سالهاست محرم و صفر که می‌رسد یا ماه ضیافت الهی که آغاز می‌شود، مردان و زنانی دانش آموخته حوزه‌های علمیه برای تبلیغ دین راهی شهر‌ها و روستا‌های دورافتاده می‌شوند تا مردم را در برگزاری مراسم مذهبی آنطور که صحیح است همراهی کنند و به سوالات و شبهاتشان پاسخ دهند. تبلیغ امور دینی البته امر نویی نیست، از همان زمان که پیامبران به رسالت برگزیده شدند، روشنگری برای مردم هم آغاز شد.
اما گویا تغییر حال و احوال جهان تبلیغ دین را هم متفاوت کرده؛ روزگاری عده‌ای معدود شنونده پیام‌های الهی و حتی شیطانی بودند و امروز با تسلط رسانه‌ها بر زندگی بشر، هر پیام درست و غلطی به سرعت منتشر می‌شود و حتی به دورترین مناطق می‌رسد؛ در این بین تمیز دادن بین حق و باطل است که سخت می‌شود آن هم در کشور ما که از هر طرف مورد هجوم سربازان جنگ نرم دشمن است.
اینجاست که وظیفه‌ای به عنوان جهاد تبیین پررنگ می‌شود و وظیفه تبلیغ برای همه دغدغه‌مندان به ویژه کارآزمودگان این حوزه جدی تر.
بخشی از این وظیفه برعهده جوانان حوزوی است؛ مبلغانی که محرم و صفر کنار مردم محروم‌ترین مناطق سوگواری می‌کنند و رمضان روزه خود را کنار ساده‌ترین سفره‌ها افطار می‌کنند. افرادی که تلاش می‌کنند نه تنها گره‌های فکری مردم را باز کنند بلکه در حد توان گره گشای سایر مشکلاتشان باشند.
مبلغان دینی در خط مقدم جهاد تبیین
مبلغان استان اصفهان همزمان با ماه محرم به ۴۰۰ نقطه محروم تبلیغی اعزام شدند. این را حجت‌الاسلام عبدالرسول احمدیان رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان گفت و اضافه کرد: همزمان با ماه محرم ۸۰۰ برادر و ۲۰۰ خواهر مبلغ به مناطق محروم اصفهان و سایر استان‌ها به ویژه استان‌های همجوار و جنوبی اعزام شدند.
او با بیان اینکه برنامه تبلیغی امسال با شعار «امید، استقامت و غیرت دینی» دنبال شد، ادامه داد: به منظور ارتقای توان علمی مبلغان، گروه‌های تولید محتوای دفتر تبلیغات اسلامی، کارگاه‌ها و دوره‌های مختلفی را برای آموزش مبلغان برگزار و آنان را بیش از پیش با جریان‌ها و عقاید انحرافی و روایت‌های صحیح از مسائل مربوط به اسلام آشنا کردند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به دستور رهبر انقلاب اسلامی در خصوص جهاد تبیین پرداخت و اظهار کرد: دشمن به صورت مغرضانه و هدفمند علیه اسلام طرح ریزی و برنامه‌ریزی می‌کند و لازمه مقابله با این جنگ نرم، حرکت صحیح مبتنی بر راهبرد و برنامه مدون است.
حجت‌الاسلام احمدیان با اشاره به نقش حضرت زینب سلام الله علی‌ها در تبیین حماسه عاشورا از مبلغان خواست با همین رویکرد وارد عرصه جهاد تبیین شوند.
او در عین حال گفت: صرفا از طریق اعزام مبلغ نمی‌توان به نیاز‌ها و شبهات فکری جامعه پاسخ داد و باید از ظرفیت‌های دیگر نیز استفاده کرد.
با چند نفر از مبلغانی که سالهاست در سفر‌های تبلیغی کوتاه و بلندمدت شرکت داشته اند، گفتگو کردیم و از تجربیات و خاطراتشان پرسیدیم.
ساخت مدرسه و خانه بهداشت با همراهی مردم و مبلغان
حجت الاسلام محمدرضا بهبودی یزدی کارشناس مذهبی و مبلغ معارف اسلامی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: ۱۳ سال است که از طرف دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم شعبه اصفهان توفیق داشته ام به عنوان مبلغ در بیش از ۱۰۰ نقطه محروم و برخوردار از استان‌های مرزی و روستا‌های دور افتاده گرفته تا مرکز و دیگر شهرستان‌های استان در ماه‌های محرم، صفر و رمضان و ایام فاطمیه حضور یافته ام.
او بیان کرد: در این سفر‌ها توفیق داشتم با گروه‌های مختلف مردم و مشکلات آن‌ها از نزدیک آشنا شوم و در کنار امر تبلیغ دین و ترویج معارف اسلامی در حد توانم به رفع مشکلات و معضلات اهالی آن منطق کمک کنم.
