شاید فکر کنید خریدن چهار تا مداد و پاک‌کن که این‌همه دنگ‌وفنگ و پرونده نوشتن ندارد. یک‌روز عصر دست بچه‌ها را می‌گیریم و از مغازه سر چهارراه لوازم مورد نیازشان را می‌خریم و تمام. خب همین‌جا توقف کنیم. بچه‌ها را هم ببریم همراه خودمان یا نه؟ در بازار رنگارنگ مداد‌ها و دفترچه‌ها که هوش از سر بزرگ‌تر‌ها می‌برد، بچه‌های کم‌سن چطور باید لوازم مناسب سن‌شان را انتخاب کنند؟ چیزی که نوشت‌افزار دبستانی‌ها را از دبیرستانی‌ها جدا می‌کند، صرفا رنگ و طرح‌شان است یا باید حواس‌مان به شاخصه‌های دیگری هم باشد؟ دانش‌آموز‌ها یک‌سوم روزشان را در مدرسه سپری می‌کنند و ساعت‌های زیادی از زمان حضور در منزل را هم مشغول درس و مشق‌اند؛ بنابراین مداد و خودکار در دست آن‌ها حکم ابزار و ادوات شغلی را دارد در دست بزرگ سال‌ها. بی‌کیفیت و نامناسب بودن این ابزار‌ها می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
بیشتربخوانید
برای همین در پرونده امروز، تقریبا یک‌هفته مانده به باز شدن مدارس، نگاهی داریم به چند و چون خریدن نوشت‌افزار. یک روان‌شناس و یک فروشنده نوشت‌افزار اطلاعات مفیدی در این‌باره در اختیار ما قرار داده‌اند.
یک فروشنده باتجربه صنف نوشت‌افزار، ویژگی‌های دفتر، مداد، پاک کن و کیف استاندارد را توضیح می‌دهد:
کیفیت مهم‌تر از ظاهر!
هنگام خرید نوشت‌افزار باید ویژگی‌هایی را درنظر گرفت تا مشکلی برای دانش‌آموزان و دانشجویان پیش نیاید. مهندس «امیرحسین لعلیانی» که سال‌هاست خانوادگی در کار طراحی و فروش نوشت‌افزار است، به‌طور خلاصه مواردی را برای شناخت ویژگی‌ها و انتخاب لوازم‌تحریر استاندارد توضیح داده است. به‌یاد داشته‌باشید که نوشت‌افزار ایرانی نه‌تن‌ها دست‌کمی از مشابه خارجی‌اش ندارد که حتی از بیشتر اجناس خارجی هم باکیفیت‌تر و درعین‌حال ارزان‌تر است.
دفتر| چسبی نخرید
دفتر‌ها سه نوع هستند: فنری، ته‌چسب (مانند کتاب صحافی شده‌اند) و منگنه‌ای (دفاتر قدیمی). کاغذ‌های دفتر فنری استحکام کمتری دارد و هنگام پاک کردن، از قسمت فنر پاره می‌شود و برای پایه‌های ابتدایی توصیه نمی‌شود. دفتر ته‌چسب به‌راحتی ورق نمی‌خورد و به‌مرور از محل صحافی جدا می‌شود.
دفتر منگنه‌ای ارزان‌تر و ورق زدن، نوشتن و پاک کردن در آن راحت‌تر و برای دبستانی‌ها مناسب‌تر است. دفتر با کاغذ نازک براثر نوشتن و پاک کردن صدمه می‌بیند. کاغذ ضخیم هم صرفه اقتصادی ندارد. کاغذ استاندارد دفتر به‌اصطلاح ۷۰ گرمی است که نه خیلی سفید است و نه خیلی کاهی. چون در دبستان با مداد مشکی می‌نویسند، دفتر خط‌آبی مناسب‌تر است و در سنین بالاتر که معمولا با خودکار آبی می‌نویسند، دفتر خط‌مشکی بهتر است.
