مسعود امینی مدیر موسسه پژوهشی بایسنغر در هرات گفت: اهمیت کتاب و کتابخوانی بر هیچکس پوشیده نیست و کتاب و مطالعه در تمام مقاطع زندگی انسان اهمیت داشته و دارد، انسان از همان روز‌های نخستین تاریخ که با مقوله نوشتن و کتاب آشنا شد، همیشه محتاج به کتاب و آموختن بود. در عصر امروز که زندگی‌ها با تکنولوژی، ماشین‌آلات، تبلیغات و رسانه‌ها عجین شده و این مسائل ما را از خود بیگانه و دور کرده است، شاید کتاب و مطالعه بهترین فرصتی باشد تا ما به خود بازگردیم و خودشناسی را تقویت کنیم و از این لحاظ بیش از هر زمان دیگری نیازمند مطالعه هستیم.
وی افزود: در ایران هفته‌ای در ماه آبان با نام کتاب و کتابخوانی مزین شده که امری مبارک و میمون است و کاش این هفته در کشور‌های همجوار بویژه افغانستان هم تعمیم پیدا کند، چرا که بیشترین ضربه و آسیب طی چهار دهه جنگ، ناآرامی و بدبختی به کتاب، مطالعه، تحقیق و پژوهش وارد شده است. ما در این مدت شخصیت‌های فاضل و بزرگان فرهنگ را از دست دادیم و عمده آن‌ها به علت جنگ‌های طولانی کشور خود را رها کردند.
امینی ادامه داد: امروزه مردم افغانستان با مشکلات ابتدایی‌تری دست به گریبانند و از این جهت خیلی به سختی می‌توانند به مسائل متعالی‌تر بپردازند و بویژه زمانی برای کتاب تخصیص دهند که به قول مولان «آدمی اول حریص نان بود / زانک قوت و نان ستون جان بود». با این اوصاف، اما مردم افغانستان به علت پیشینه تاریخی خود علاقه‌مند به کتاب، مطالعه و به طور کل علاقه‌مند به علم، دانش وتحقیق هستند و خواهند بود.
مدیر موسسه پژوهشی بایسنغر در ادامه با اشاره به این نکته که برگزاری هفته کتاب و کتابخوانی در ایران بر افغانستان هم تاثیر می‌گذارد، گفت: این تاثیر مسلم است. امیدوارم برگزاری چنین هفته‌هایی به کشور‌های منطقه و همسایه بویژه کشور‌های هم‌زبان و دارای ریشه‌های فرهنگی مشترک از جمله افغانستان و تاجیکستان تعمیم پیدا کند. اگر هفته کتاب در این سه کشور زیر سقف واحدی برپا شود، تاثیر مثبتی در نشر و فروش کتاب و همچنین در زمینه مطالعه در افغانستان و تاجیکستان خواهد داشت.
وی همچنین به ضرورت پوشش خبری برنامه‌های هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در رسانه‌های افغانستان اشاره کرد و گفت: پوشش خبری برنامه‌های برگزار شده در ایران توسط رسانه‌های افغانستان و بازتاب گزارش این برنامه‌ها در رسانه‌های جمعی افغانستان، قطعا تاثیر خوبی در مجامع فرهنگی دو کشور خواهد گذاشت. در کنار آن اگر رسانه‌های ایران و دست‌اندرکاران برگزاری هفته کتاب از افغانستانی‌های مقیم ایران بخواهند که در مجالس فرهنگی هفته کتاب به ویژه در رونمایی کتاب‌ها شرکت کنند و گفت‌وگوی آن‌ها در زمینه‌های صنعت نشر در رسانه‌های ایران منتشر شود، قطعا تاثیر بسیاری بر هم‌وطن‌های آن‌ها در افغانستان خواهد گذاشت.
امینی گفت: در کنار این موارد اگر شرایطی فراهم شود که ناشران و کتابفروشی‌ها در ایران بتوانند در هفته کتاب به افغانستان سفر کنند و در کشور ما آیین رونمایی کتاب و نمایشگاه کتاب برپا کنند و این برنامه‌ها را پوشش خبری مناسب بدهند، قطعا اتفاق خجسته‌ای رخ خواهد داد. انجام این کار‌ها باعث می‌شود که این فرهنگ نیز در افغانستان رنگ بگیرد و نهادیه شود. این برنامه‌ها باعث می‌شود که ما در افغانستان هم بتوانیم بهره‌ای از هفته کتاب ایران ببریم و مستقیما با آن ارتباط پیدا کنیم. بازار نشر در افغانستان به چنین برنامه‌هایی از جنس فرهنگ نیاز دارد.
