شهر نجف اشرف به مرکزیت حرم امام علی (ع) تاریخی قدیمی دارد؛ از بازار قدیم این شهر که هنوز میزبان حجره‌هایی سنتی است گرفته تا کوچه‌ها و خانه‌هایی که عبور و مرور بزرگان زیادی را به خود دیده‌اند.
اگر شما هم در این روز‌های اربعین جزئی از خیل افراد پرشماری هستید که به نجف سفر می‌کنند تا پس از زیارت حرم امیرالمومنین (ع) به سمت کربلا پیاده روی کنند، می‌توانید از این مکان‌های دیدنی که در مجاورت حرم امام علی (ع) قرار دارند نیز دیدار کنید.
سردر یکی از ورودی‌های بازار بزرگ نجف
بازار بزرگ نجف مرز منطقه حُویش است؛ حاجی عامر، فروشنده قدیمی این بازار که مغازه سنگ و زیورآلات دارد معتقد است این بازار پیش از تولد او در دهه پنجاه میلادی هم وجود داشته و در داخل دیوار‌های قدیمی نجف که از زمان استعمار انگلیس بر این منطقه کشیده شده بود، قرار گرفته است. این کاسب کهنسال بازار می‌گوید ترشی و دهین (نوعی شیرینی عربی) از مشهورترین سوغات‌های این بازار هستند، اما سنگ دُر نجف هم مخصوص این شهر است و از حوالی حرم استخراج می‌شود.
در بازار بزرگ نجف هر چیزی که فکرش را بکنید پیدا می‌شود؛ به خصوص کالا‌های دست‌ساز عربی
در سمت راست بازار اگر به خیابان الخرنق وارد شوید سه دقیقه بعد به موزه تاریخ نجف یا خان شیلان می‌رسید. بنایی با بیش از ۱۲۰ سال قدمت که ده سال است به مناسبت انتخاب این شهر به پایتختی علمی فرهنگی جهان اسلام، به نمایش تاریخ این شهر اختصاص پیدا کرده و از ادوات جنگی و مردم شناسی گرفته تا دست‌نوشته‌ها و ابزار‌های قدیمی زندگی مردم را نگهداری می‌کند.
موزه تاریخ و فرهنگ شهر نجف
این موزه آثار ارزشمندی از تاریخ این شهر را به نمایش گذاشته است
از خیابان خرنق قدم بزنید و در میان کوچه‌های پیچ در پیچی که آسمان تنگشان با سیم‌های سرگردان برق پوشیده شده به شارع الرسول برسید و سراغ شیرینی فروشی الیاسری، یکی از بهترین‌های نجف، را بگیرید.
روبروی این شیرینی فروشی معروف کوچه‌ای باریک قرار دارد که با گارد و نیرو‌های نظامی محافظت می‌شود.
اواسط این کوچه بن بست بیت و دفتر آیت الله سیستانی، از بزرگترین مراجع تشیع، قرار دارد. خانم امیری که به همراه همسرش و با هماهنگی‌های بسیار اجازه ورود و دیدار از این بیت را گرفته گفت: فضای داخلی بسیار ساده، مرتب و قدیمی است و اغلب با حضور شاگردان، فرزندان و نزدیکان آیت‌الله شلوغ است.
شارع الرسول خیابانی است که از مرکز منطقه حویش به سمت حرم امیرالمومنین می‌رود
پاپ در حال ورود به منزل آیت‌الله سیستانی
کمی بالاتر از بیت آقای سیستانی و در سمت دیگر شارع الرسول، وقتی هتل جنه الریاحین را دیدید وارد کوچه‌ای باریک شوید و سراغ بیت آیت الله خمینی را بگیرید.
این خانه قدیمی که سر نبش قرار دارد، محل اقامت امام خمینی در زمان تبعیدش به نجف اشرف بوده و اکنون برای بازدید علاقه‌مندان باز است.