مداد| دردسر‌های مداد روزنامه‌ای
مداد‌ها هم سه نوع هستند: چوبی، روزنامه‌ای و پلی‌کربنات. مداد چوبی همان مداد اصیل و قدیمی است که برای تولیدش متاسفانه درخت قطع می‌شود. مداد روزنامه‌ای که مغزش با مداد معمولی یکسان است و فقط بدنه‌اش از کاغذ‌های باطله فشرده‌شده درست شده، قیمتش کمی ارزان‌تر است. بچه‌های ابتدایی که مداد را به دهان می‌برند، بهتر است از مداد روزنامه‌ای استفاده نکنند. مداد پلی‌کربنات هم از مواد شیمیایی درست شده که هم سبک‌تر است و هم مغزش با دو نوع دیگر متفاوت است. این مداد منعطف است و جنس بدنه آن «نانو» و «آنتی‌باکتریال» است که آلوده نمی‌شود و آلودگی را منتقل نمی‌کند. سبک‌تر و گران‌تر است، ولی تراشیدن و نوشتن با آن فرقی با مداد‌های دیگر ندارد. برای دانش‌آموزان دبستانی مداد با بدنه مثلثی بهتر است، چون هم راحت‌تر در دست بچه می‌نشیند و هم انگشت اش مانند دانش‌آموز‌های قدیم پینه نمی‌بندد.
پاک‌کن| فانتزی نخرید
گذشت آن زمانی که پاک‌کن‌های فانتزی خوب پاک نمی‌کردند و به‌اصطلاح کلکسیونی بودند یا پاک‌کن‌های مثلثی زود می‌شکستند. الان همه پاک‌کن‌های بازار خوب پاک می‌کنند و سالم می‌مانند، مگر این‌که مدت زیادی مانده باشند. پاک‌کن‌ها دو نوع بدون براده و با براده هستند که تفاوتی با هم ندارند. باید به‌یاد داشت که هیچ پاک‌کنی جوهر خودکار را پاک نمی‌کند. پاک‌کن‌های قدیمی که یک سر قرمز و یک سر آبی داشتند و به‌اصطلاح خودکار را هم پاک می‌کردند، در اصل از حجم کاغذ برمی‌داشتند، چون جوهر خودکار به الیاف کاغذ نفوذ می‌کند. این ترفند را از من به یادگار داشته باشید که برای پاک کردن جوهر خودکار، روی متنی که با خودکار نوشته‌اید، با مداد بنویسید و بعد با پاک‌کن معمولی آن را پاک کنید. نتیجه را خودتان خواهید دید!
مدادتراش| مخزن دار‌ها بهترند
مدادتراش‌های امروزی مثل لاکی‌های قدیمی نیستند که براثر تراشیدن مداد‌های سفت، بشکنند و بچه‌ها طرفدار بدنه فلزی باشند. الان مدادتراش‌ها مخزن‌دار، دوقلو و سه‌قلو هستند که مدل مخزن‌دار برای دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر توصیه می‌شود تا تراشه‌های مدادشان پخش نشود. تراش‌های رومیزی هم، چون مصرف مداد کمتر شده است، این روز‌ها کمتر مورداقبال هستند که البته دیگر ژاپنی نیستند و همه چینی شده‌اند.
مدادفشاری (اتود) | سایز ۵ بخرید
بسته به کاربرد، باید اندازه نوک آن را انتخاب کرد. سایز ۳ برای کار‌های گرافیکی است، سایز ۵ و ۷ برای دانش‌آموزان سنین پایین‌تر و سایز ۹ برای سال‌بالایی‌هاست. سایز ۲ میل هم داریم که مغزش همان مغز مداد است، برای ساختش درختی قطع نمی‌شود و بار‌ها می‌توان از آن استفاده کرد که برای ابتدایی‌ها بیشتر توصیه می‌شود. این ترفند‌ها را هم درباره کار با مدادفشاری به یاد داشته باشید تا عمر مدادتان را بیشتر کنید: مغز را یکی‌یکی داخل مداد بیندازید. مغز را از بالا یعنی درپوش داخل مداد بگذارید، نه از نوک آن. مراقب نوک فلزی مداد باشید که ضربه و فشار نخورد تا کج نشود.
خودکار| ساچمه‌ای برای خوش خط‌ها
سایز ۰.۷ و ۱ برای بچه‌ها مناسب‌تر است. توصیه می‌کنم برای شروع به نوشتن با خودکار، از خودکار بیک استفاده شود، چون روان نیست، روی کاغذ سر نمی‌خورد و بچه بدخط نمی‌شود.
ماژیک و روان‌نویس| نمدی نخرید
این دو را نباید سربالا و سرپایین قرار داد، چون جوهر در یک سمت آن‌ها جمع می‌شود و باید افقی نگه داشته شود. این روز‌ها ماژیک‌های پمپی در بازار موجود است که قابل شارژ مجدد هستند، ولی صرفه اقتصادی ندارند. به اضافه این که، چون نوک نمدی آن خراب می‌شود، بهتر است یک‌بار مصرف باشد و بعد از تمام شدن، دور انداخته شود.