اتصال مجامع فرهنگی ایران و افغانستان به یکدیگر برکات بسیاری به همراه دارد
وی افزود: موسسه پژوهشی بایسنغر از سال ۱۳۹۷ تا به امروز ۱۸ عنوان کتاب چاپ کردیم و تقاضا برای کتاب‌های ما قابل قبول بوده و در خود افغانستان نیز فروش داشته‌ایم، اما هنوز نتوانسته‌ایم آثار خود را به خوبی در رسانه‌های ایران معرفی کنیم. هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران می‌تواند فرصتی برای آن دسته از ناشران افغانستانی باشد که در بازار نشر ایران هم حضور دارند. اگر بشود که اهالی فرهنگ و مجامع فرهنگی در ایران فرصتی به ناشران افغانستانی بدهند تا تولیدات خود را رونمایی کنند خیلی خوب است. اگر ناشران یا اهالی قلم افغانستان جایی در رسانه‌های ایران داشته باشند و گفتگو‌های آن‌ها منتشر شود، صداییشان نه تنها به ایرانیان که به گوش افغانستانی‌های مقیم ایران هم خواهد رسید. هم مهاجران افغانستانی وهم بسیاری از ایرانیان مشتاقند تا کتاب‌های منتشر شده در افغانستان را بخوانند و از طریق آن از وضعیت کنونی افغانستان باخبر شوند.
امینی گفت: اتصال مجامع فرهنگی ایران و افغانستان به یکدیگر برکات بسیاری به همراه دارد. اگر بشود که نماینده‌های ناشران افغانستانی در ایران بتوانند در این هفته نمایشگاه‌های کتاب انفرادی یا مشترک با ناشرانی ایرانی برگزار کنند و این برنامه‌ها ثبت شود و انعکاس خبری خوبی پیدا کند، مفید واقع خواهد شد. چنین برنامه‌هایی به پیشرفت فرهنگ مطالعه در ایران و افغانستان کمک می‌کند و افغانستانی‌ها را متوجه این نکته خواهد کرد که آن‌ها هم کتاب تولید می‌کنند و آثارشان در بازار‌های فرهنگی جغرافیایی فراتر از مرز‌های افغانستان حضور دارد. افغانستانی‌ها مشتاق به حضور در چنین رویداد‌هایی هستند کافی است که فقط از آن‌ها دعوت شود.
موسسه پژوهشی بایسنغر در سال ۱۳۹۴ در شهر هرات تاسیس و فعالیت‌های آن از سال ۱۳۹۶ آغاز شد. این مؤسسه در عرصه تحقیقات و مطالعات ادبی، تاریخی و هنری، حفظ و نگهداشت بنا‌های تاریخی، برگزاری دوره‌های مختلف آموزشی، نشست‌های علمی، همایش‌ها، نکوداشت بزرگان و مناسبت‌های دینی، تاریخی و میهنی، برگزاری نمایشگاه‌ها، برگزاری برنامه‌های مشترک با ادارات دولتی جهت ارتقای ظرفیت کارمندان، مشورت‌دهی به شهرداری و ریاست اطلاعات و فرهنگ جهت زیباسازی شهری، ترجمه، ویرایش و آماده‌سازی کتب و … فعالیت می‌کند.
گردآوری اسناد، دست‌نوشته‌ها، نسخه‌های خطی، سکه‌ها، صنایع دستی قدیمی و … از دیگر برنامه‌های مؤسسه است. عمده فعالیت‌های موسسه بایسنغر ارتباط مستقیمی با فرهنگ و تمدن ایران دارد. «ملوک کَرت هرات»، ترجمه فارسی «فضایل القرآن»، «شناس‌نامه جامی»، «دودمان کرت هرات: دین و سیاست در ایران سده‌های میانه»، «هرات در دوره صفویان»، «سال‌های سرخ هری»، «گفتاری در سرگذشت خواجه عبدالله انصاری»، «مطایبات حاجی محمداسماعیل سیاه»، «بازی‌های محلی هرات» و... از جمله کتاب‌هایی است که این موسسه تاکنون منتشر کرده است.
سی‌امین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» از ۲۱ تا ۲۷ آبان ۱۴۰۱ برگزار خواهد شد.