارت مانند سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای هدفگذاری شده است.
مرتضی مجردی رئیس پیشین اداره ترانزیت راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی در تشریح وضعیت پایانه‌های مرزی این استان گفته بود: طرح جامع پایانه‌های مرزی در سه پایانه لطف آباد، سرخس و باجگیران این استان تکمیل شده است.
او افزوده بود که طرح مزبور در پایانه‌های مرزی لطف آباد درگز و باجگیران قوچان پایان یافته و این پایانه‌ها از نظر ساختار مورد نظر در شرایط مطلوبی قرار دارند.
رئیس پیشین اداره ترانزیت راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی گفته بود: البته زمین‌هایی در محدوده پایانه مرزی لطف آباد در اختیار گمرک قرار دارد که در صورت واگذاری و آماده سازی می‌توان طرح‌ها و نقشه‌های بازنگری طرح جامع این پایانه را در مراحل جدید اجرا نمود.
مجردی اظهار داشت: در پایانه مرزی سرخس مراحل یک و ۲ طرح جامع تکمیل شده و مرحله سوم نیز در حال اجرا و در مراحل پایانی قرار دارد لذا در مجموع می‌توان گفت طرح جامع پایانه‌های مرزی در این بخش نیز پایان یافته است و فقط نصب سردر و محوطه سازی این پایانه باقی مانده است.
او اضافه کرد: پیش از این در پایانه مرزی دوغارون شهرستان تایباد طرح جامع اجرایی شده بود، اما به دلیل برخی ساخت و ساز‌ها و البته ساخت مسیر جدید ۴۵ متری منتهی به نقطه صفر مرزی، این طرح نیازمند بازنگری و ایجاد برخی تغییرات شد.
این مسئول ادامه داد: از یکسال قبل بازنگری طرح جامع این پایانه پایان یافت و طرح اولیه آن در شورای ساماندهی مبادی ورودی و خروجی مجاز زمینی کشور به تصویب رسید و اکنون اسناد مناقصه و نحوه قرارداد‌ها در حال بررسی و پیگیری در تهران است.
مرز ۱۰۰ ساله دوغارون گذرگاه تجارت چند میلیارد دلاری با افغانستان
پایانه مرزی دوغارون باوجود اهمیت فراوان، همچنان در کش و قوس اجرای طرح جامع مرزی است، نکته‌ای که از سوی مسئولان محلی و ملی مورد توجه قرار دارد.
گمرک و پایانه مرزی دوغارون در ۱۸ کیلومتری شهر تایباد، ۲۵۰ کیلومتری مشهد و همجوار با کشور افغانستان، یکی از پنج گمرک برتر اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
پیش از شیوع کرونا، سالانه ۲ میلیارد دلار صادرات، سه میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق مرز دوغارون بین ایران و افغانستان انجام می‌شد که هرچند اکنون به دلایل مختلف تبادلات تجاری از این گذرگاه مرزی پایان یافته است، اما هنوز تردد روزانه سه هزار مسافر و مقادیر قابل توجهی کالا از این مرز انجام می‌شود.
فرماندار تایباد، تیرماه امسال در اهمیت این گذرگاه مرزی گفته بود که ساماندهی گمرک ۱۰۰ ساله دوغارون، نقش زیادی در توسعه اقتصاد این خطه مرزی و استان خراسان رضوی دارد.
مهدی دونده در حاشیه سفر استاندار خراسان رضوی به تایباد در نشست ساماندهی مرز دوغارون افزوده بود: کالا‌های صادراتی از مرز زمینی دوغارون به سمت افغانستان تامین کننده بازار ۳۰ میلیون نفری این کشور دوست و همسایه است.
