محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نشست هم اندیشی مدیران ستادی و استانی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در مجتمع آدینه گفت: از زمان آغاز نهضت انقلاب اسلامی در ایام فاطمیه سال ۱۳۴۱ که با مولفه‌های امام و امت معنا پیدا کرد تا امروز که حدود شصت سال از آن می‌گذرد، تمامی موفقیت‌های این نهضت در بستر مساجد به عنوان مزیت مطلق نهضت به دست آمده است.
وی تاکید کرد: در بررسی علل موفقیت نهضت امام خمینی (ره) باید خدمات آیت الله بروجردی در فراهم آوردن زیرساخت‌ها را مورد توجه قرار داد؛ به گونه‌ای که از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۱ علاوه بر گسترش فضای حوزه‌های علمیه، تعداد طلاب پرورش یافته نسبت به پیش از آن، رشد چند برابری را تجربه کرد و در طول دو دهه شبکه مساجد تقویت و گسترش پیدا کرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: امام (ره) نهضت خود را با شبکه مساجد آغاز کردند و فضا‌های دینی و تقویم شیعی را بستر پیشبرد اهداف نهضت انقلاب اسلامی قرار دادند.
وزیر فرهنگ، رخداد‌های تقویم شیعی را پربسامدترین نقاط عطف نهضت انقلابی امام (ره) برشمرد و گفت: سرآغاز این مسئله پانزده خرداد سال چهل و دو متعاقب سخنان امام راحل در روز عاشورا رقم خورد. در سال ۱۳۵۶ هم مراسم اربعین حاج آقا مصطفی در مساجد مهم شهر‌های بزرگ برگزار شد و در همین مقطع بود که اشتباه تاریخی و استراتژیک رژیم پهلوی رقم خورد؛ و آن زمانی بود که رهبران اصلی نهضت امام (ره) به مناطق دورافتاده تبعید شد. به عنوان مثال رهبر معظم انقلاب به عنوان صحابی برجسته و مفسر برجسته اندیشه امام و انقلاب به شهرستان ایرانشهر تبعید شدند که این موضوع همچون امدادی غیبی زمینه آشنایی مردمان آن دیار را با اهداف نهضت را فراهم کرد.
اسماعیلی با اشاره به جایگاه مسجد در تفکرات امام (ره) گفت: این سخنان امام خمینی (ره) که «مسجد‌ها سنگر اند» در واقع از یک واقعیت خبر می‌دهد؛ چرا که مردم انقلاب را در مساجد شکل دادند و تداوم بخشیدند.
وی تصریح کرد: به شخصه قائل به استفاده حداکثری از بستر‌های ارتباطی روزآمد هستم، اما معتقدم مساجد به عنوان مزیت مطلق نهضت انقلاب اسلامی که همواره پیوند مردم و روحانیت را رقم زده است، باید بیش از همیشه تقویت شود.
وزیر فرهنگ با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در طلیعه فعالیت دولت مردمی گفت: تغییرات انقلابی در ساختار‌های فرهنگی مورد تاکید رهبری معظم انقلاب بود و از آن با عنوان «بازگشت به ریل انقلاب» یاد کردند که عملا به معنای بازسازی ساختار‌ها بر اساس مزیت‌های مطلق بومی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دوره تاریخی درخشش تمدن اسلامی از قرن سوم تا پنجم گفت: در این دوران شاهد حاکمیت آل بویه در ایران و عراق، حمدانیان در شمال عراق و فاطمیان در مصر هستیم که بررسی آن نکات جالب توجهی را نمایان می‌سازد. به عنوان نمونه در دوره آل بویه در کنار مساجد دارالعلم‌ها شکل گرفت تا محملی برای مباحثات دینی و علمی باشد. دولت آل بویه مسجد را در مرکزیت امور قرارداد و در کنار آن کتابخانه‌های بزرگ و فضای آزاداندیشی برپا کرد.
اسماعیلی افزود: حتی در دوره خلافت عباسی که مشکلات فراوانی برای امامان شیعه (ع) به وجود آورد، بسیاری از فعالیت‌های علمی در مساجد پیگیری می‌شد؛ تا آن جا که رساله توحیدیه امام صادق (ع) در پی مباحثات یکی از شاگردان ایشان، مفضل، با منکران در مسجد مدینه، شکل گرفت.
وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت: رهبر معظم انقلاب، افق گام دوم انقلاب را تحقق تمدن نوین اسلامی دانسته اند و این تمدن نوین باید با بهره از تجارب گذشته محقق شود.
وزیر فرهنگ افزود: دشمن همواره تلاش کرده تا مردم را از مساجد دور کند در حالی که پس از پیروزی انقلاب و در طول دفاع مقدس، مساجد همچنان کانون تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بودند. از اعزام نیرو به جبهه‌ها تا رخداد‌های فرهنگی هنری از جمله نمایش فیلم و تئاتر همگی با محوریت مساجد شکل می‌گرفت و نوجوانان حضور در اجتماعات مدنی نظام اسلامی را در مساجد تجربه می‌کردند.
اسماعیلی تاکید کرد: در سال‌های پس از دهه شصت، بر مبنای یک تفکر وارداتی، تمرکز رویداد‌های اجتماعی از مساجد برداشته شد تا نسل جوان از مساجد فاصله بگیرند و ایده شکل گیری کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در همین مقطع زمانی شکل گرفت تا در کنار فضا‌های نوظهور اجتماعی، مرکزیت مساجد تضعیف نشود و فعالیت‌های فرهنگی هنری با محوریت مساجد تداوم یابد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به جایگاه کانون‌های مساجد در ساختار فرهنگی کشور گفت: بر اساس گزارش ها، بیش از نوزده هزار کانون در جشنواره فهما سال گذشته مشارکت داشتند. از سوی دیگر مصوبه هیئت دولت برای تبدیل ستاد کانون‌های مساجد به نهاد عمومی با نظر مثبت رئیس جمهور گام مهمی در اصلاح ساختاری این نهاد بود.