خواب‌ها و رویاها معمولا سوژه‌هایی ذهنی و زودگذر هستند که گاه به نظر می‌رسند مطالعه مستقیم آن همراه با عینیت‌های علمی، امری غیر ممکن به نظر می‌رسد. اما در دهه‌های اخیر، آزمایشگاه‌های سراسر دنیا، تکنیک‌های پیچیده‌ای را برای راهیابی به ذهن افراد در حالی که آن‌ها در حال خواب دیدن هستند، ایجاد کرده اند. در این فرایند، محققان اطلاعات بیشتری در خصوص اینکه چرا ما به این تجربه شبانه عجیب نیاز داریم، بدست می‌آورند.
دکتر «آنتونیو زادرا» (Antonio Zadra) استاد دانشگاه مونترال کانادا و محقق در «مرکز تحقیقات پیشرفته در پزشکی خواب» کانادا که در زمینه مطالعه کابوس، رؤیا‌های تکرار شونده و رویا‌های شفاف تخصص دارد و نویسنده کتاب «وقتی مغز‌ها خواب می‌بینند» می‌گوید: یکی از بزرگترین مشکلات در پژوهش رویاها و خواب این است که ما خواب را را به شکلی مستقیم مورد بررسی قرار نمی‌دهیم. آنچه که ما مورد مطالعه قرار می‌دهیم، رویا‌هایی است که گزارش شده اند و یا چیز‌هایی است که مردم به ما می‌گویند در آن خصوص خواب دیده اند و یا چیز‌هایی است که در خصوص آن نوشته اند. پس اگر بخواهید تحقیقی کنید، می‌بینید که بخش بسیاری از کاری که می‌خواهید انجام دهید دیگر گذشته است. حتی زمانی که رویاها در آزمایشگاه‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرند، شما می‌توانید به آنچه که در مغز یا بدن به هنگام خواب دیدن فرد اتفاق می‌افتد، نگاه کنید.
او در این باره می‌گوید:، اما بایستی دانست، آنچه را که فرد در حال خواب دیدن است، تنها در صورتی ما می‌توانیم در خصوص آن بفهمیم که فرد را از خواب بیدار کنیم و آن فرد به ما در خصوص رویایی که در حال تجربه کردن آن بوده است، به ما بگوید؛ بنابراین خواب ها، سوژه‌هایی خصوصی هستند که ما آن‌ها را تجربه می‌کنیم.
این استاد دانشگاه مونترال کانادا در ادامه می‌گوید:، اما این چالش‌ها تنها منحصر به بررسی رویاها نیست؛ بلکه در بسیاری از موارد شما شاهد آن خواهید بود. بطور مثال در مطالعه «درد» نیز زمانی که ما درد را مورد بررسی قرار می‌دهیم، شما دستگاهی ندارید که به شما درد را نشان دهد؛ بلکه این‌ها تجربیات شخصی هستند.
این استاد دانشگاه کانادا در ادامه می‌گوید: متأسفانه هیچ تعریف جهانی در خصوص خواب که بر سر آن توافق وجود داشته باشد، وجود ندارد. برخی پژوهشگران می‌گویند رویاها، آفرینش‌های مغزی هستند که به صورت داستان در جایی وجود داشته و دارای ابعاد زمانی هستند. این تعریف به انواع خواب‌هایی که افراد زمانی که صبح هنگام از خواب بیدار می‌شود و خوابشان را به یاد می‌آورد، نزدیک‌تر است. اما برای دیگر پژوهشگران، رویا، در واقع هر نوع تفکر و یا عنصر ادراکی است که در طول خواب تجربه می‌شود و بنابر این به عنوان «ذهنیت خواب» شناخته می‌شود.
دکتر «آنتونیو زادرا» همچنین درباره اینکه آیا در حال حاضر ما می‌دانیم چطور مغز ما تصاویر مرتبط با رویاها را ایجاد می‌کند، گفت: پاسخ کوتاه این است که خیر؛ اما کم کم داریم به سمت فهم آن می‌رویم. چون رویاها در مراحل مختلف خواب رخ می‌دهد و اینکه چه مراحلی از مغز در طول این مراحل مختلف خواب فعال هستند، بسیار متفاوت است.
منبع: پایگاه مجله کوآنتا