خط‌کش| ژله‌ای برای کلاس اولی‌ها
خط‌کش در سه نوع لاکی (پلاستیکی)، ژله‌ای و فلزی داریم. فلزی‌ها به‌مرور زمان دقت و عددهای‌شان از بین نمی‌رود، ولی چون خطرناک‌اند برای دانش‌آموزان کم‌سن توصیه نمی‌شوند. خط‌کش ژله‌ای برای سنین پایین بهتر است، چون سبک، نشکن و بی‌خطر است. پلاستیکی ارزان‌تر است، ولی هم زود می‌شکند و هم عددهایش به‌مرور پاک می‌شود. خط‌کش پلاستیکی رنگ روشن بخرید تا عدد‌ها بهتر دیده شود.
جامدادی| برزنتی بخرید
سه مدل جامدادی در بازار است: فلزی، لاکی و پارچه‌ای. فلزی با ضربه خوردن خراب می‌شود. پارچه‌ای پرمصرف‌ترین است و لاکی هم همان آهن‌ربایی‌های قدیم است با آپشن‌های بیشتر. بهترین جامدادی برزنتی با آستر است که مداد و خودکار سوراخش نمی‌کند و قابل شست‌وشو است.
کیف|کوله بهتر ا زکیف دستی
تنوع کیف از نظر ظاهر، گنجایش و قیمت، بسیار زیاد است. به‌یاد داشته‌باشید برای سلامتی دانش‌آموزان به‌ویژه در سن کم، کوله‌پشتی مناسب‌تر است که البته نباید سنگین شود. بندهایش هم طوری تنظیم شود که به کمر و شانه‌های کودک فشار نیاورد.
قمقمه و ظرف غذا| نی دار نخرید
برای خرید این موارد، به قیمت‌ها نگاه نکنید، چون یک محصول بهداشتی است و حتما باید کیفیت خوبی داشته باشد.
به اصطلاح تبلیغاتی «نشکن» هم توجه نکنید، چون ممکن است همه قمقمه‌ها و ظروف غذا بشکنند. درِ ظرف غذا باید به‌راحتی توسط کودک باز شود. قمقمه را هم نباید در فریزر بگذارید، چون می‌ترکد. این ظرف‌ها باید داخل‌شان قابل شست‌وشو باشد. قمقمه نی‌دار، چون داخل نی آن به‌خوبی شسته نمی‌شود، توصیه نمی‌شود.
مروری بر چند نکته روان‌شناسی که برای خرید نوشت‌افزار در شروع سال تحصیلی اهمیت دارد
دکتر مهناز عباس‌زاده | روان‌شناس کودک و بازی درمانگر
با نزدیک شدن به شروع سال تحصیلی حضوری، بعد از دو سال درس و کلاس مجازی، دوباره خرید نوشت‌افزار اهمیت پیدا کرده است. موضوعی که اگر درست مدیریت شود، با چالش کمتری به پایان می‌رسد و به یک خاطره خوش از شروع سال تحصیلی تبدیل می‌شود. نکته‌هایی که در ادامه می‌گوییم، می‌تواند بخشی از این مدیریت هوشمندانه برای والدین باشد.
بهتر است بچه‌ها را از همان ابتدا در انتخاب وسایل خودشان دخالت بدهیم و همراه خود به فروشگاه نوشت‌افزار ببریم. پس توصیه می‌شود که خانواده‌ها فروشگاهی را برای خرید انتخاب کنند که با بودجه‌شان متناسب است. باید این نکته را درنظر داشت که اگر بچه‌ها در خرید لوازم تحریر والدین را همراهی نکنند، به‌هرحال در طول سال و در مدرسه با تنوع نوشت‌افزار مواجه می‌شوند. این خیلی طبیعی است و بهتر و باارزش‌تر این که کودک بتواند این علاقه را با پدر و مادر خود مطرح کند. ضمن این‌که وقتی کودک را برای خرید نوشت‌افزار با خود همراه می‌کنیم، به او نحوه مدیریت و هوش مالی را هم آموزش می‌دهیم. به‌طور مثال بودجه خاصی را درنظر بگیرید و به او بگویید می‌توانیم تا این مقدار خرید کنیم و بعد از خرید وسایل ضروری ممکن است بتوانیم چند وسیله فانتزی را بخریم که دوست داری.
