ناصر امینی، مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد، از عدد‌هایی می‌گوید که مقایسه پنج ماهه اش با سال قبل فزونی را نشان می‌دهد: امسال تعداد گاز گرفته شدن‌ها توسط سگ در مشهد حدود ۶ هزارو ۹۰۰ مورد ثبت شده که نسبت به سال قبل حدود ۷۰۰ مورد بیشتر بوده است.
به گفته او حدود ۷۵ درصد موارد حیوان گزیدگی، گاز گرفتن سگ است و از آن تعداد هم بین ۱۰ تا ۱۵ درصد مربوط به سگ‌های ولگرد و بقیه مربوط به انواع سگ‌های دارای صاحب است.
وی درباره واکسیناسیون پس از گاز گرفته شدن توضیحات مهمی دارد: هرکس توسط سگ گاز گرفته شده از نظر ما باید واکسینه شود حتی اگر سگ شناسنامه دار باشد؛ زیرا خطر مرگ در این بیماری حتمی است.
به همین دلیل شهروندان باید بلافاصله پس از گزش به مراکز منتخب هاری مراجعه کنند. اما تعداد دز‌های هر فرد متفاوت است و بستگی به این دارد که تا ۱۰ روز پس از گزش، وجود هاری در حیوان ثابت شود یا خیر. اگر سگ قابل شناسایی باشد که در این مدت در محلی نگهداری می‌شود اگر پس از ۱۰ روز بمیرد یا سگ ولگردی باشد که قابل شناسایی نیست با توجه به تعداد و محل ضایعه واکسیناسیون ادامه پیدا می‌کند.
به همین دلیل تعداد دز‌های واکسن تزریق شده برای هر فرد مشخص نیست. وی می‌گوید: باتوجه به اینکه حیوان وحشی باشد یا سگ ولگرد که صاحبش مشخص نیست ناگزیریم یک دوره کامل واکسن را تزریق کنیم، یعنی برای هر نفر ۴ تا ۵ دز. اما اگر حیوان دارای صاحب بوده و بعد از ۱۰ روز علامتی نداشته باشد، سه دز واکسن کافی است.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد مناطق شایع گاز گرفته شدن توسط سگ‌ها را مراکز بهداشت حاشیه بیان و در توضیح مراکز منتخب اضافه می‌کند: مرکز بهداشت شماره یک انتهای وکیل آباد، مرکز بهداشت شماره ۳ احمدی واقع در بولوار قرنی، مرکز شماره ۲ در پنجراه پایین خیابان و مرکز شماره ۵ در بولوار سیدی واکسن هاری را تزریق می‌کنند.
امینی با ذکر اینکه واکسیناسیون رایگان هاری برای هر فرد دست کم ۱۰ میلیون تومان برای دولت هزینه دارد، به شهروندان توصیه می‌کند: از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و تاحد امکان از نگهداری حیوانات در منزل خودداری کنید، اما در صورت نگهداری از تحریک و رهاسازی حیوان بپرهیزید و واکسیناسیون او را براساس چهارچوب‌های دا م‌پزشکی انجام دهید.
جمع آوری ۱۱ هزار قلاده سگ ولگرد در سال ۱۴۰۰
مشاهده سگ‌هایی که در کنار خیابان ها، بولوار‌ها و حاشیه شهر در حال عبور یا نزاع برسر یک ماده غذایی هستند این سؤال را در ذهن شهروندان پدید می‌آورد که چه کسی متولی جمع آوری است؟ و آنچه از گفته‌ها برمی آید سررشته همه اقدامات جمع آورانه و حذف سگ‌های بدون صاحب در شهر در حوزه شهرداری است، پس باید پاسخ‌های سید محسن رهنمایی، مدیرکل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری، را جویا شویم.
او از تعداد بسیار زیاد سگ‌های بی صاحب و رهاشده می‌گوید و آماری از جمع آوری ۱۱ هزار قلاده سگ که تعجب برانگیز است: در حال حاضر ۱۹ خودرو گشت داریم که به طور مداوم در شهر و خیابان‌های حاشیه، به ویژه در مناطقی مانند ۷ یا ۱۲ که سگ‌های بی صاحب بیشتری وجود دارند، در گردش هستند که روز و شب را شامل می‌شود.
وی نیز به همان تفاهم نامه اشاره می‌کند و می‌افزاید: طی جلسات مکرری که در شورای بهداشت شهرستان مشهد در فرمانداری برگزار شد تعاملاتی با دوستان اداره کل دام پزشکی و سازمان محیط زیست برقرار کردیم که در بحث عقیم سازی و رهاسازی با یکدیگر همکاری کنیم. سگ‌های عقیم شده نیز البته در محیط‌های شهری رهاسازی نمی‌شوند و به مناطق حفاظت شده مشخص انتقال داده می‌شوند. هم اکنون در حال تکمیل زیرساخت‌ها و تجهیز سایت نگهداری سگ‌ها هستیم که به زودی به مرحله اجرای رسمی خواهد رسید.