این مبلغ معارف اسلامی یادآور شد: در امر تبلیغ به این نتیجه رسیدم اگر مبلغ بتواند با مردم تعامل داشته باشد و آنان را جذب کند، می‌تواند گره گشای مشکلاتشان باشد.
وساطت برای حفظ زندگی مشترک زوجی در آستانه طلاق از خاطرات حجت‌الاسلام بهبودی از حضور در یکی از روستا‌های کرمانشاه در ماه محرم است.
او ادامه داد: با مدد گرفتن از حضرت اباعبدالله علیه السلام و گفتن از احادیث و روایات به سمتی رفتیم که زندگی زوج حفظ شد و مرد جوان اعتیادش را ترک کرد و حالا این زن و شوهر صاحب فرزند هم شده اند و البته این یکی از این دست موارد است که به توفیق الهی به ثمر می‌نشینند.
این کارشناس مذهبی گفت: مردم در این سال‌ها بسیار همراه بوده اند و نتیجه این همراهی در تبلیغ مشخص می‌شود؛ در این سال‌ها با کمک مردم مدرسه، مسجد و مراکز بهداشتی در روستا‌ها ساخته ایم که برای من خاطرات ماندگاری است. همچنین در بحث اشتغال و ازدواج جوانان اقدامات ارزشمندی شده است.
جهاد تبیین، وظیفه‌ای همگانی است
حجت‌الاسلام بهبودی در خصوص جهاد تبیین کرد: نخستین تاکید بر جهاد تبیین در قرآن کریم است که مرز حق و باطل و کفر و ایمان را برای هدایت بشر ترسیم می‌کند و اگر عمل به رهنمود‌های این کتاب الهی را جدی بگیریم بسیاری از مشکلات رفع می‌شود.
او اظهار کرد: امروز حتی با نگاهی ساده متوجه هجمه رسانه‌های بیگانه علیه مردم و کشورمان و سمپاشی فکری آن‌ها می‌شویم؛ این رسانه‌ها خدمات را نادیده می‌گیرند و حتی وارونه جلوه می‌دهند تا مردم را ناامید کنند.
این مبلغ معارف اسلامی با بیان اینکه منکر مشکلات نیستیم، اما نباید چشم خود را بر دستاورد‌ها هم ببندیم افزود: من در گفتگو‌های چهره به چهره نقد‌ها و گلایه‌های مردم را می‌شنوم، از دستاورد‌ها و موفقیت‌های نظام اسلامی می‌گویم و امکانات کنونی را با سال‌های نه چندان دور مقایسه و تلاش می‌کنم افراد در فضایی فارغ از جنجال رسانه‌های معاند به نتیجه برسند.
حجت الاسلام بهبودی زنده ماندن واقعه کربلا را نتیجه جهاد تبیین حضرت زینب کبری و امام سجاد علیهماالسلام دانست و گفت: ما هم می‌توانیم در برابر سمپاشی‌های دشمن همین رویه را داشته باشیم؛ مردم ما باید حق را از ناحق تشخیص دهند و این وظیفه ماست که به خوبی مسائل را تبیین کنیم.
او تصریح کرد: این جهاد «جهاد عام» است بدین معنا که همه در برابر آن مسئول هستیم و وظیفه‌ای همگانی است، بنابراین هر فرد باید برای خود و دیگران مسائل را تبیین و تحلیل کند.
تقویت خداشناسی در جلسات چهره به چهره توحیدی
حجت‌الاسلام محمد سلمانی کردآبادی ۱۵ سال است با سفر به مناطق مختلف، وظیفه تبلیغ دینی را برعهده دارد. او در گفتگو با خبرنگار ما یکی از مشکلات فکری ملموس را که بار‌ها در تبلیغ و گفتگو با مردم و به ویژه جوانان با آن مواجه شده، باور نداشتن به توحید بیان می‌کند.
این مبلغ دینی می‌گوید: البته باور و اعتقاد اولیه وجود دارد، اما محکم و قوی نیست از این رو به طور مثال در مبحث ازدواج جوانان وقتی آن‌ها را به این امر مقدس ازدواج تشویق می‌کنم متوجه می‌شوم از ترس فقر ازدواج را به تاخیر انداخته اند.
حجت الاسلام سلمانی اضافه کرد: به این نتیجه رسیده ام که جلسه چهره به چهره توحیدی می‌تواند موثر باشد. در این جلسه ابتدا از جوان چند سوال می‌پرسم مثلا اینکه آیا باور دارید خداوند زنده است و فناناپذیر؟ آیا باور دارید که خداوند آتش را برای حضرت ابراهیم (ع) تبدیل به گلستان کرد؟ قبول دارید خدای حضرت موسی (ع) زنده است؟ در ادامه می‌گویم در امور توحیدی هر آنچه خدا بخواهد و اراده کند اتفاق می‌افتاد به شرطی که انسان هوشیار باشد و از خداوند طلب کند.
