علی رسولیان مدیر عامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد:
چرا برای صنعتی شدن نیاز به شهرک های صنعتی داریم؟
رسولیان: بیش ۸۴۷ شهرک و ناحیه صنعتی در کشور داریم. تعداد واحدهای تولیدی در این نواحی نزدیک به ۵۰ هزار واحد است.
در شهرک ها و نواحی صنعتی تمامی مجوزهای لازم در ابتدا توسط دولت داده می شود. استقرار واحد در کمترین زمان میسر است و تنها با مجوز تاسیس، اجازه شروع به کار داده می شود بنابراین شرایط مناسبی برای استقرار صنایع فراهم است.
در برخی نقاط کشور با تقاضای زیادی برای استقرار شهرک ها مواجه هستیم .
آمایش سرزمینی برای استقرار شهرک های صنعتی انجام نشده است؟
رسولیان: ما به توازن صنعتی خیلی توجه نکرده ایم. همان شرایط و مشوق هایی که در نزدیکی شهرهای بزرگ است در شهر های کوچک هم موجود است.
بسته سرمایه گذاری با دستور وزیر صمت در حال آماده سازی است که توازن صنعتی در آن لحاظ شده و برای نقاطی که محرومند و ظرفیت سرمایه گذاری دارند، مشوق هایی در نظر گرفته شده است.
۱۸ هزار هکتار زمین صنعتی آماده واگذاری در داخل شهرک ها داریم.
الان در شهرک های صنعتی که در مناطق دوردست و کمتر برخوردار هستند وضعیت چگونه است؟
رسولیان: در رابطه با زیرساخت ها، تفاوت هایی بین شهرک ها وجود دارد.
طرح تامین آب پایدار شهرک ها و نواحی صنعتی اجرایی شده است. آب هایی که قابل استفاده است مطالعه شده و بخشی برای شهرک ها و نواحی صنعتی استفاده می شود.
سال گذشته ۴۰ میلیون متر مکعب پساب خریداری شده و امسال امیدواریم ۳۵ میلیون متر مکعب دیگر به آن اضافه شود.
استفاده از پساب های خود شهرک های صنعتی در دستور کار است. اکنون ۱۶ هزار لیتر پساب در شهرک ها داریم که ۸ هزار لیتر قابلیت استفاده دارد و می توان از این میزان ۷۰ درصد را برای صنعت قابل استفاده کرد.
۲۵۷ تصفیه خانه ایجاد شد که ۲۶۰ هزار لیتر آب تصفیه می کند اما همه آن قابل استفاده نیست و برنامه ریزی شده که میزان آب قابل استفاده بیشتر شود و آب پایدار برای صنایع تامین کنیم.
در برخی شهر های بزرگ همچون کرج، تهران و مشهد پساب آب خریداری شده و امیدواریم به زودی آب به شهرک شمس آباد برسد. اکنون آب موقت برای شمس آباد تامین شده است. شهرک عباس آباد مشکل آب داشت که پساب خریداری شده و الان مشکلی ندارد.
یکی از رویکردهای جدی وزارت صمت تامین آب پایدار برای کل صنعت است. آب مصرفی صنعت کمتر از ۲ درصد از کل آب مصرفی کشور است اما هدف این است که کمتر از منابع آبی و زیرزمینی استفاده کنیم و به سمت استفاده از پساب ها برویم.
آیا تلاش شده که صنایع آب بر در مناطق خشک ایجاد نشود؟
رسولیان: در این خصوص محدودیت های جدی اعمال می کنیم. در برخی نقاط که کمبود آب داریم اجازه استقرار شهرک های صنعتی را نمی دهیم.
در طول سال های قبل صنایع درمناطق خشک مستقر شده اند. البته صنعت، بهره وری آب را بهبود داده است. مقرر شده صنایع آب بر به نقاط پر آب و کنار دریا منتقل شوند.
