کاهش منابع آبی در بیشتر مناطق کشور از جمله چهارمحال و بختیاری، ضرورت تغییر الگوی کشت نظیر توسعه کشت محصولات گلخانه‌ای را در این استان دوچندان کرده که تحقق این راهبرد اقتصادی نیازمند نقشه علمی راه تولید و سرمایه‌گذاری است.
کارشناسان معتقدند توجه به کشت‌های گلخانه‌ای و توسعه آن از بهترین شیوه‌ها برای تغییر الگوی کشت از سنتی به علمی در استان‌های خشک و نیمه خشک با منابع آبی محدود از جمله چهارمحال و بختیاری است، زیرا در این شیوه کشت مزایای قابل توجهی از جمله افزایش تا ۱۰ برابری تولید، اشتغال، درآمد و بهره‌وری در مصرف آب در واحد سطح رخ خواهد داد که علاوه بر تامین امنیت غذایی پایدار برای کشور، منابع آبی محدود استان‌ها را می‌توان مدیریت کرد.
بیشتر بخوانید
حدود دو دهه پیش که تعدادی از کارشناسان متخصص در توسعه کشت گل و گیاه از بخش کشاورزی استان دیدن کردند، این استان را به دلیل شرایط آب و هوایی، وجود خاک مناسب تر و از همه مهمتر میزان تابش مستقیم نور خورشید یکی از استان‌های مستعد کشت‌های گلخانه‌ای عنوان کردند.
با توجه به شرایط اقلیمی و محدودیت آبی کشور، کنترل مصرف و افزایش بهره‌وری آب ضرورتی انکارناپذیر است در همین راستا دولت با هدف کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، دو برنامه مهم را مورد توجه قرار داد؛ یکی از این برنامه‌ها استفاده از محصولات کم‌آب‌بر با تغییر الگوی کشت و دیگری تغییر روش در تولید است تا به این ترتیب همراه با حفظ و افزایش کمیت و کیفیت محصولات، مصرف آب نیز کاهش یابد.
از آنجا که کشت گلخانه‌ای باعث کاهش ۱۰ برابری مصرف آب همراه با حفظ و افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی می‌شود، به همین دلیل طرح توسعه گلخانه‌ها به‌عنوان طرح محوری و شاخص جهاد کشاورزی معرفی و وارد طرح‌های اقتصاد مقاومتی شد.
رئیس انجمن ملی گلخانه سازان ایران با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۲۳ هزار هکتار گلخانه فعال در ایران داریم، گفت: در بیش از ۹۰ درصد از صادرات محصولات سبزی و صیفی کشور از محصولات گلخانه‌ای است.
عبدالرحمان حسینی‌فرد با اشاره به نقش مهم شرکت‌های دانش بنیان در توسعه گلخانه‌ها، افزود: علم مرتبط با توسعه گلخانه‌ها در دنیا یک علم پویا است و مرتب در حال تغییر و تحول می‌باشد و به همین سبب برای توسعه این صنعت نه تنها به شرکت‌های دانش بنیان حوزه کشاورزی بلکه برای تکمیل این فرآیند نیازمند بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان و متخصصین در سایر حوزه‌های علمی از قبیل اقلیم شناسی، عمران، مکانیک، برق و الکترونیک، صنایع شیمی و فیزیک، محاسبات آماری و ریاضیات، پتروشیمی، فولاد و … هستیم و نقش و تاثیر نمایشگاه‌های تخصصی کشاورزی و گلخانه‌ای در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
وی با بیان این مهم که راندمان و کارایی مصرف آب در گلخانه‌ها بالا بوده و صرفه‌جویی آب در گلخانه‌ها بسیار قابل توجه بوده و به کشاورزی سنتی در فضای باز ارجحیت دارد، افزود: در سال‌های ابتدایی استفاده از گلخانه‌ها عموماً چند محصول محدود از قبیل خیار، گوجه فرنگی و برخی انواع گیاهان زینتی پرورش داده می‌شد، اما در حال حاضر تنوع کشت بسیار بیشتر شده و طیف وسیعی از سبزی و صیفی، گل و گیاهان زینتی، درخت و درختچه‌های زینتی، انواع میوه‌ها، نهال، نشاء، بذر، گیاهان دارویی و حتی برخی گیاهان علوفه‌ای در گلخانه‌ها تولید می‌شود و روز به روز در حال توسعه هستند.