بی‌توجهی شهروندان به هشدار‌ها
مدیرکل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری مشهد علت حضور سگ‌ها در مراکز مسکونی را هم مرز بودن بسیاری از مراکز با روستا‌های اطراف و تأمین غذا می‌داند که شهروندان بی توجه به هشدار‌ها به غذا دادن سگ‌ها ادامه می‌دهند.
رهنمایی متهم اول کشاندن سگ‌ها به محیط شهری را شهروندان می‌داند: بهترین کمک شهروندان به فرایند جمع آوری و حذف این حیوانات در محیط شهری این است که به سگ‌های ولگرد غذا ندهند و زباله‌ها را خارج از زمان مشخص مقابل در منزل یا در هر محلی رها نکنند. نیرو‌های گشتی ما به طور مرتب حتی در برخی مناطق در سه شیفت در حال کنترل هستند، اما مشکلات همچنان ادامه دارد. ما حتی شب‌ها نیز در حال گشت زنی هستیم، چون خلوت‌تر است و حضور سگ‌ها بیشتر می‌شود، اما، چون دید کافی نداریم مناطقی که شیفت داریم، محدود است.
وی بخش دیگری از حمله سگ‌ها را مربوط به حیوانات خانگی می‌داند که متولی جمع آوری و کنترل آن نهاد دیگری است: کارشناسان مرکز بهداشت استان هم بار‌ها تأکید کرده اند که عمده این گزش‌ها از سوی حیوانات خانگی است که به نظر می‌رسد پلیس امنیت اخلاقی باید پیگیر سامان دهی و ممانعت از حضور آن‌ها در شهر باشد.
وی روش معدوم سازی و عقیم سازی سگ‌ها را با هماهنگی و مشورت دوستدارن حیوانات اعلام و تأکید می‌کند: در این مدت با حامیان حیوانات در ارتباط مداوم بوده ایم و با رهاسازی در طبیعت موافقت کرده اند.
اگرچه براساس خبر‌ها حمله سگ‌های بی صاحب یا ولگرد در شهر مشهد تاکنون خطر جانی به همراه نداشته است، اما این به معنای در امان بودن شهروندان نیست. سگ‌های ولگرد می‌توانند به آسانی باعث مرگ کودکان یا آسیب به عابران شوند. به همین دلیل لازم است برخی تصورات غلط را کنار بگذارید و موارد مهم را در مواجهه با سگ‌های بی صاحب به خاطر بسپارید:
۱. اغلب کانون‌های تجمع سگ‌های ولگرد مناطقی همچون اطراف مراکز دفع پسماند، اطراف جاده ها، پارک ها، حاشیه شهر‌ها و روستا‌هایی است و غذا رسانی غیرقانونی حامیان سگ‌ها یا مردم عادی، تعداد سگ‌های ولگرد و تجمع آن‌ها را در آن مکان‌ها افزایش می‌دهد.
۲. غذا رسانی به عادت سگ‌ها برای تأمین خوراکشان تبدیل می‌شود و این حیوانات به هر عابر پیاده‌ای که پلاستیکی در دست دارد، هجوم می‌آورند. ترس شهروند از هجوم حیوان باعث واکنش نشان دادن آن‌ها و در نهایت حمله به شهروند می‌شود.
۳. غذارسانی به هر شکلی نوعی «حیوان آزاری» است و این اقدام از سوی تمام متخصصان محیط زیست در حیات وحش به هیچ وجه و با هیچ توجیهی برای حیوانات ولگرد و حتی حیوانات حیات وحش به رسمیت شناخته نمی‌شود.
۴. بر فرض عقیم بودن همه سگ‌ها و عدم زاد و ولد آن ها، غذا رسانی به آن‌ها باعث افزایش طول عمرشان همچنین موجب تشدید رقابت‌های غذایی و قلمرویی بین آن‌ها و منجر به پرخاشگری می‌شود.
۵. حمله سگی که عادت به غذا رسانی پیدا کرده است باعث انتقال بیماری یا آلودگی می‌شود.
۶. مدفوع حیوانات در طبیعت تجزیه و به محیط برگردانده می‌شود، اما وقتی ده‌ها قلاده سگ در یک نقطه هر کدام روزی ۵۰۰ گرم مدفوع کنند، تعداد زیادی مگس، حشره و انواع کنه که می‌توانند برای انسان بسیار خطرناک یا حتی مرگ آور باشند تکثیر می‌شوند. پسماند غذای این سگ‌ها نیز حشرات بسیار زیادی را دور خودش جمع و محل تجمع سگ‌ها را به کانون بیماری تبدیل می‌کند.
منبع: شهرآرا