او ادامه داد: سپس از جوانان می‌خواهم در یک دوره ۴۰ روزه تفکر خود را توحیدی و نتیجه را به من اعلام کنند، حتی اگر مشکل مالی دارند سعی می‌کنم مشکل شان را رفع کنم؛ بار‌ها اتفاق افتاده که جوان در همین دوره تصمیم به ازدواج گرفته و اذعان کرده با ازدواج خیر و برکت به زندگی اش سرازیر شده.
این مبلغ دینی معتقد است اگر ارتباط جوانان با خدا قوی‌تر شود مشکلات جامعه کمتر خواهد شد. وظیفه ما تقویت همین ارتباط است.
ضرورت ارائه روایت‌های صحیح تاریخی برای روشنگری
حجت الاسلام سلمانی در خصوص جهاد تبیین، ارجاع دادن جوانان به روایت‌های صحیح تاریخی را موثر دانست و گفت: کاری که دشمن کرده این است که هر مشکل کوچک و بزرگی را به اصل جمهوری اسلامی گره می‌زند و در صدد سیاه نمایی است.
او افزود: اصل جمهوری و انقلاب ما هیچ مشکلی ندارد، اگر جایی تخلفی صورت گرفت نباید آن تخلف را به پای کل نظام بنویسیم؛ تنها راه نیز هوشیار کردن مردم است تا ترفند‌های دشمن را بشناسند، اینگونه با دید بازتری به مسائل نگاه می‌کنند.
مسجدی شدن جوان شراب خوار
حجت الاسلام مهدی شایان، ۲۰ سال است در حوزه تبلیغ مسائل دینی و مذهبی فعالیت می‌کند. او به بیان خاطره‌ای از حضورش در یکی از روستا‌های استان فارس می‌پردازد و می‌گوید: تابستان بود و هوا بسیار گرم؛ در منزلی که اقامت داشتم متوجه شدم صاحب خانه فقط یک دستگاه کولر دارد و آن را برای من تنظیم کرده و خانواده اش بدون کولر می‌گذارنند، برای اینکه کمتر در منزل باشم و اهل خانه بیشتر از کولر استفاده کنند هر روز از صبح تا نماز مغرب در مسجد می‌ماندم.
او ادامه داد: بعد از نماز ظهر و عصر تعدادی از جوانان در مسجد جمع می‌شدند و سوالاتشان را می‌پرسیدند، بعد از چند روز، توجهم به جوانی جلب شد که هر روز بیرون از مسجد می‌ایستاد، اما داخل نمی‌آمد. یک روز او به مسجد آمد و گفت اولین روحانی هستید که تا این ساعت برای مردم وقت می‌گذارید.
این مبلغ دینی ادامه ماجرا را اینطور تعریف کرد: همین صحبت کوتاه باعث دوستی من و جوان شد؛ متاسفانه فرد معتقدی نبود و شرب خمر می‌کرد، پس از چندین ساعت صحبت و جلسه به لطف خدا به راه درست هدایت شد و رفاقتی عمیق میان ما شکل گرفت که هنوز هم ادامه دارد.
حجت الاسلام شایان اضافه کرد: این جوان بعد‌ها رفقای خود را هم به مسجد آورد؛ جوانانی که همگی قلب‌هایی پاک داشتند، اما از مسیر صحیح منحرف شده بودند، در مسجد شانه به شانه می‌نشستند و احکام الهی را می‌آموختند.
او با اشاره به اینکه نظیر این تجربیات در دوره تبلیغ زیاد داشته ام تاکید کرد: اگر شرایط بهتر و زیرساخت‌ها فراهم‌تر بود اتفاقات شگفت انگیزی رقم می‌خورد؛ متاسفانه بودجه فرهنگی در کشور ما بسیار ناچیز است و همین موضوع سبب شده تا در مسیر فعالیت‌های فرهنگی با مشکل مواجه شویم.
تجربه نگاری این افراد نشان می‌دهد مبلغان آگاه و با دانش اگر به سلاح اراده مجهز و به خلق خوش مزین شوند، می‌توانند بسیاری از افراد را از بی راهه نجات دهند و چه چیزی بالاتر از نجات فکر وعقیده یک انسان از دام‌های مکر. شاید اگر هر انسان دغدغه مندی در این عرصه خود را تقویت کند و گام هرچند کوچکی به سهم خود بردارد، پرده‌های غبار سریع‌تر از مقابل دیدگان افراد کنار برود.
گزارش از سپیده صالحی