محمد مهدی اسماعیلی سه شنبه شب در نشست ادیبان ایران و تاجیکستان که در شهر دوشنبه پایتخت این کشور برگزار شد، گفت: امروز شعرا و نویسندگان کشور برادر تاجیکستان، هنرمندان و تمام کسانی که به گونه‌ای به ادبیات ربط داشته یا علاقمند هستند تلاش می‌کنند با ایجاد و خلق آثار نوین ارزشمند، این ادبیات غنی را به جهانیان معرفی کنند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در اشعار شاعران معاصر تاجیک از ایران کنونی به تعابیر ریشه، اصل، منشاء، اجداد، تار و پود، قصر جهان آرا، نور جام جم، خانه ایمان، میعاد گاه، قبله‌نما آشیان سیمرغ، سرزمین دلیران، بارگاه نورخدا، سرزمین جاوید ایزدی، قلمرو عشق و ایمان، و ... یاد شده است.
اسماعیلی یادآور شد: شعرای تاجیک وقتی درباره همبستگی ایران و تاجیکستان سخن می‌گویند؛ تعابیر یک جان در دو تن، یک روح در دو پیکر، دو دیده و یک دل، یک بحر و دو ساحل و دو مغز در یک پسته به کار می‌برند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: زبان در مقام مهمترین مولفه فرهنگ، یکی از ملاک‌های معرفی شده برای تعیین حدود مصداقی ایران فرهنگی است.
وی اضافه کرد: در مبحث فرهنگ در ایران، ادبیات پارسی مهمترین نماد فرهنگی ایران است. طبیعتاً ایران فرهنگی، مرزهایش بسیار دورتر و قلمرو آن بسیار پهناور‌تر از جغرافیای کنونی ایران است.
اسماعیلی تصریح کرد: زبان و ادبیات شیرین پارسی که تیره‌های گوناگون ایرانی را در هر سرزمین به یکدیگر پیوند می‌دهد، به منزله سازنده هویت مشترک با کشور‌های تاجیکستان و افغانستان است و ارزش و اهمیت شعر و ادبیات در میان پارسی زبانانی، چون ایران و تاجیکستان می‌تواند زمینه مناسبی برای تعمیق تعلق‌های فرهنگی باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: دو ملت ایران و تاجیک به گذشته خود که می‌نگرند، به ریشه‌های خود باز می‌گردند؛ نقاط مشترک یافته و احساس یگانگی و همدلی می‌کنند. گویی از این مانع ها، مرز‌های فکری و تعلق‌ها رهایی پیدا کرده و به ذات خود و به معنا برمیگردند و این برای ما باعث خوشحالی و خوش نامی است.
اسماعیلی تصریح کرد: نباید اجازه دهیم فاصله مکانی، بین ملت ایران و تاجیکستان جدایی افکند و فرزندان راستین رودکی، فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، کمال خجندی میرعلی سید علی همدانی و ابن سینا را تنها نگذاریم، زیرا چه بخواهیم و چه نخواهیم دو ملت ایران و تاجیکستان برادران و خواهران یکدیگرند و فرهنگ، ادبیات و زبان مشترک شناسنامه خدشه ناپذیر و بهترین دلیل این ادعا است.
وی گفت: خوشبختانه شاعران تاجیک با توجه به تاریخ، فرهنگ، دین و تمدن مشترکی که ایرانی‌ها و تاجیکان در طول تاریخ بنیاد کرده‌اند، دوستی، یکدلی و همبستگی ایرانی و تاجیک را پایدار و خدشه ناپذیر می‌دانند که در حقیقت اراده و خواست ملت‌های دو کشور است.
در ادامه این مراسم که با حضور جمع کثیری از شعرا و اهالی قلم و نشر دو کشور برگزار شد علاوه بر رونمایی ۸ عنوان کتاب شعرای تاجیکستانی در ایران که به تلاش علیرضا قزوه انجام شده بود، شماری از شاعران ایران و تاجیکستان به شعر خوانی پرداختند.
هفته فرهنگی ایران عصر دوشنبه با حضور محمد تقی صابری سفیر ایران، سفرای دیگر کشور‌ها و مردم تاجیکستان و جمع کثیری از ایرانیان مقیم تاجیکستان در سالن اپرا بالت شهر دوشنبه گشایش یافت.
در این رویداد فرهنگی هنری بیش از ۵۱ هنرمند ایرانی از حوزه‌های تجسمی، نگارگری، نقاشی، خط، نقاشی خط، موسیقی، نقالی خوانی، هنر زورخانه‌ای پهلوانی و ... آثار و دستاورد‌های خود را به نمایش عموم مردم گذاشته اند.
علاوه بر نمایش آثار خلق شده اساتید هنرهای تجسمی کاوه تیموری، علیرضا برزکار و استاد داودی، هنرمندان عرصه موسیقی نیز به اجرای نمایش پرداختند.
همچنین قرار است همزمان با حضور هنرمندان ایرانی در کشور تاجیکستان، برنامه‌های فرهنگی و هنری دیگری نیز در شهرهای خجند و باختر به اجرا گذاشته شود.
رونمایی از آلبوم آثار نفیس خوشنویسی با عنوان «چراغ دوستگانی» که توسط استاد کاوه تیموری تالیف و نگارش شده و همچنین اجرای شب شعر از دیگر برنامه جمهوری اسلامی ایران است که قرار هست با حضور محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با برپایی این رویداد بزرگ فرهنگی و هنری انجام شود.