ممکن است در خرید نوشت‌افزار به همراه کودک با اصرار و پافشاری او برای خرید یک وسیله مواجه شویم. در این‌طور مواقع احساس کودک را درنظر می‌گیریم و نشان می‌دهیم متوجه علاقه‌اش شده ایم، اما درباره این که آن وسیله را حتما در آن زمان بخریم یا نه، باید برنامه‌ریزی کنیم. اگر در برنامه خانوادگی‌مان نیست که بعضی از وسایلی را بخریم که بچه اصرار به خریدشان دارد، می‌توانیم به او حق انتخاب‌های دیگری بدهیم. به‌طور مثال می‌گوییم «از این وسیله خیلی خوشت آمده؟ درباره اش توضیح می‌دهی؟ بیشتر چه چیزی از آن توجهت را جلب کرده که به آن علاقه‌مند شده ای؟» با این سوال‌ها اجازه می‌دهیم درباره علاقه کودک گفتگو شود و از او فاصله نمی‌گیریم. خرید نوشت‌افزار با کودک می‌تواند یک فرایند لذت‌بخش و دوست‌داشتنی در شروع سال تحصیلی باشد. همان‌طور که بسیاری از بزرگ‌سالان با شروع پاییز، دلتنگ این ایام می‌شوند و خاطره خریدهای‌شان در کودکی را مرور می‌کنند، خیلی اهمیت دارد که والدین زمانی را برای این فرایند انتخاب کنند که هم خودشان و هم دانش‌آموز حوصله و وقتش را داشته باشند و کودک هم در آن مشارکت کند.
بعضی خانواده‌ها فکر می‌کنند اگر علاقه کودک‌شان به یک سری نوشت‌افزار خاص را بفهمند و درک کنند به معنی این است که باید آن‌ها را خریداری کنند، اما این‌طور نیست. در فرایند خرید، اصل بر این است که احساس و سلیقه کودک را متوجه شویم. اگر مایل هستید وسیله‌ای مشخص را بخرید، اما در مقطع دیگری، بگویید می‌توانیم ماه بعد آن را بخریم. اگر هم قرار نیست تهیه کنید، می‌توانید از موارد مشابه برای او بگویید. به طور مثال به او توضیح دهید که «هفته آینده به فروشگاهی می‌رویم تا بتوانی از بین جامدادی‌ها، یکی را انتخاب کنی، چون جامدادی نداری.» در اصل یا برای خریدکودک برنامه‌ریزی می‌کنیم یا حق انتخاب‌های دیگری به او می‌دهیم. می‌گوییم، «متوجه شدم. از چه کیف جالبی خوشت آمده.» و با این جمله‌ها علاقه و سلیقه کودک را درک می‌کنیم به جای این که ناکامش کنیم. اگر کودک اصرار کرد، می‌توان گفت، اگر اصرار داری این وسیله را بخریم، می‌توانیم آن را برای یک مناسبت خاص مانند تولدت به تو هدیه بدهیم، چون خرید آن در برنامه ما نبوده‌است و تو هم الان از این وسیله داری یا این‌که اصلا وعده‌ای ندهیم.
در بعضی موارد جای والدین و بچه‌ها عوض می‌شود و پدر و مادر اصرار دارند مجموعه‌های بزرگ و کامل نوشت‌افزار برای فرزندشان تهیه کنند، در صورتی که ممکن است بعضی از وسایل این مجموعه تا مدت‌ها به‌درد کودک نخورد و حتی آن‌ها را گم کند.
این علاقه به خرید ممکن است یکی از نیاز‌های پدر و مادر در طول دوره تحصیل خودشان بوده باشد که به این شکل بروز پیدا می‌کند. بهتر است میزان نیاز دانش‌آموز به نوشت‌افزار‌های مختلف در طول سال تحصیلی را از معلمش جویا شویم. والدین اطلاع داشته‌باشند که بعضی وسایل اصلا موردنیاز کودک نیست و شاید میل به خرید آن‌ها به علاقه خودشان در کودکی برگردد. بعضی بچه‌ها دوست دارند از یک نوشت‌افزار خاص مانند پاک‌کن ۱۰ مدل داشته باشند و آن را به یک کلکسیون تبدیل کنند. در این طور موارد هم می‌توان با توجه به مسئله مالی، سلیقه و علاقه کودک به داشتن یک کلکسیون کوچک را درنظر گرفت و در خرید لحاظ کرد، اما اول ضروریات و بعد علایق غیرضروری. توجه به علاقه کودک همیشه اولویت است. به علاقه او توجه می‌کنیم، اما تصمیم درباره این‌که چه چیزی می‌خریم، مبتنی‌بر مدیریت مالی خودمان است.
منبع: روزنامه خراسان