صفدر نیازی رئیس سازمان امور اراضی کشور در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد.
ماموریت اصلی سازمان امور اراضی چیست؟
نیازی: از اصلی ترین وظایف وزارت جهاد کشاورزی، تامین امنیت غذایی است که چند بخش تامین، تولید، فرآوری و مصرف دارد.
زمین بستر تولید است. اگر زمین را حفظ نکنیم تولید نداریم. طبق قانون تغییر کاربری غیرمجاز اراضی جرم است و مجازات برای آن تعیین شده است.
در حال حاضر مشکل این است که زمین تبدیل به کالا شده است و بنگاه های غیرمجاز سوداگری زمین ایجاد کرده اند.
طبق قانون ما باید تغییر کاربری اراضی را پیگیری کنیم.
فرایند درخواست تغییر کاربری اراضی چگونه است ؟
نیازی: ۵ شرط برای درخواست تغییر کاربری وجود دارد که شامل موافقت اصولی دستگاه مربوطه، موافقت سازمان محیط زیست، مجوز وزارت دفاع، موافق دستگاه ذی ربط، موافقت وزارت راه و شهرسازی می شود.
از سال ۹۴ صدور مجوز سامانه ای شده است که از ابتدای سال سیستم فرآیندی و بدون کاغذ شده است.
اراضی مرغوب در کشور کم است در کل کشور یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار زمین درجه یک و۳ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار درجه ۲ داریم اگر قرار است کارخانه یا سازه ای ساخته شود می تواند در زمین درجه ۵ ساخته شود و اراضی درجه ۱ و ۲ صرف امور کشاورزی شود.
تغییر کاربری های غیر مجاز به ویژه در شمال خیلی جدی گرفته نمی شود چرا ؟
نیازی: برداشت این است که کار انجام نمی شود اما حجم تغییر کاربری در آن مناطق بالاست. مهاجرت شهری و روستایی و حتی رفاهی در شمال زیاد است. فشار برای تغییر کاربری زیاد است اما برخورد و پیشگیری صورت می گیرد.
طبق قانون اگر زمین در ابتدای تغییر کاربری باشد سازمان اراضی ورود پیدا می کند و اگر غیر مجاز است با کمک نیروی انتظامی متوقف و تخریب می شود. در حالتی که سازه ساخته شده و تخلف انجام گرفته هم باز می توان اقدام کرد.
اخیرا امکان جدیدی فراهم شده تا با مقایسه تصاویر ماهواره ای و هوش مصنوعی مختصات زمینی که تغییر کاربری داشته مشخص شود.
برای مقابله با تغییر کاربری غیر مجاز چه باید کرد و آماری برای شناسایی تغییر کاربری ها دارید؟
نیازی: برای شناسایی روش هایی از جمله اطلاع رسانی به سامانه ۱۳۱ ، بررسی خود ماموران و مقایسه تصاویر ماهواره ای را داریم.
در کل باید نقدینگی به سمت تولید و سرمایه گذاری برود و از زمین خارج شود تا سوداگری در این بخش کاهش یابد. همچنین دستگاه ها موظف هستند با ما همکاری کنند. جهاد کشاورزی به تنهایی قادر به برخورد نیست.
طی ۷ ماهه امسال ۴۰ هزار مورد تغییر کاربری غیر مجاز شناسایی شده که ۱۶ هزار مورد تبصره ۲ ماده ۱۰ اجرا شده یعنی در همان ابتدای انجام قلع و قمع صورت گرفته است مابقی هم یا در حال اجرا هستند یا مجوزی برای آنها صادر شده است.
در این مدت ۹۳۳ حکم قضایی هم اجرا شده است. ما به طور متوسط سالانه ۸۰ هزار شناسایی، ۵۰ هزار مورد تبصره ۲ ماده ۱۰ و ۲ هزار مورد اجرای حکم قضایی داریم.