رئیس انجمن ملی گلخانه سازان ایران با تاکید بر این موضوع که کیفیت محصولات گلخانه‌ای به مراتب بهتر از تولیدات فضای باز است، افزود: در کشت گلخانه‌ای عوامل تولیدی تحت کنترل است و آفات و بیماری‌ها را می‌توان پیشگیری و مدیریت کرد که به همین علت مصرف سموم بسیار کمتر خواهد بود و گیاهان و محصولات سالم‌تری را خواهیم داشت، اما در کشاورزی سنتی و فضای باز عوامل تحت کنترل نمی‌باشند و مدیریت مشکل‌تر می‌باشد.
حسینی فرد با اشاره به در پیش بودن پنجمین نمایشگاه بین المللی کشاورزی آیفارم که در روز‌های ۲۱ الی ۲۴ شهریور در شهر آفتاب برگزار می‌شود، گفت: بیشترین سهم مشارکت مربوط به شرکت‌های عضو انجمن گلخانه سازان کشور می‌باشد که در زمینه طراحی، ساخت و نصب سازه و تجهیزات گلخانه‌ای فعالیت دارند و دیگر اصناف و صنایع وابسته از قبیل تامین کنندگان نهاده‌ها، بذر، کود، سم، کنترل بیولوژیک، سیستم‌های هوشمند، پهپاد‌ها و شرکت‌های خدماتی گلخانه‌ای به همراه هیئت‌های تجاری از کشور‌های ترکیه، عمان، قطر، عراق و پاکستان در این نمایشگاه حضور دارند که بهترین فرصت برای توسعه کشاورزی بوده و همچنین از متقاضیان ساخت گلخانه نیز دعوت می‌شود با بازدید خود از این نمایشگاه از موقعیت و امکانات موجود این رویداد استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه تقاضای کشور‌های مختلف برای خرید و واردات محصولات گلخانه‌ای ایران در حال افزایش است، بیان داشت: به جرات می‌توان گفت در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد از صادرات سبزی و صیفی کشور مربوط به محصولات گلخانه‌ای می‌باشد و در رابطه با صادرات محصولات گلخانه‌ای هیچ محدودیتی نداریم و امروزه به کشور‌های قطر، عمان، امارات، روسیه، اکراین، بلاروس، عراق، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و سایر کشور‌های اوراسیا صادرات داریم.
رئیس انجمن ملی گلخانه سازان ایران گفت: در حال حاضر حدود ۲۳ هزار هکتار گلخانه در کشور داریم که با حمایت‌های دولت و دستور مساعد ریاست جمهوری، امکان و ظرفیت توسعه به چندین برابر وضع موجود، مهیا می‌باشد که فرصتی ارزنده برای این صنعت بشمار می‌آید.
آقای حیدری استاندار چهارمحال و بختیاری گفت: باید هدف‌گذاری برای توسعه گلخانه‌ها تا سطح ۵۰۰ هکتار در طول چهار سال آینده در استان صورت بگیرد و محدودیتی برای پرداخت تسهیلات در این حوزه وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه توسعه گلخانه‌ها با توجه به محدودیت منابع آبی و اشتغال بالا در این حوزه باید در دستور کار سازمان جهادکشاورزی قرار بگیرد، اظهار داشت: موانع پیش‌روی احداث و توسعه گلخانه‌ها باید برطرف شود.
