برای ورود به استان کرمانشاه چندین مسیر وجود دارد، اما مهم‌ترین محور ورودی به کرمانشاه مسیر تهران- ساوه است. بیش از ۸۰ درصد سفر‌های داخلی از ورودی این جاده که در شرق استان واقع است، انجام می‌شود، بنابراین ما نیز سفرخود را از همین محور شروع می‌کنیم. شما نیز می‌توانید باتوجه به مبدا خود مسیر ما را از هرکجا که می‌توانید دنبال کنید.
پس از گذر از اسدآباد همدان به کنگاور، صحنه و سپس هرسین می‌رسید. فاصله صحنه تا هرسین ۶۱ کیلومتر است. هرسین و به‌ویژه بیستون نقاط گردشگری ویژه‌ای دارد.
سایت جهانی بیستون و سراب بیستون
بیستون یکی از شهرهای هرسین است که در پای کوهی معروف به همین نام و در مسیر شهرکرمانشاه به صحنه واقع شده است. هرساله گردشگران بسیاری به بیستون می‌روند، زیرا تقریبا از تمامی دوران تاریخ در آن یادگاری یافت می‌شود.
سراب بیستون هم در شهربیستون واقع است که درسال ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در قسمت فوقانی این سراب نقش برجسته داریوش، مجسمه هرکول، نقش برجسته‌های اشکانی، غار شکارچیان، پرستشگاه مادی و بقایای شهر پارتی و در جنوب آن بنا‌های ناتمام ساسانی، کاروانسرای ایلخانی و کاروانسرای شاه‌عباسی قراردارد. یک شاخه از آب سراب در نهر پرآبی به طرف کاروانسرا در غرب روان است و شاخه اصلی آن به طرف گاماسیاب حرکت می‌کند که به نهر سهراب معروف است.
روستای برناج و گوردخمه آن
روستای برناج در شمال‌غرب شهر بیستون و در جاده بیستون به سنقر قرار دارد. برناج یکی از زیباترین نقاط استان کرمانشاه است. گردشگران بسیاری برای استفاده از طبیعت و هوای دلپذیر به‌سمت این روستا حرکت می‌کنند. به‌جز طبیعت دلپذیر، این روستا بنا‌های تاریخی زیادی هم دارد. گوردخمه برناج یکی از آنهاست. این گوردخمه مقبره سنگی است که در دل کوه جای دارد. در نزدیکی این گوردخمه چند هزار ساله، سراب دل‌انگیز برناج نیز به زیبایی و طروات منطقه افزوده است.
تخت شیرین یا «شیرین خه فتیه»
در نزدیکی بیستون و قبل از ورود به شهر، کوهی قرار دارد که تصویری از خفتن شیرین روی آن دیده می‌شود. این تصویر به تخت شیرین و یا در اصطلاح محلی «شیرین خه فتیه» مشهور است. همچنین این تخته سنگ پای رود گاماسیاب قرار دارد. مردم محلی این تخته سنگ را به افسانۀ شیرین و فرهاد منسوب مربوط می‌دانند.
پل ساسانی خسرو
پل ساسانی خسرو در مسیر قدیمی بیستون به سرماج و نزدیکی جاده آسفالته کرمانشاه –همدان قرار دارد. بنای این پل را به خسرو، شاهنشاه ساسانی نسبت می‌دهند. درازای پل خسرو ۸۰/۱۵۲ متر و پهنای آن ۴۲۰ سانتی‌متر است. در طول پل هشت چشمه و نه پایه دیده می‌شود. پایه‌های پل شش ضلعی و هر پایه از سه قسمت درست شده است. پل خسرو در سال ۱۳۸۰ با نام «بقایای پل ساسانی» به‌ثبت ملی رسیده است.
پل قوزیوند
پل قوزیوند در سه و نیم کیلومتری شمال‌شرق شهر بیستون و در مسیر جاده آسفالته صحنه به کرمانشاه قرار دارد. این پل به‌نام اتحادیه نیز معروف و روی رودخانه زرداب ساخته شده است. پل قوزیوند به‌طول ۳۰/۱۸ متر سه پایه و دو دهانه دارد. پایه‌های سنگی این پل در اواخر دوره ساسانی ساخته شد، ٰ، ولی در این دوره به اتمام نرسید. بر اساس کتیبه موجود، این پل در دوره پهلوی اول کامل شد. این اثر در سال ۱۳۸۲ به‌ثبت ملی نیز رسیده است.