فشار تغییر کاربری در ۵ استان تهران، البرز، مازندران، گیلان و گلستان زیاد است. خریداران حتما قبل از خرید زمین از سازمان های مربوطه استعلام کنند.
از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی صدور اسناد زراعی بوده در این خصوص توضیح دهید. چه میزان سند صادر شده است؟
نیازی: رفع تداخلات اراضی کشاورزی از اولویت های وزارت جهاد است و تا پایان سال آینده تمام اراضی کشاورزی رفع تداخل و وضعیت آنها تعیین تکلیف شود.
تاکنون ۶ هزار و ۴۷۰ پلاک ثبتی در ۱۷ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار رفع تداخل شده است. ۴.۵ میلیون هکتار مستثنیات صدردرصدی از ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی شده است.
امیدواریم رفع تداخلات قوانین موازی بر روی اراضی کشاورزی تا پایان سال آینده تمام شود و به وعده‌ای که داده ایم عمل کنیم.
بعد از رفع تداخلات اراضی کشاورزی، سازمان ثبت اسناد سند اراضی کشاورزی کشاورزان را صادر می‌کند به همین منظور در تلاش هستیم که با سرعت بیشتری رفع تداخلات انجام شود.
صدور سند کشاورزی وظیفه سازمان ثبت است ما دستگاه همکار هستیم. تاکنون برای یک میلیون و ۹۵۰ هزار هکتار سند صادر شده است در ۷ ماهه ۱۴۰۰، برای ۱۵۵ هزار هکتار سند صادر شد که در ۷ ماهه امسال ۵۵۵ هزار هکتار سند صادر شده است.
در خصوص پنجره واحد زمین توضیح دهید. چه خدماتی ارائه می دهد؟
نیازی: رئیس جمهور دستور ۱۲ ماده ای برای مفاسد اقتصادی داد که طب آن تمامی امور مربوط به زمین باید فرآیندی و از طریق سامانه های انجام شود. اجرای پنجره واحد زمین تسهیل، تسریع، کاهش خطای انسانی و ساختارمند شدن را به دنبال دارد.
سازمان های مرتبط در این پنجره واحد هستند در ۱۱ استان کار را شروع کرده ایم و تا پایان سال تمامی استان ها در این پنجره ارائه خدمت می کنند. بحث واگذاری و تغییر کاربری اراضی را در این سامانه قرار داده ایم.
این سامانه از بروز مفسده در زمین جلوگیری می کند؟
نیازی: اصلی ترین هدف این پنجره واحد، تسریع و تسهیل ارائه خدمت در حوزه است. دستگاه مربوطه موظف است طبق قانون ظرف یک مدت زمان مشخص مجوز صادر کند که در این صورت به شدت مفاسد کاهش می یابد و امضاهای طلایی از بین می رود.
صدور مجوز در این سامانه چقدر طول می کشد؟
نیازی: این سامانه به سامانه صدور مجوزها متصل است. برآورد ما این است از زمان تقاضا یک و نیم تا دو ماه طول می کشد تا مجوز صادر شود.
چه مقدار با دانش بنیان ها همکاری دارید؟
نیازی: ۲ پروژه کنترل مجوزهای گردشگری و پایش تغییر کاربری را با شرکت های دانش بنیان اجرایی کرده ایم. با حدود ۵ تا ۶ شرکت دانش بنیان همکاری داریم.
واگذاری اراضی ملی برای توسعه کشور چه میزان بوده است؟
نیازی: تاکنون ۱۴۰ هزار مورد در ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار اراضی را برای توسعه کشور واگذار کرده ایم.
در یک سال گذشته ۳ هزار و ۱۴۷ مورد در ۴۶ هزار هکتار مورد عقد قرارداد اجاره قرار گرفته اند. در ۷ ماه گذشته ۱۷۷۴ مورد واگذاری به متقاضیان داشتیم. این خدمت در پنجره واحد تعریف شده است.
واگذاری ها بعد از سال ۸۹ به صورت عقد قرارداد اجاره است فروش اراضی ملی نداریم.