نیمه دوم اسفند ماه ۱۳۹۷ بود که پس از سال‌ها انتظار، سوت قطار در ایستگاه راه آهن رشت به صدا درآمد و با بهره برداری از این طرح ملی، فصل جدیدی در اعتلا و شکوفایی خطه سرسبز گیلان آغاز شد.
محدوده جغرافیایی این خط آهن از خروجی ایستگاه هشتگرد در استان البرز آغاز می‌شود و پس از عبور از ایستگاه‌های آبیک، زیاران، کهندژ، قزوین و سیاه چشمه در استان قزوین به سمت گیلان تغییر مسیر می‌دهد و با عبور از ایستگاه‌های کوهین، شیرین سو، لوشان، رستم آباد و سراوان به ایستگاه رشت ختم می‌شود. این مسیر قرار است در آینده نزدیک به بندر انزلی و در فاز بعدی به بندر آستارا متصل شود.
خط آهن گیلان با ۵۲ تونل و ۸۷۷ پل و مسیر آبرو و قرارگیری «پل منجیل»؛ طولانی‌ترین و زیباترین پل ریلی کشور در حد فاصل ایستگاه‌های کوهین تا لوشان از مشخصات بارز خطوط ریلی این استان است.
بخشی از مسیر ریلی این خط آهن، حد فاصل قزوین تا رشت نیز با عبور از مناطق کوهستانی، جلگه‌ای و جنگلی و وجود پل‌ها و تونل ها، مناظر زیبایی را پدیدار کرده است.
علاوه بر پل منجیل، عبور از کشتزار‌های رستم آباد، جنگل سراوان و ... جذابیت‌های فراوانی را در حوزه گردشگری فراهم کرده است.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ می‌گوید: این پتانسیل‌ها باعث شده است که ۱۳ رام قطار گردشگری در مسیر تهران - رشت در سال ۱۳۹۸ اجرا و ۴ هزار و ۷۱۲ گردشگر از این مسیر بازدید کنند که با شیوع ویروس کرونا این برنامه متوقف شد.
غلامحسین ولدی افزود: در تلاش هستیم با کاهش شیوع کرونا این قطار‌ها مجددا احیا شده و جلساتی نیز با فعالان حوزه گردشگری استان در این خصوص برگزار شده است.
او ایستگاه‌های رشت، سراوان (امام زاده هاشم)، رستم آباد، منجیل (در حال احداث) و لوشان را از ایستگاه‌های راه آهن استان گیلان برشمرد که در شبکه ریلی سراسری نقش آفرینی می‌کنند.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ با اشاره به ظرفیت مسافر این ناوگان گفت: در نخستین سال راه اندازی این اداره کل یعنی ۱۳۹۸، نزدیک به ۳۰۰ هزار مسافر از جمله تعداد زیادی از زائران آستان قدس رضوی جابجا شدند.
تردد قطار‌ها پس از فراگیری ویروس کرونا در کشور متوقف شد، ولی از خرداد ماه ۱۳۹۹، روند اعزام قطار‌ها با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی از سر گرفته شد.
آقای ولدی افزود: ناوگان راه آهن شمال ۲، فاصله اجتماعی و شیوه نامه‌های بهداشتی را با فروش ۵۰ درصدی از ظرفیت قطار‌ها رعایت کرد و با این حال موفق به جابجایی ۱۳۳ هزار مسافر در سال ۱۳۹۹ شد.
به گفته او، در سال ۱۴۰۰ با توجه به انجام واکسیناسیون عمومی و کاهش روند همه گیری ویروس کرونا، تمایل مردم به استفاده از قطار برای سفر بیشتر شد و ما نیز در پاسخ به این استقبال مردم، تعداد قطار‌های مسافری گیلان را افزایش دادیم.
به گونه‌ای که با افزایش ۲۶۳ درصدی نسبت به سال ۹۹، بیش از ۴۸۳ هزار مسافر توسط ناوگان حمل و نقل ریلی استان گیلان در سال گذشته تردد کردند.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ همچنین از افزایش ۵۴ درصدی جابجایی مسافر در ۵ ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال خبر داد و گفت: ۳۱۴ هزار و ۳۸۰ نفر در این مدت در این مسیر ریلی جابجا شدند.
آقای ولدی ظرفیت ایجادی قطار‌های اعزامی از مبدأ استان گیلان را به طور متوسط ۹۰۰ نفر اعلام و تصریح کرد: در حال حاضر روزانه ۲ رام قطار با سازمان واگن‌های ۴ ستاره و ۵ ستاره فدک و زندگی در ساعات ۱۲:۲۵ و ۱۸:۵۰ اقدام به جابجایی مسافران از رشت به مشهد مقدس می‌کنند.
او افزود: از ظرفیت قطار‌ها برای جابجایی مسافران در مسیر رشت - تهران و بالعکس نیز استفاده می‌شود.
همچنین برای رفاه حال مسافران در ایستگاه‌های سراوان، رستم آباد و لوشان توقف برنامه‌ای پیش بینی شده تا مسافران بتوانند در ایستگاه‌های فوق سوار یا پیاده شوند.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ ظرفیت اسمی سالن‌های حمل و نقل ریلی استان گیلان را نیز ۲.۴ میلیون تن دانست که در سال گذشته نزدیک به ۱.۸ میلیون تن جابجایی بار توسط ناوگان ریلی انجام شد و این رقم رشد ۳ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۹ نشان می‌دهد.