حیدری اضافه کرد: وزیر جهادکشاورزی خواستار افزایش سطح زیر کشت گلخانه‌ها در این استان تا ۵۰۰ هکتار در چهار سال آینده شد و این وزراتخانه حمایت‌های لازم را در این راستا انجام می‌دهد و در پرداخت تسهیلات برای احداث گلخانه محدودیتی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه باید شرایط برای ورود سرمایه‌گذاران به چهارمحال و بختیاری تسهیل شود، یادآور شد: بروکراسی اداری موجب می‌شود تا سرمایه‌گذار رغبت چندانی به سرمایه‌گذاری نداشته باشد، باید هدف‌گذاری برای توسعه گلخانه‌ها تا سطح ۵۰۰ هکتار تا چهار سال آینده در استان صورت بگیرد.
حیدری با بیان اینکه تسهیلات خوبی در سفر رییس جمهور به چهارمحال و بختیاری اختصاص می‌باید، خاطرنشان کرد: اگر نیاز باشد می‌توان این اعتبارات را افزایش داد، باید محدودیت‌ها برای جذب این اعتبارات رفع شود.
استاندار چهارمحال و بختیاری افزود: باید بانک‌ها نهایت همکاری را در پرداخت تسهیلات به طرح‌های اشتغالزا داشته باشند و در خصوص ضمانت‌های بانکی سخت‌گیری نداشته باشند، قوانین باید مجدد بررسی شود، همچنین منابع بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات در سال ۱۴۰۱ مشخص شود.
وی عنوان کرد: املاک مازاد بانک‌ها نیز برای تامین منابع مالی مشخص شود، همچنین در کنار بانک‌ها، سهمیه ادارات برای فروش املاک مازاد مشخص شود، بانک‌ها می‌توانند در پروژه‌های عمرانی مشارکت داشته باشند.
حیدری بیان کرد: مسئولان محدودیت‌های ایجاد زیرساخت در طرح‌های سرمایه‌گذاری را احصا کنند تا بتوان برای رفع آن‌ها در جلسه‌ای برنامه‌ریزی کرد، این موانع باید در اسرع وقت برطرف شود.
مدیر شعب بانک کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: هیچ مشکلی برای پرداخت تسهیلات به متقاضیان احداث گلخانه در استان وجود ندارد و این بانک رتبه اول کشور را در پرداخت تسهیلات در این حوزه کسب کرد.
آقای طاهری در خصوص روند پرداخت تسهیلات برای توسعه گلخانه‌ها در چهارمحال و بختیاری افزود: از ابتدای ۱۴۰۱ تا پایان مرداد یک هزار ۵۴۵ میلیارد ریال تسهیلات برای ایجاد و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای به ۵۲ طرح گلخانه در چهارمحال و بختیاری از سوی بانک کشاورزی پرداخت شده است.
مدیر شعب بانک کشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: مساحت گلخانه‌های ایجاد شده در استان امسال ۲۷ هکتار بوده و این استان رتبه اول کشور در توسعه گلخانه‌ها کسب کرده است.
وی با اشاره به اینکه توسعه گلخانه‌ها، باتوجه به مشکل کم‌آبی در چهارمحال و بختیاری مورد تاکید مدیریت ارشد استان است، گفت: هیچ مشکلی برای پرداخت تسهیلات به متقاضیان احداث گلخانه در استان وجود ندارد.
طاهری در پایان تاکید کرد: کسب رتبه اول بانک کشاورزی چهارمحال و بختیاری در تحقق ۲۲۸.۶ درصدی پیشرفت برنامه ابلاغی طرح توسعه گلخانه‌ها، نشانگر تسهیلگری این بانک در پرداخت تسهیلات در این حوزه است.
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: در حال حاضر حدود ۴۵ هکتار گلخانه در حال بهره برداری و بیش از ۳۵ هکتار گلخانه در حال ساخت است.