پراکندگی شهرک ها در کشور به چه صورتی است؟
از ۸۴۷ شهرک و نواحی صنعتی، ۳۳۰ ناحیه صنعتی هستند و در همه شهرستان ها ناحیه صنعتی داریم. در برخی نقاط به سبب تقاضای بالا، تعداد نواحی بیشتر بوده است.
مقرر شده استقرار شهرک های صنعتی متناسب با آمایش سرزمینی باشد.
میزان واحدهای فعال در شهرک های صنعتی چقدر است؟
رسولیان: اواخر سال ۹۹ حدود ۱۸.۵ درصد واحدها راکد بودند که الان این میزان به ۱۴.۵ درصد رسیده است. ۱۲ هزار واحد راکد را شناسایی کردیم .
با نهضت احیای واحدها، پروژه افزایش ظرفیت تولید را در دو بخش دنبال می کنیم . برای احیای واحدهای راکد، مقرر شده ۵۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی شود.
امسال تا آخر شهریور ۶۱۷ واحد راکد راه اندازی مجدد شده اند و از ابتدای این دولت ۱۹۴۰ واحد تعطیل به چرخه تولید بازگشته اند.
برای هر واحد راکد در زمان راه اندازی، ۲.۶ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده یعنی ۱۸ هزار میلیارد تومان سرمایه که به نرخ روز ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می شود. باید از این ظرفیت استفاده شود و رئیس جمهور بر احیای واحد های تولیدی تاکید دارد.
تا پایان امسال برنامه احیای ۲ هزار واحد تولیدی راکد را در دستور کار داریم.
ظرفیت ۴۰۷ واحد زیر ظرفیت ۵۰ درصد هم به بیش از ۵۰ درصد رسیده است.
مهمترین علت راکد بودن برخی واحدها چیست؟
۴۰ درصد واحدها اعلام کردند که مهمترین مشکل تامین مالی است اما وقتی عارضه یابی می شود تعداد این ها کمتر است و مشکلاتی همچون مواد اولیه، بازاریابی، تملک بانک ها و مسائل حقوقی شناسایی شده اند.
سال گذشته صنایع کوچک ۲.۷ میلیارد دلار صادرات داشتند که امسال به ۱.۷ میلیارد دلار طی ۶ ماه رسیده است.
کمبود برق در شهرک های صنعتی باعث کاهش تولید شد؟
رسولیان: سال گذشته مشکل قطعی برق داشتیم و مهمتر از آن نا منظم بودن قطعی ها بود.
امسال کسری برق وجود داشت اما با هماهنگی وزارت صمت و نیرو ، قطعی برق طبق برنامه بود و اثر منفی آن کمتر شد.
برآورد ما تامین هزار مگاوات از محل نیروگاه های خودتامین است.
امسال ۱۲ درصد تامین برق صنایع بیشتر شده و امیدواریم سال آینده قطعی برق نداشته باشیم.
بری تامین بحث زیرساخت های برق، ساخت ۹۳ پست برق را با وزارت نیرو مشارکت کردیم و ظرف یکی دو سال این ۹۳ پست به بهره برداری می رسد.
ارزیابی از ارزش افزوده شهرک های صنعتی در اقتصاد کشور دارید؟
رسولیان: از ۷۳ هزار واحد صنعتی کشور، ۵۰ هزار واحد در شهرک های صنعتی مستقر شده اند و عمدتا واحدهای کوچک هستند.
۱۵ تا ۱۶ درصد تولید ناخالص داخلی را واحدهای داخل شهرک ها و نواحی صنعتی تامین می کنند و رشد خوبی در این زمینه داشتیم.
سال گذشته ۲ هزار واحد جدید بهره برداری شده اند.
سال های قبل اراضی زیادی واگذار شده اما منجر به تولید نشده است. سال گذشته کار بازپس گیری این اراضی را با جدیت شروع کردیم و ۹۹۰ هکتار را پس گرفتیم.
