سید محمدمهدی میرزایی قمی درباره پدیده وارونگی دما اظهار کرد: این پدیده بیشتر در ماه‌های سرد سال اثرات منفی خود را روی آلودگی هوا نشان می‌دهد. در ماه‌هایی مانند آذر و دی که هوا سردتر است با توجه به کاهش ارتفاع لایه مرزی، بستر برای افزایش حجم و غلظت آلاینده‌ها مهیا می‌شود و با وجود پدیده وارونگی دما و فقدان جریان جوی و تجمع آلاینده‌ها این مشکل تشدید می‌شود.
وی افزود: هنگام پدیده وارونگی دما معمولا هوای نزدیک به سطح زمین، گرم‌تر و در سطح بالاتر، خنک‌تر است. در چنین شرایطی هوای گرم‌تر- که از جرم حجمی کمتری برخوردار است - به سمت بالا و هوای سنگین‌تر به سمت پایین حرکت می‌کند. این پدیده باعث به وجود آمدن جریان هوا و جابه‌جایی آلاینده‌ها می‌شود.
بیشتربخوانید
میرزایی قمی تاکید کرد: در برخی موارد هوای نزدیک به سطح زمین خنک‌تر و هوای سطح بالاتر نیز گرم‌تر می‌شود. در این شرایط پتانسیل جابه‌جایی وجود ندارد؛ به عبارتی هوای سرد - که سنگین‌تر است - پایین و هوای گرم - که سبک‌تر است - بالا می‌ماند.
وی ادامه داد: در این شرایط اختلاط، باد و جریان هوا صورت نمی‌گیرد و انباشت آلاینده‌ها را تشدید می‌کند که در برخی روز‌های سال به‌ویژه روز‌های سرد در اواخر پاییز و اوایل زمستان مانند دی ماه، این پدیده موجب افزایش میزان آلودگی هوا می‌شود.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به پدیده وارونگی دما در مهر و آبان ماه اشاره کرد و گفت: معمولاً طی این دو ماه با توجه به گرمای نسبی هوا، پدیده وارونگی دما مشکل زیادی روی کیفیت هوا ایجاد نمی‌کند.
میرزایی قمی به ارائه توصیه‌هایی به مردم در شرایط وارونگی دما پرداخت و توضیح داد: در شرایط افزایش غلظت آلاینده‌ها دستورالعمل‌های مشخصی مطابق با هر آلاینده وجود دارد. از لحاظ بهداشتی نکته دارای اهمیت این است که روز‌هایی که غلظت آلاینده‌ها بالا می‌رود، مردم نکات بهداشتی و دستورالعمل‌های مربوط به آن شرایط را انجام دهند. معمولا افراد خاصی که از نظر سلامتی در شرایط منحصربه‌فردی هستند مانند افراد کهنسال، کودکان، زنان باردار باید خود را کمتر در معرض آلودگی قرار دهند.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران باتوجه به اقدامات موثر در ایام وارونگی دما اظهار کرد: با توجه به اینکه در فصول سرد سال به علت ضعیف شدن یا نبود تابش خورشیدی ارتفاع لایه مرزی جو کاهش می‌یابد و این کاهش ارتفاع لایه مرزی به همراه نبود همرفت کافی در جهت قائم سبب تجمع آلاینده‌ها و بالتبع افزایش غلظت آن‌ها می‌شود، لازم است که به‌طور مؤثری از تولید و انتشار آلاینده‌ها از منابع مختلف تولید آلایندگی جلوگیری شود.
میرزایی قمی اضافه کرد: بخش مهمی از آلاینده‌های در شهری مانند تهران از طریق وسایل نقلیه به‌ویژه وسایل فرسوده و فاقد معاینه فنی تولید می‌شود. هر چقدر میزان استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی افزایش و میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی به‌ویژه وسایل دارای آلایندگی زیاد کاهش یابد، بستر مناسبی برای تنفس هوای مطلوب‌تر فراهم می‌شود؛ لذا لازم است که به‌صورت مؤثری نسبت به کنترل آلایندگی وسایل نقلیه به‌ویژه وسایل نقلیه سنگین و فرسوده که منشأ اصلی تولید ذرات معلق هستند، در زمان وارونگی دما اقدام کرد.
وی در ادامه درباره صنایع آلاینده و تولید سوخت مناسب اظهار کرد: رعایت الزامات آلایندگی از سوی صنایع همچنین تداوم توزیع سوخت باکیفیت از عوامل مهم کاهش آلایندگی در زمان وارونگی دما است.
میرزایی قمی در پایان درباره بروز آلاینده‌های ناشی از پدیده گردوغبار گفت: برخی آلاینده‌ها به علت بروز پدیده گردوغبار در سطح شهر افرایش پیدا می‌کنند. کاهش گرد و غبار نظر به شناسایی کانون‌های عمده گرد و غبار نیازمند عزم ملی و فرامنطقه‌ای است تا بتوانیم با دیپلماسی محیط زیستی قوی و همکاری با کشور‌هایی که به واسطه آن‌ها آلودگی وارد هوای کشورمان می‌شود، اقدامات لازم انجام گیرد تا از بروز این پدیده جلوگیری کنیم.
منبع: ایسنا