در طبقه فوقانی این خانه، هنوز میز کوچکی که برای درس خواندن از آن استفاده می‌کردند روی زمین قرار دارد و خنکی حیاط مرکزی این خانه قدیمی با معنویت خاص فضای آن، دل را آرام می‌کند.
منزل امام در نجف بازسازی شده و محل بازدید زائران نجف است
میز قدیمی و اتاق مطالعه امام خمینی در نجف
از مسیر کوچه اصلی خانه امام که ادامه بدهید، به مقبره و کتابخانه علامه امینی خواهید رسید. مردی که با علم و دقت بالای خود آثار علمی گران سنگی در دفاع از حقانیت امیر المومنین خلق کرد و میراث ارزشمند خود را وقف عموم شیعیان و محققان نمود. وجود این مکتب به تنهایی محله حویش نجف را به چیزی بیش از یک محله تاریخی تبدیل کرده و نسخ خطی و بی همتای آن در کنار مقبره این عالم گرامی محل بازدید علاقه‌مندان به مکتب اهل بیت (ع) شده است.
مقبره و کتابخانه علامه امینی
کتابخانه علامه امینی نسخ خطی و ارزشمندی را وقف مطالعه شیعیان و محققان کرده است.
بعد از دیدار از کتابخانه علامه امینی اگر به سمت شارع الرسول حرکت کنید و سراغ جامع شیخ انصاری را بگیرید وارد مسجدی خواهید شد که توسط شیخ انصاری و با هزینه یکی از مقلدان ایشان بنا شده؛ فضای قدیمی این مسجد دویست ساله که در گذشته محل تجمع شیعیان ترک بوده و به این نام نیز شهرت دارد، بازسازی شده، اما حیاط مرکزی و پنجره‌های چوبی آن همچنان روح معماری قدیمی نجف را در خود دارد. آیت الله خمینی در زمان تبعید به نجف در این مسجد نماز می‌خواند و سخنرانی می‌کرد.
مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها
امام خمینی در حال سخنرانی و تدریس در مسجد انصاری
از دیگر ویژگی‌های خاص این منطقه بازار کتاب حویش است که در مرز غربی این منطقه قرار دارد. مهند مصطفی جمال، از روحانیون حوزه نجف می‌گوید: نجف شهری علمی و ادبی است و طبیعی است که بازار کتاب خودش را داشته باشد. این بازار برای علاقه‌مندان به کتب کهن نیز جذاب است و اگر در میان کتاب فروشی‌های کنار کوچه‌ها بچرخید ممکن است نسخه‌هایی ناب و نایاب از کتب مختلف پیدا کنید.
بازار کتاب حویش
بازار کتاب نجف بازاری است که مثل دیگر بازار‌های کتاب نیست!
حاج علی الحار از ساکنان این منطقه می‌گوید کوچه‌های باریک محله حویش که یکی از چهار محله قدیمی نجف است هنوز حال و هوای تاریخی خود را حفظ کرده؛ برخی از ساکنین این خانه‌ها به محل تولد خود در ایران یا به حوزه قم برگشته‌اند.
هنوز عبور ماشین در این محله تقریبا ناممکن است و اگر در کوچه‌های تاریخی نزدیک حرم ابوالحسن علی (ع) قدم بزنید، سیم‌های برق، بالکن‌های چوبی و پرنده‌ها جلوی تابش آفتاب داغ نجف بر سر شما را می‌گیرند و بوی ادویه و عطر‌های عربی و گاهی سیگار عابر کناری مشام شما را پر خواهد کرد تا خاطره‌ای شفاف از این شهر مقدس و تاریخی را در ذهن شما ثبت کنند.
منطقه حویش با کوچه‌های باریک و خانه‌های قدیمی‌اش یک موزه زنده است.
در سمت‌های دیگر حرم مطهر، بحر نجف، قبرستان وادی السلام و میدان ثوره العشرین قرار دارند که دیدن آثار هر یک از آن‌ها مجالی بیشتر می‌طلبد.
منبع: همشهری آنلاین