شتر دامی بردبار و قانع، اما فراموش شده + فیلم

برهوت است و در بیابان نه خبری از آب و غذا نه خبری از یک خزنده و پرنده؛ آن چنان گرم و سوزان که مار و سوسمار برای رهایی از آفتاب تیز به زیر زمین و خاک پناه برده اند و خزندگان در لانه‌های خود خزیده‌اند.

صحرایی که تماما خشک است و تنها گیاهی که در آن رشد می‌کند خار بیابانی است؛ تا چشم کار می‌کند همین منظره دیدگان را مبهوت می‌کند از دور؛ گویی چیزی شبیه به آب نظرم را جلب می‌کند هر چه می‌روم نمی‌رسم؛ سراب است، اما ناگهان موجودی کج و معوج توجه ام را جلب می‌کند.

موجودی که یکه تاز صحرا است و خار‌ها در دهانش، چون حلوا نرم و شیرین می‌شود تا شیری مقوی برای آدمی بسازد و کوهانش در بیابان انسان را کیلومتر‌ها حمل کند.

شتر را می‌گوییم که از هر منظری خاصیت دارد و نامش بار‌ها در کتاب آسمانی مسلمانان نیز ذکر شده؛ آنگه که خداوند در سوره غاشیه آیه ۱۷ خطاب به آن‌ها که می‌اندیشند می‌گوید: أَفَلَا یَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ - آیا براى این که به تدبیر خدا پى ببرند، به شتران نمى‌نگرند که چگونه آفریده شده‌اند؟

و در جایی دیگر خداوند برای هشدار به کسانی که آیات آسمانی را انکار می‌کنند، ورود آنان به بهشت را همچون «رد شدن شتر از سوراخ سوزن» و امری محال می‌داند.

شتر از آن دست حیوانات ارزشمندی است که از دیر باز در ایران زمین با توجه به اقلیم گرم و خشک مورد توجه مردمان بوده و از آن در موارد مختلف از باربری تا مسافرت و تهیه خوراک‌های لذیذ استفاده می‌شد.

پرورش سنتی شتر در شوش

البته یکی از مشکلاتی که دامداران حوزه پرورش شتر دارند بحث علوفه دام است که با توجه به پرورش سنتی انتظار می‌رود تدابیر ویژه‌ای برای وارد شدن به مرحله صنعتی اتخاذ شود، زیرا اگر دامداری به سمت صنعتی پیش برود هم دامداران انگیزه می‌یابند و هم اقتصاد منطقه دگرگون می‌شود.

موسوی رئیس اداره تولید دامی شهرستان شوش یکی از دلایل سنتی ماندن پرورش شتر در شوش را فراهم نبودن زیر ساخت‌ها عنوان کرد و گفت که حتی تولیدات شیر نیز برای مصرف خانوار‌ها است.

او افزود: این ظرفیت وجود دارد که فروش شیر و تولیدات فراورده‌های شیری شتر افزایش یابد و پس از سازماندهی در شهرستان آن را به بازار ارسال نماییم.

بر اساس آمار جهاد کشاورزی سالانه ۴۰۰ نفر شتر از شوش صادر می‌شوند و امکان افزایش ظرفیت بیش از این‌ها نیز در این منطقه وجود دارد.

مزایای شتر

امکان افزایش تولیدات شتر در صورتی است که تمامی امکانات نیز برای آن مهیا شود که از دیدگاه ساربانان محلی و افرادی که از شتر نگهداری می‌کنند این راه چندان هموار نیست.

قاسم از اهالی شوش و افرادی که به شتر داری مشغول است به ما می‌گوید این کار صبر می‌خواهد و تحمل زیاد، زیرا شتر حیوانی است بردبار و بسیار قانع در خوراک که می‌تواند در بیابان به راحتی سر کند و بین ۳۰ تا ۴۰ سال هم عمر مفید دارد؛ عمری به اندازه یک انسان بالغ.

او افزود: علوفه‌های شور و سایر گیاهان مشابه که ممکن است برای دیگر حیوانات غیر قابل مصرف باشد برای شتر بهترین خوراکی است.

از همین رو شتر باید همواره در بیابان باشد تا از گیاهان مخصوصی که خداوند در صحرا برای او آفریده تغذیه کند، ضمن آنکه اگر به صورت طولانی مدت در حرکت نباشد، پاهایش دچار ورم شده و امکان تلف شدنش هست.

شیر و سایر محصولات شتر به دلیل تغذیه کاملا طبیعی دارای خواص زیادی هستند و برای درمان بیماری نیز کاربرد دارند که بسیاری از افراد از سراسر خوزستان و حتی استان‌های دیگر خواهان محصولات این حیوان هستند.

اثرات ضد دیابتی شیر شتر

یک کارشناس تغذیه می‌گوید که شتر یک حیوان چند منظوره است؛ گوشت آن چربی کمتری دارد و اثرات ضد دیابتی و ضد میکروبی و ویروسی دارد که کوهان آن نیز در کنار پوست و پشمش کارایی دارد.

او افزود که شتر‌های خوزستان به عنوان بهترین نژاد و گونه به کشور‌های دیگر صادر می‌شوند.

موضوعی که گلایه ساربانان را هم در پی داشته و می‌گویند ما سال‌ها برای این حیوانات زحمت می‌کشیم، اما به راحتی و با قیمت پایین به فروش می‌رسند.

این حیوان که علاوه بر خواص خود می‌تواند به عنوان یک نشان نیز در کشور و منطقه مطرح شود همزمان با معرفی فرهنگ بومی جاذبه‌ای برای گردشگری استان و شهرستان شوش است.

گزارش از ساسان ناصری زاده