او با بیان اینکه هم افزایی و هماهنگی ایجاد شده در بین دستگاه‌های اجرایی مستقر در گمرک دوغارون می‌تواند کمک شایانی به رفت و آمد ناوگان حمل و نقل کامیون‌های ایرانی و افغانستانی داشته باشد، تصریح کرد: ۶۰ درصد کالا‌های استان خراسان رضوی از سمت دوغارون به سمت افغانستان و بازار‌های هدف این کشور صادر می‌شود.
فرماندار تایباد افزوده بود: ۹۰ درصد کالا‌های صادراتی از گمرک دوغارون به مقصد هرات، به عنوان دومین بازار اقتصادی کشور افغانستان ارسال می‌شود.
تکمیل طرح جامع پایانه مرزی دوغارون مطالبه مسئولان ملی و محلی
وی به جایگاه گذرگاه و گمرک دوغارون در بین سایر گمرک‌های استان و کشور در حوزه صادرات اشاره کرده و بیان داشت: سالانه افزون بر ۱.۵ میلیون تن انواع کالا به ارزش افزون بر ۲ میلیارد دلار از دوغارون به سمت افغانستان و برخی از کشور‌های آسیای میانه صادر می‌شود و گمرک دوغارون در حوزه صادرات در استان رتبه نخست و در بین گمرک‌های کشور رتبه سوم را از آن خود کرده است.
فرماندار تایباد تصریح کرد: طرح جامع پایانه مرزی دوغارون یکی از مهمترین پروژه‌های عمرانی در بین پایانه‌های مرزی کشور است که جایگاه و نقش ویژه‌ای در توسعه گمرک مرزی دوغارون دارد.
معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه نیز مردادماه امسال هنگام عبور زمینی و بازدید از مرز دوغارون گفته بود: اجرای هرچه سریعتر طرح جامع توسعه پایانه مرزی دوغارون و توسعه زیرساخت‌های این گذرگاه مرزی مورد تاکید است.
علیرضا بیگدلی افزوده بود: تامین زیرساخت‌های مرزی برای تسهیل متقابل تردد اتباع، بازرگانان و خودرو‌های تجاری و ترانزیت در مرز دوغارون ضروری است.
او اجرای طرح پایانه مرزی دوغارون در سمت افغانستان را لازمه ارتقای تجارت ۲ کشور به سطح مطلوب خوانده و گفته بود: تکمیل این طرح موجب تکریم عابران، به ویژه رانندگان کامیون‌ها و دست اندکاران امر تجارت بین ۲ کشور می‌شود.
راهداری پاسخگوی طرح ۳۰ هکتاری پایانه دوغارون باشد
چند ماهی است مهدی دونده، فرماندار تایباد، به عنوان نماینده ویژه استاندار خراسان رضوی در امور مرز دوغارون تعیین شده و کمیته‌های هماهنگی مرز با محوریت او برگزار می‌شود که وی طرح جامع پایانه مرزی دوغارون را یکی از مهمترین پروژه‌های عمرانی در بین پایانه‌های مرزی کشور می‌داند، اما در خصوص علت تاخیر در اجرای این طرح مهم سکوت کرده و راهداری را مسوول پاسخگویی اعلام می‌کند.
معاون فنی و راه‌های روستایی اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی در تشریح وضعیت این پایانه مهم مرزی گفت: طرح جامع ساماندهی پایانه مرزی دوغارون تایباد در خراسان رضوی هم مرز با کشور افغانستان، در مجموع با تاسیسات مختلف در پهنه‌ای به مساحت ۳۰ هکتار در آستانه فراخوان پیمانکاران برای برگزاری مناقصه قرار دارد.
راهداری استان در انتظار تایید تهران است
محمود آنت افزود: بازخوانی طرح جامع این پایانه مرزی تکمیل و نقشه‌های آن آماده شده است و اکنون پیگیر تاییدیه‌های تهران برای برگزاری مناقصه هستیم.
او گفت: پیش بینی می‌کنیم در ماه جاری مناقصه‌ها برای تعیین پیمانکاران برگزار و در آذرماه امسال نیز عملیات اجرایی طرح ساماندهی پایانه مرزی دوغارون آغاز شود.