کتیبه شیخ علیخان زنگنه
کتیبه شیخ علیخان زنگنه در دامنه کوه بیستون و روی نقش برجسته مهرداد دوم ایجاد شده است. این کتیبه شرح وقف‌نامه‌ای است که به‌دستور شیخ علیخان زنگنه در طاقنمایی نقر شده است. او در ابتدا حاکم کرمانشاهان بود که در طی این مدت خود و فرزندانش بانی کار‌های عمرانی فراوانی در این ناحیه شدند. او بعد‌ها به مقام وزارت اعظمی شاه‌عباس دوم رسید. طاقنمایی که وقفنامه شیخ علیخان در آن نقر شده است، ۳۶۳ سانتی‌متر طول و ۲۷۶ سانتی‌متر عرض دارد. همچنین شامل ۱۵سطر و به خط ثلث نوشته شده است. کتیبه ابتدا با نام و یاد خدا شروع می‌شود.
نقش برجسته گودرز دوم
در قسمت شرقی نقش برجسته مهرداد دوم و روی همان صخره، نقش برجسته‌ای به طول ۴۴/۵ متر و عرض ۱/۳ متر از دوره اشکانی حجاری شده است که پیروزی گودرز دوم بر مهرداد یکی از شاهزادگان اشکانی را نشان می‌دهد. گودرز از سال ۳۸ تا ۵۱ میلادی بر امپراطوری اشکانی حکومت می‌کرد. نقش برجسته گودرز دوم سه سلحشور زره‌پوش را نشان می‌دهد. در این نقش برجسته شاه در وسط در حالی که توسط نیکه – الهه بالدار پیروزی – تاج بر سرش گذاشته می‌شود، با نیزه‌ای به مهرداد مدعی تاج و تخت اشکانی حمله می‌کند. این نقش برجسته کتیبه‌ای به خط یونانی دارد که در آن گودرز با عنوان شاه شاهان پسرگیو و مهرداد فقط با عنوان مهرداد پارسی معرفی شده‌اند. این اثر نیز در سال ۱۳۸۰ به‌ثبت ملی رسیده است.
نقش برجسته داریوش اول
نقش برجسته داریوش اول در ۳۰ کیلومتری شرق کرمانشاه و در ارتفاع صد متری از زمین روی صخره‌ای آهکی قرار دارد. داریوش پادشاه هخامنشی کتیبه و نقش برجسته مشهور خود را روی این صخره حک کرده است که تا سال ۱۸۳۵ کسی از متن کتیبه آگاه نبود. اولین بار «هنری. ک. راولینسون» در سال‌های ۱۸۳۵ میلادی (دوره حکومت محمدشاه قاجار) و سال‌های ۱۸۴۴ تا ۱۸۴۷ میلادی (دوره حکومت ناصرالدین شاه قاجار) کتیبه را از نزدیک بررسی و از قسمتی از آن رونوشت تهیه کرد. این کتیبه ۲۲ متر طول و ۸/۷ متر عرض دارد که به خط میخی و سه زبان فارسی باستان، عیلامی و اکدی یا بابلی نو نگاشته شده است.
نیایشگاه مادی
روبه‌روی سراب بیستون و در زیر کتیبه و نقش برجسته داریوش، بقایای صفه‌ای به بلندی یک و نیم متر، ۱۰ و نیم متر طول و ۷ متر عرض وجود دارد. راهرویی به عرض یک و نیم متر و طول ۷متر این صفه را به دو بخش تقسیم کرده است. در انتهای این راهرو اتاقی به ابعاد ۵/۶ ×۵/۳ متر قرار دارد که دو طرف آن‌را شکاف کوه و انتهای آن‌را دیواری به عرض یک و نیم متر و طول ۵و نیم متر مسدود می‌کند. این صفه در سال ۱۹۶۳ توسط یک هیأت آلمانی مورد کاوش قرار گرفت. آن‌ها این صفه را به عنوان نیایشگاهی از دوره ماد‌ها معرفی کرده‌اند. در کاوش‌ها مقداری سفال هم به‌دست آمد که به نیمه اول هزاره اول پیش از میلاد تعلق دارد.
پل بیستون
پل بیستون در حاشیه شرقی بیستون روی رودخانه دینورآب و در سر راه قدیم کرمانشاه به صحنه قرار دارد. این پل با نام‌های پل کهنه، پل شاه‌عباسی، پل صفوی، پل نادرآباد و پل دینورآب نیز معروف است. این پل ۱۴۴ متر طول و ۶۰/۷ متر عرض دارد. شواهد نشان می‌دهد که پایه‌های پل بیستون در اواخر دوره ساسانی ساخته شده، ولی ساخت آن ناتمام ماند. تا اینکه در قرن چهارم هجری امرای کُرد حسنویه آن‌را تکمیل کردند. در دوره ایلخانی هم دهانه پنجم پل بازسازی شد. همچنین نمای پل در دوره صفوی و طاق چهارم در دوره پهلوی بازسازی شد. این پل در سال۱۳۴۶ به‌ثبت ملی رسیده است.