آقای شیرانی افزود: با توجه به تغییر شرایط اقلیمی کشور و استان، بهره وری بهتر از منابع آب و استفاده از منابع محدود بهترین گزینه به سمت توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و کشت‌های متراکم می‌باشد که دارای اشتغال پایدار، تولید خارج از فصل و بالا بردن درآمد اقتصادی تولید کنندگان این بخش تنها راهکار، توسعه گلخانه‌ها می‌باشد.
وی اضافه کرد: در این زمینه شناخت قابلیت‌ها و توانمندی‌ها (استفاده از تکنیک‌ها و دانش روز) در این بخش برای رسیدن به حداکثری منافع کمی و کیفی تولید نیاز به دیدن آموزش بهره برداران و کارشناسان این بخش می‌باشد.
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در حال حاضر حدود ۴۵ هکتار گلخانه در حال بهره برداری و بیش از ۳۵ هکتار گلخانه در حال ساخت با میانگین پیشرفت فیزیکی بالای ۵۰ درصد در استان می‌باشد.
سرپرست فرمانداری بروجن گفت: گفت: فاز اول مجتمع گلخانه‌ای شهر سفیددشت شامل گلخانه سبزی و صیفی در زمینی به مساحت ۶ هکتار با ظرفیت تولید یک هزار و ۲۰۰ تن و با پیشرفت فیزیکی ۵۴ درصد در حال احداث است.
آقای کرمی اظهار کرد: طرح توسعه‌ای این مجتمع طی چشم انداز ۵ ساله به ۳۰هکتار سطح مفید گلخانه‌ای افزایش یافته و ظرفیت تولید به ۶ هزار تن خواهد رسید.
وی با بیان اینکه این طرح با تسهیلات ۴۶ میلیارد تومانی و آورده ۱۴ میلیاردی انجام می‌شود افزود: پس از بهره‌برداری زمینه اشتغالزایی برای ۳۰۰ نفر فراهم می‌شود.
کرمی افزود: ایجاد زیرساخت‌های لازم از قبیل تأمین آب، برق، گازرسانی و... در دستور کار قرار داشته و در چشم‌اندازی ۵ ساله شهرستان بروجن به قطب گلخانه‌ای چهارمحال و بختیاری تبدیل خواهد شد.
همچنین با حضور سرپرست فرمانداری شهرستان بروجن، بخشدار مرکزی و مدیر جهاد کشاورزی این شهرستان از طرح مجتمع کشت و صنعت گیاهان دارویی در شهر سفیددشت بازدید شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره ایجاد نهضت گلخانه‌ای در استان گفت: در حال حاضر ۲۰ هکتار گلخانه در حال احداث و ۲۰ هکتار دیگر در حال انعقاد قرار داد می‌باشد.
آقای برزگر به ضرورت ایجاد سورتینگ تخصصی جهت بازاریابی و فروش محصولات گلخانه‌ای در استان اشاره و اضافه کرد: با توجه به توسعه کشت‌های گلخانه استان، سورتینگ محصولات گلخانه‌ای سبب کوتاه کردن دست دلالان از بازار محصولات گلخانه ای، کنترل قیمت محصولات، جلوگیری از سوء استفاده و صادرات مستقیم محصولات می‌شود.
وی، هدف از ایجاد و تقویت تشکل‌ها و تعاونی‌ها را عامل توسعه فرهنگ مطالبه گری و بازوی قدرتمند در بخش کشاورزی دانست.
برزگر، گازرسانی به واحد‌های گلخانه‌ای با توجه به کاهش دمای استان و آغاز فصل سرما را مهمترین نیاز اساسی دانست و خواستار تسریع در روند صدور پروانه‌های بهره برداری و رایزنی جهت حل مشکل وثیقه‌های بانکی گلخانه داران شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر با تاسیس شرکت تعاونی فراگیر گلخانه داران استان چهارمحال و بختیاری عضویت ۶۷ بهره بردار ثبت شده است.
گزارش از افسانه احمدی فارسانی