از کسانی که قصد فعالیت صنعتی ندارند زمین را پس می گیریم . طی امسال ۲۲۰ هکتار را پس گرفتیم اخیرا ۱۵۰ هکتار را از یک شخص پس گرفتیم.
روش های واگذاری را تغییر دادیم و سامانه الکترونیکی برای واگذاری زمین داریم.
برای اراضی در شهرهایی که تقاضا محور است و زمین کمتر از تقاضا است ، مزایده برگزار می کنیم که از فعال صنعتی، ارزیابی کیفی انجام می شود.
مشخص است چه میزان از این زمین ها ملکی و چه میزان اجاره ای است؟
رسولیان: هر کسی که پروانه بهره برداری داشته باشد ما زمین را به او وگذار و سند را منتقل می کنیم.
در سال گذشته تعداد واحدهایی که در مرحله نصب ماشین آلات بودند ۳۰ درصد رشد داشت.
صدور مجوز به صورت الکترونیکی در شهرک های صنعتی انجام می شود؟
رسولیان: ما صادرکننده مجوز نیستیم. ۵۵ فرآیند داریم که شناسایی شده است. مهمترین آنها وگذاری زمین بوده که به صورت کامل الکترونیکی شده و مابقی فرآیندها تا پایان سال الکترونیکی می شوند.
دو مجوز در شهرک های صنعتی داریم که باید در سامانه ملی صدور مجوزها صادر شود و در حال اجرایی شدن است.
بعضی شهرک های صنعتی زیرساخت مناسب ندارند چه اقدامی در این زمینه شده است؟
رسولیان: در قانون دستگاه های خدماتی موظف شده اند تا جلوی درب شهرک ها خدمات را بیاورند که هنوز این کار کامل نشده و ما خودمان مشارکت می کنیم.
همکاری خوبی شکل گرفته امیدوارم بتوانیم زیرساخت ها را تامین کنیم.
شاهد تقاضایی هستیم برای فروش برق نیروگاه های بخش خصوصی و از سوی دیگر صنایع هم کمبود برق دارند، چرا عرضه و تقاضا به نقطه توافق نمی رسد؟
رسولیان: از رویکردهای جدی ما بحث خودتامینی برق است. بهترین راه هم نیروگاه های کوچک مقیاس هستند.
طبق مصوبه دولت کسانی که سی اچ پی ایجاد می کنند می توانند به واحدهای دیگر برق بفروشند. ما هم برای نیروگاه سی اچ پی به ازای هر مگاوات برق، ۱۰۰ متر زمین رایگان می دهیم.
امسال رویکردهای خوبی وزارت نیرو داشته است.
با ساتبا توافق کردیم ۴ هزار مگاوات برق نیروگاه خورشیدی در شهرک ها تولید شود. مهمترین نکته این است که ساخت نیروگاه برای واحد اقتصادی باشد.
چه تعداد شرکت ها ی دانش بنیان در شهرک ها هستند؟ و برای حمایت از آنها چه اقدامی شده است؟
رسولیان: ۶۰۰ شرکت دانش بنیان در شهرک های صنعتی داریم که البته تعداد خیلی کم است .
نوع مشوق ها امسال متفاوت است. وزارت صمت بسته دانش بنیانی تهیه کرده است.
در دو بخش مشوق داریم نخست در واگذاری اراضی به این صورت که در تمام شهرک ها که اراضی موجود باشد شرکت دانش بنیان در اولویت است. دوم اینکه برای شرکت دانش بنیان از ۴۲ ماه تا ۴۸ ما تقسیط انجام می دهیم.
۱۵۰۰ واحد کارگاهی برنامه ریزی شده برای شرکت های دانش بنیان که در حال تکمیل هستند.
۴۰ شهرک فناوری برای دانش بنیان ها و شرکت های فناور مجوز داده شده که ۶ شهرک عملیاتی شده است.