زرشک یکی از محصولات استراتژیک خراسان جنوبی است که همه ساله درآمد زیادی از طریق فروش آن عاید کشاورزان می‌شود و ۹۸ درصد زرشک ایران در این استان کویری تولید می‌شود.
پارسال حدود ۱۱ هزار تُن زرشک خشک در خراسان جنوبی تولید شده و پیش بینی تولید زرشک تازه امسال ۷۰ هزار تُن است که برداشت آن به زودی در دیار خاوران آغاز می شود.
با توجه به اینکه خاوران قطب تولید زرشک در ایران شناخته می شود، باید از زرشک کاران حمایت شود تا میل و رغبت بیشتری به ادامه فعالیت در این حوزه داشته باشند.
امسال باید از تجربیات پارسال درس گرفت و برنامه‌های حمایتی از کشاورزان را افزایش داد تا زحمت کشاورزان به هدر نرود و افراد بتوانند به سود واقعی خود برسند و نانی سر سفره خانواده هایشان ببرند.
تا دانه‌های زرشک روی درختان است باید به فکر بود تا در زمان رسیدن محصول، دچار سردرگمی نشد و محصول را بر باد نداد.
یاقوت‌های امسال ۱۵ درصد کمترند
سطح زیرکشت زرشک در استان ۱۹ هزار و ۴۸۵ هکتار است که ۱۸ هزار و ۹۰۰ هکتار آن آبی و ۵۸۵ هکتار نیز دیم است.
جعفری رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: شهرستان قاین با ۶ هزار و ۴۸۷ هکتار سطح زیرکشت بیشترین سطح را در خراسان جنوبی دارا است.
او با بیان اینکه برداشت زرشک از اواسط شهریور در خراسان جنوبی آغاز می‌شود، افزود: پارسال ۸۲ هزار و ۴۰۰ تُن زرشک از باغات استان برداشت شده است.
جعفری تصریح کرد: پیش بینی می‌شود امسال با کاهش ۱۵ درصدی محصول نسبت به پارسال، ۷۰ هزار تُن زرشک در استان برداشت شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در خصوص توزیع کود یارانه‌ای برای محصول زرشک بیان کرد: امسال حدود ۴ هزار و ۵۰۰ تن کود یارانه بین کشاورزان توزیع شده است.
پارسال کود یارانه‌ای در خراسان جنوبی توزیع نشده است، اما امسال توزیع کود سبب رضایت کشاورزان شده است.
جعفری با اشاره به دچار شدن باغات زرشک به آفت زنگ گفت: این آفت سبب خسارت ۱۰ تا ۱۵ درصدی به محصولات شده است.
از طرحی بی سود تا کودی که به دست کشاورز نرسید
غلامحسینی یکی از زرشک کاران شهرستان زیرکوه است که پارسال حدود ۵۰۰ کیلوگرم زرشک را از باغات برداشته کرده است.
غلامحسینی کشاورز زرشک کار شهرستان زیرکوه گفت پارسال گفته شد طرح خرید حمایتی زرشک انجام می‌شود، اما این طرح هیچ سودی به حال کشاورز نداشت.
او افزود: به من گفته شده بود که شما زرشک را از کشاورز بخرید و خود نگهداری کنید تا برایش مشتری پیدا شود.
غلامحسینی بیان کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه زرشک وجود دارد بالا بودن هزینه نگهداری محصول در سردخانه است.
این کشاورز عنوان کرد: قرار شده است تا به ازای هر کیلوگرم زرشک ۴۵۰ تومان از کشاورز دریافت شود که برای هر تن زرشک ۴۵۰ هزار تومان باید پرداخت شود.
او گفت: مقداری از کود پارسال اختصاص نیافته است.
غلامحسینی تصریح کرد: امسال یکبار مقداری کود به زهان آمده و آن هم با قیمت هر کیلوگرم ۹۹ هزار و ۹۰۰ تومان به فروش رسیده است.
این کشاورز گفت: فروش زرشک پارسال به ازای هر کیلوگرم زرشک خرمنی ۴۵ هزار تومان و شاخه نیز بین ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان بوده است.
خرید زرشک با توافق دو طرف
پارسال خرید توافقی زرشک از کشاورزان انجام شده و تمامی مطالبات آن‌ها نیز از سوی تعاون روستایی خراسان جنوبی پرداخت شده است؛ اجرای این طرح سبب خرید محصول کشاورزان و کنترل قیمت در بازار می‌شود.
رضوی سرپرست تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: پارسال خرید تضمینی انجام نشده است و خرید از سوی تشکل‌ها به صورت توافقی بوده است.
او با اشاره به این که پارسال قیمت خرید زرشک به صورت توافقی و با بالاترین قیمت انجام شده است و قیمت در بازه زمانی مختلف متغیر بوده است افزود: کل مطالبات پارسال زرشک کاران پرداخت شده است.