معاون فنی راهداری خراسان رضوی بیان داشت: ارزش مناقصه‌ها در مرحله نخست این طرح حدود ۲ هزار میلیارد ریال است که اگر بررسی‌های نهایی انجام شود در ۲ هفته آینده برای مناقصه فراخوان داده می‌شود.
آنت اضافه کرد: در قالب طرح ساماندهی پایانه مرزی دوغارون، اصولا بسیاری از تاسیسات موجود تغییر کاربری پیدا می‌کنند و از طرفی یک سالن مسافری با بیش از ۲ هزار متر مربع زیربنا و یک سالن تجاری نیز ساخته می‌شود.
وی اظهار داشت: باید توجه داشت که مجموعه بزرگ پایانه مرزی دوغارون، با تردد روزانه حدود پنج هزار مسافر و ۵۰۰ دستگاه کامیون، در هنگام اجرای عملیات ساماندهی مرزی نیز همچنان فعال خواهد بود و همین مساله اجرای عملیات عمرانی را سخت می‌کند.
سازمان راهداری: معطل تعیین تکلیف نقطه صفر مرزی هستیم
معاون توسعه مدیریت و برنامه‌ریزی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای که دیروز - دوشنبه - به استان خراسان رضوی سفر کرده بود،گفت: در پایانه مرزی دوغارون احداث سالن مسافری اتمام یافته و موضوع ساخت سالن تجاری نیز در وزارت راه و شهرسازی رفع شده است.
محمد تیموری بدون اشاره به مراحل اجرایی و یا معطل مانده در طرح ۳۰ هکتاری پایانه مرزی دوغارون، افزود: پس از گذشت چند دهه با رفع مقدماتی اختلاف مرزی با افغانستان در این محدوده، آسفالت محور ۶ بانده اسلام قلعه - دوغارون مهیا شده است.
وی گفت: اگر وزارت امور خارجه و دوستان فعال در حوزه فرامرزی، نقطه صفر مرزی با افغانستان را مشخص و تعیین تکلیف کنند ما مشکلی برای ساخت سالن تجاری پایانه مرزی دوغارون نداریم.
معاون توسعه مدیریت و برنامه‌ریزی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تصریح کرد: فعلا طرح اجرایی این مرز، معطل مباحث اختلافی در نقطه صفر مرزی با کشور افغانستان است.
تلاش‌ها برای رفع اختلافات با مسئولان محلی در هرات
داریوش امانی معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تیرماه ۱۴۰۰ و پیش از روی کار آمدن طالبان در افغانستان در بازدید از مرز دوغارون گفته بود: با رایزنی‌های صورت گرفته، اختلاف مرزی منطقه موسوم به "مثلث اختلافی" در مرز دوغارون با کشور افغانستان، پس از ۵۳ سال برطرف شد و اکنون جاده‌ای ایمن در این محدوده ساخته شده است.
او افزوده بود: اختلاف مرزی یاد شده در مثلث اختلافی و مسیر ناهموار مرزی در این محدوده مشکلاتی را ایجاد کرده بود که ضرر آن متوجه تجار و رانندگان می‌شد، اما در حال حاضر تردد مرزی از اسلام قلعه افغانستان به دوغارون در تایباد از یک جاده مستقیم و ایمن انجام می‌شود.
پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان مسوولان خراسان رضوی با سفر به این کشور توافقات به دست آمده را در کابل پیگیری کردند، اما به نظر می‌رسد همچنان برخی اختلافات نه با مسوولان ملی در کابل، بلکه با مسئولان محلی و بومی در هرات افغانستان همچنان پابرجاست و مذاکرات و گفتگوها با آنان ادامه دارد.
استانداری خراسان رضوی وعده داده است به محض دستیابی به نتیجه‌ای در این گفتگوها، طی هفته جاری در این خصوص اطلاع رسانی کند.