آقای ولدی نهاده‌های دامی برای شرکت‌های تولیدکننده خوراک دام و طیور و مصالح خاکی برای پروژه‌های راهسازی و ریلی گیلان را عمده بار‌های جابجا شده این خط آهن اعلام کرد.
به گفته او، اداره کل راه آهن شمال ۲ در زمینه جابجایی بار تعامل خوبی با صنایع فولاد، فرآورده‌های چوب، تولیدی‌های دام و طیور و شرکت‌های راهسازی دارد و محصولات و مواد اولیه این صنایع را حمل و به مقصد منتقل می‌کند.
مانند حمل محصولات صنایع فولادسازی گیلان به سایر نقاط کشور که برای مصارف داخلی و پایانه‌های مرزی و بنادر جهت صادرات مصالح ساختمانی عمدتا ماسه از قزوین به این استان با توجه به مقرون به صرفه بودن آن، بسیار مورد توجه فعالان صنعت ساختمان قرار گرفته است.
مدیرکل راه آهن شمال ۲ می‌گوید: این اداره کل با گذشت ۳ سال از افتتاح این مسیر در حال حاضر در شاخص بارگیری رتبه ۱۱ و در شاخص تخلیه رتبه ۸ را در بین مناطق ۲۱ گانه راه آهن کشور به خود اختصاص داده است.
آقای ولدی افزود: این در حالی است که هنوز مسیر ریلی رشت - انزلی افتتاح نشده و با بهره برداری از این پروژه قطعا رتبه راه آهن گیلان نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت و اثربخشی آن خصوصا در حوزه حمل و نقل بار صد چندان می‌شود.
پروژه راه آهن رشت – کاسپین - انزلی به عنوان آخرین پازل از کریدور شمال به جنوب محسوب می‌شود که قرار بود حدود ۳ سال پیش به بهره برداری برسد، ولی همچنان در ایستگاه وعده‌های مسئولان و تخصیص اعتبار قرار دارد.
تکمیل این خط آهن ضمن تسهیل و کاهش زمان و هزینه‌های حمل و نقل کالا، می‌تواند موجب تحول اقتصادی و تجاری گیلان به ویژه رونق در بخش دریایی و گردشگری استان شود.
علاوه بر این کاهش مصرف سوخت در جابجایی مسافر و بار و حق دسترسی عادلانه به حمل و نقل ارزان، کاهش آلاینده‌های زیست محیطی، ایمنی بالای سیستم حمل و نقل ریلی، استفاده کمتر از اراضی در توسعه طرح‌های ریلی در قیاس با حمل و نقل جاده‌ای و نیز پایین بودن هزینه نگهداری ناوگان ریلی نسبت به ناوگان جاده‌ای ضرورت توسعه خطوط ریلی را دو چندان می‌کند.
بیشتر بخوانید
مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور در گیلان درباره آخرین وضعیت خط آهن رشت - کاسپین گفت: عملیات اجرایی این خط ریلی سال ۱۳۹۸ از محل اعتبارات عمرانی ملی آغاز شد.
محمد پردل نژاد از پیشرفت فیزیکی ۷۵ درصدی این پروژه خبر داد و افزود: برای ساخت راه آهن رشت – کاسپین به طول ۳۵ کیلومتر، یک هزار میلیارد تومان هزینه شده است.
به گفته او، برای تکمیل این پروژه نیز یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان دیگر نیاز است.
مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه استان گیلان همچنین گفت: پروژه راه آهن رشت - آستارا به طول ۱۶۲ کیلومتر هم در مرحله تفاهم نامه با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء برای تعیین پیمانکار قرار دارد.
به گفته آقای پردل نژاد، این پروژه در حال حاضر ۱۰ کیلومتر از سمت بندر انزلی انجام شده و ۱۲ کیلومتر از سمت بندر آستارا هم در حال انجام است.
بیشتر بخوانید
خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی نیز پیش از این گفته بود: راه آهن رشت - کاسپین در حال حاضر با انشعاب از راه آهن قزوین - رشت و با هدف اتصال بندرعباس در جنوب به بندر انزلی در شمال کشور در حال اجرا است.
او ساخت این مسیر ریلی را به عنوان یک محور ترانزیتی ریلی - دریایی از سوی ایران به عنوان گامی در تکمیل کریدور شمال - جنوب اعلام کرده بود که طبق اولویت بندی انجام شده تا پایان سال به بهره برداری می‌رسد.
حال باید دید این پیش بینی امسال محقق می‌شود یا همچنان به عنوان پروژه‌ای نیمه تمام به سال دیگر موکول خواهد شد.
با بهره برداری از این طرح‌ها استان گیلان به عنوان درگاه استراتژیک حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و ترکیبی می‌تواند تأثیر قابل توجهی در توسعه گردشگری، ترانزیت و رشد حجم تجارت در کشور‌های منطقه و مسیر شمال - جنوب ایفا کند.