سنگ تراش‌خورده ساسانی
در دامنه کوه بیستون در محدوده‌ای به طول ۷کیلومتر، قطعه سنگ‌های تراش‌خورده بزرگی دیده می‌شود که از جنس سنگ آهکند و به دوره ساسانی برمی‌گردند.
نقش برجسته بلاش
در دامنه کوه بیستون و در ۴۰۰متری شمال‌شرقی نقش برجسته گودرز یعنی تخته سنگ چهار ضلعی نامنظمی به بلندی ۵/۲ متر دیده می‌شود که در سه وجه آن، نقوش حجاری شده‌ای با برجستگی کم قرار دارد. نقش میانی «بلاش» شاه اشکانی را به حالت تمام رخ به طول ۱۸۰ سانتی‌متر نشان می‌دهد. او گردنبندی بر گردن و کمربندی به کمر و نیم‌تنه ساده با دامنی گشاد بر تن دارد. در این نقش برجسته بلاش در دست چپ خود پیاله‌ای دارد و دست راستش را به طرف آتشدانی دراز کرده است. بر بدنه آتشدان کتیبه‌ای در ۹ خط به پهلوی اشکانی کنده شده است.
غار مردودر
غار مَردودر در دامنه کوه بیستون و در شمال‌شرقی غار شکارچیان قرار دارد. این غار با ارتفاع ۱۵۸۵ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین غار بیستون است که از آن آثار دوره پارینه سنگی میانی و جدید به‌دست آمده است. همچنین این غار ۲۰ متر عمق و حدود ۱۷۰ متر مربع مساحت دارد.
گوردخمه‌های اسحاق‌وند
گوردخمه‌های اِسحاق‌وند یا سکوند، در ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی هرسین از مجموعه سه گوردخمه در کنار هم تشکیل شده است که روی تپه‌ای مشرف به دشت واقع است. برای بازدید از این گوردخمه باید به شمال‌شرقی روستای نوده در کنار جاده آسفالته پل‌چهر بروید. مردم محلی این منطقه به این گوردخمه‌ها «فرهاد تاش» نیز می‌گویند. گوردخمه اسحاق‌وند از با ارزشمندترین نمونه‌های معماری صخره‌ای کشور هستند. گوردخمه سمت راستی نسبت به دو گوردخمه دیگر، در ارتفاع بالاتری قرار گرفته است و حدود ۲٫۱۰ متر عرض دارد. در قسمت بالای گوردخمه میانی، تصویر تمام قد مردی با ارتفاع ۱٫۸۷ متر به صورت نیم‌رخ تراشیده شده است. این فرد که هویتش مشخص نیست، لباسی بلند و چین‌دار به تن دارد و دست‌های خود را به حالت دعا و نیاش پروردگار به سمت آسمان و جلوی صورتش بلند کرده است.
حوض سنگی
در پارک شهر هرسین حوضی از سنگ یکپارچه به شکل دایره قرار دارد. قطر دهانه حوض ۳/۸۶ متر و عمق آن ۶۶سانتی‌متر و در وسط حوض مخروط ناقصی مانند فواره قرار گرفته است. قسمت زیرین این مخروط ناقص یک دوازده ضلعی منتظم را تشکیل می‌دهد. این حوض سنگی به حوض ساعت و ساعت‌سنگی نیز مشهور است. این اثر به دوره ساسانی برمی‌گردد. به احتمال زیاد در گذشته برای تقسیم آب نهر‌های منشعب از سراب هرسین از این حوض استفاده می‌شده است. همچنین از کنگره‌های دوازده ضلعی وسط حوض نیز به‌عنوان ساعت استفاده می‌کردند.
تپه گنج‌دره
تپه گنج دره مربوط به دوره نوسنگی و در روستای قیسوند هرسین واقع شده است. این اثر در سال ۱۳۸۰ به‌ثبت ملی رسیده است. ارتفاع گنج‌دره نسبت به سطح دریا بین ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ متر، ارتفاع تپه ۵ متر و قطر آن ۴۰ متر است و یک محدوده ۱۳۰۰ متر مربعی را شامل می‌شود.
بیشتربخوانید
منبع: همشهری آنلاین