بیشتر بخوانید
رضوی بیان کرد: امسال برنامه ریزی برای خرید توافقی از سوی تشکل‌ها در حال انجام است و مدیریت بازار به نفع باغداران و برنامه ریزی برای خرید و کنترل قیمت در دست انجام است.
سرپرست تعاون روستایی خراسان جنوبی عنوان کرد: بخشنامه‌ای برای انجام خرید تضمینی صادر نشده و خرید‌های توافقی بدون محدودیت از سوی تشکل‌ها انجام می‌شود.
وضعیت بازار، معیار قیمت گذاری
برنامه ریزی برای تداوم طرح خرید توافقی زرشک در حال انجام است و قیمت گذاری عادلانه که در رسیدن کشاورز به سود واقعی اش موثر است، بررسی می‌شود.
رضوی سرپرست تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: قیمت امسال بسته به وضعیت بازار متغیر بوده که با توجه به اینکه بررسی قیمت تمام شده و سود معقول برای کشاورز در حال انجام است، کف یا همان حداقل قیمت مشخص خواهد شد.
او اظهار کرد: پارسال زرشک به استان‌های دیگر ارسال شده که بخش عمده آن به تهران ارسال شده است.
رضوی تصریح کرد: برای خرید، کیفیت زرشک بررسی و قیمت گذاری بر اساس کیفیت انجام می‌شود.
سرپرست تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: با توجه به اینکه ۷ مرکز خرید در شهرستان‌ها فعال بوده، بخشی از باغداران به مراکز مراجعه کرده و زرشک خود را تحویل داده اند و بخش زیادی از زرشک کاران نیز بازار‌های دیگری را برای فروش انتخاب کرده اند.
او گفت: زرشک کاران امسال نیز با مراجعه به مراکز خرید می‌توانند ضمن هماهنگی و توافق با مراکز، زرشک خود را تحویل داده و محدودیت و یا شرایط خاصی برای این موضوع وجود ندارد.
جشنواره ملی زرشک برگزار می‌شود
اشرفی معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی ۲۰ مرداد در جلسه برنامه ریزی برگزاری جشنواره ملی زرشک گفت: جشنواره ملی زرشک با هدف کمک به اقتصاد و معیشت کشاورزان زرشک کار استان که ۴۰ هزار خانوار هستند برگزار می‌شود.
او افزود: مقرر شد برنامه ریزی برای معرفی و بازاریابی هر چه بهتر این محصول در جشنواره انجام شود.
اشرفی بیان کرد: این جشنواره در فصل برداشت زرشک از اواسط مهر تا قبل از آبان برگزار می‌شود که به فراخور شهرستان‌هایی که درگیر این محصول هستند یک روز به هر شهرستان اختصاص داده خواهد شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی عنوان کرد: این جشنواره با هدف معرفی محصول زرشک در سطح ملی و فراملی برگزار می‌شود که به بازاریابی این محصول کمک به سزایی می‌کند.
او گفت: این جشنواره با برنامه‌های مختلفی از جمله تشکیل کمیته‌های گردشگری و دعوت از گردشگران بین المللی، برگزاری تور‌های مختلف و استفاده از ظرفیت‌ها همراه است.
اشرفی با اشاره به پایین بودن قیمت زرشک گفت: قیمت زرشک برگرفته از ماحصل عرضه و تقاضا است و این می‌طلبد که کشاورز محصول خود را به خوبی به بازار معرفی و عرضه کند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی افزود: هدف از برگزاری این گونه جلسات این است که بتوانیم قیمت زرشک را چندین برابر رقم فعلی افزایش دهیم که این نیازمند معرفی درست آن است.
زرشک همچنان نیازمند توجه
برای زرشک که به عنوان یاقوت سرخ کویر شناخته می‌شود، در چند سال اخیر برنامه‌های مختلفی اجرا شده است که یکی از آن‌ها خرید توافقی یا حمایتی بوده است.
هر چند به نظر کشاورزان این طرح نتوانسته بود خوب عمل کند، اما برنامه ریزی برای اجرای بهتر آن در امسال، می‌تواند از بار مشکلات کشاورزان بکاهد و امید را در آن‌ها زنده کند.
یکی دیگر از اقداماتی که قرار است امسال در خراسان جنوبی برای معرفی زرشک انجام شود، برگزاری جشنواره ملی زرشک است که اهداف مختلفی را دنبال می‌کند.
زرشک خراسان جنوبی باید معرفی شود تا با شناخته شدن در بازار‌های جهانی، دل مشتریان را به دست آورد و از این راه قیمت آن نیز افزایش یابد و صادرات محصول نیز رو به فزونی رود.
گزارش از زهرا رضایی