پیمان صالحی در بیست و هشتمین جلسه شورای علوم، تحقیقات و فناوری که گفت: رئیس جمهور رئیس شورای علوم، تحقیقات و فناوری هستند.قانون تشکیلات وزارت علوم برای ۱۸ مرداد سال ۸۳ است و وزارت علوم تنها مختص به دانشگاه ها نیست، بلکه گسترده زیادی در حوزه تحقیقات و فناوری را تحت حمایت دارد.
او ادامه داد: شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به استناد ماده ۳ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم و به منظور راهبری توسعه علمی و فناورانه کشور و با رسالت سیاست گذاری و نظارت فرابخشی و هماهنگی بین بخشی در حوزه های علمی، فناوری و تحقیقاتی کشور تشکیل شده است.
صالحی تاکید کرد: با توجه به جایگاه ارزشمند شورای عالی عتف به استحضار میرساند که این شورای ملی به ریاست بالاترین مقام اجرایی کشور تشکیل می شود و مربوط به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیست، بلکه تمام وزارتخانه ها و دستگاه های اجرایی مرتبط با علم، تحقیقات و فناوری عضو شورا می باشند که خود بیانگر جایگاه فرابخشی این شورا و ظرفیت‌های بالای آن است.
او بیان کرد: به صورت خلاصه می توان وظایف و اختیارات شورای عالی عتف را در چهار حوزه: ۱- سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان؛ ۲- هماهنگی، پایش و ارزیابی؛ ۳- بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه‌های عتف و ۴- سایر امور تقسیم بندی کرد.
صالحی تاکید کرد: در نظام تامین مالی نظام نوآوری دو حلقه مفقوده داریم که هم اکنون وجود دارند. حلقه اول حمایت گرنت از ایده‌ها و نوآوری هاست که در ایران وجود ندارد و صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور ذیل معاونت فناوری و ریاست جمهوری قرار دارد که ۲۰ میلیارد تومان بودجه و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ۵۰ میلیارد تومان بودجه گذاشته اند.
او اضافه کرد: صندوقی که در حوزه آموزش گرنت ارائه می‌دهد در کشور وجود ندارد و در اجرای کنکور باید چه کاری کنیم که به روز باشیم تا حق کسی ضایع نشود.
صالحی اضافه کرد: شرکتهای دانش بنیان در کشور وجود دارند که تقاضای ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان بودجه دارند، اما این میزان را نمی‌توانیم هزینه کنیم. صندوق تحقیقات، علوم و فناوری راه اندازی شده که رئیس جمهور در تاریخ ۲ آذر ۱۴۰۰ آن را ابلاغ کرده و در مرجعیت علمی، تحقیقات کاربردی، جذب و حمایت دانشجویان و ... باید مورد حمایت واقع شوند.
دبیر شورای عتف اضافه کرد: یکی از مباحث مهم سیاست گذاری، ایجاد هماهنگی و تعامل بین دستگاههای متولی برای فراهمسازی و تسهیل شرایط استفاده و بهره‌برداری اثربخش از ظرفیت علمی و فناورانه نخبگان در راستای حل مسائل و چالش‌های کشور است.
او اضافه کرد: با عنایت به اینکه بهره برداری بهینه از ظرفیت نخبگان نیازمند توجه و زمینه‌سازی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... است، لذا با تاکید ریاست محترم جمهوری دبیرخانه شورا مکلف شد با همکاری دستگاههای اجرایی مرتبط (مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان) بسته سیاستی مناسب را برای جذب، نگهداشت و بکارگیری نخبگان و همچنین فراهمسازی شرایط مهاجرت معکوس آن‌ها به کشور را تدوین و ارائه کند.
صالحی بیان کرد: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان یکی از نهاد‌های اصلی که تعامل‌های بسیار سازنده‌ای با نخبگان دارد در برنامههای متعددی برای جذب، نگهداشت و بکارگیری نخبگان و همچنین فراهم سازی شرایط مهاجرت معکوس در نظر دارد.
او ادامه داد: فراهم سازی شرایط حضور و همکاری نخبگان با دانشگاه ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به عنوان استاد و پژوهشگر و همچنین تسهیل شرایط استقرار نخبگان در پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری به صورت شرکت دانش بنیان و فناور و ارائه تسهیلات به آن‌ها از جمله برنامههای وزارت عتف در حوزه نخبگان است.
دبیر کل شورای عالی عتف بیان کرد: با هماهنگی که بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صورت گرفته است رتبه‌های ۱ تا ۱۰۰ (کشوری) گروه‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و رتبه‌های ۱ تا ۵۰ (کشوری) هنر و زبان‌های خارجی در کنکور سراسری سال ۱۴۰۱ و دارندگان نشانهای طلا، نقره و برنز کشوری در المپیاد‌های ملی دانشآموزی (که توسط وزارت آموزش و پرورش برگزار می‌شوند با معرفی سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان شامل المپیاد‌های ادبیات، ریاضی، زیست، شیمی، فیزیک، کامپیوتر و نجوم) در صورت انتخاب و پذیرش در رشته‌های هدف اولویت دار از مزایای خاصی نظیر تحصیل در دکتری پیوسته برخوردار می شوند.
سالانه ۱۵ هزار دانشجوی دکتری در کشور فارغ التحصیل می‌شوند/ موتور پیشرفت فناوری کشور پست داک است
صالحی اضافه کرد: آمار‌های جهانی نشان از استفاده وسیع از محققیق پسادکتری دارد. بهعنوان مثال، در ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۲۰، تعداد دانشجویان دکتری ۲۸۳۳۳۵ نفر بوده است از طرفی تعداد پژوهشگران پسادکتری مشغول ۶۵۶۸۱ نفر بود یعنی اشتغال بهکار یک پژوهشگر پسادکتری به ازاء هر ۳/۴ دانشجوی دکتری بوده است و این نشان از اهمیت این نیرو‌ها دارد. در واقع در کشور‌های توسعه یافته محققین پسادکتری پیشران پژوهش هستند و عمدتاً با فرآیند‌هایی که دارا میباشند از نیرو‌های نخبه انتخاب می شوند.
او تاکید کرد: پست داک مدرک دانشگاهی ندارد و در دنیا فردی که فارغ التحصیل پسا دکتری باشد، نداریم و موتور پیشرفت فناوری در کشور پست داک است.
صالحی بیان کرد: در کشور ظرفیت‌های علمی و نخبگانی بسیار بالایی از جوانان مؤمن و متعهد شکل گرفته است. به طوری که در حال حاضر حدود ۱۶۳ هزار نفر دانشجوی دکتری در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور وجود دارد و سالانه از این تعداد حدود ۱۵ هزار نفر فارغ التحصیل می‌شوند. یکی از ابزارهای سیاستی اصلی که برای بهره‌گیری از این ظرفیت در راستای منافع ملی در سطح دنیا بطور گسترده استفاده می‌شود جذب و بکارگیری فارغ التحصیلان دوره‌های دکتری در قالب محققان پسا دکتری است.
صالحی تاکید کرد: همچنین تجربیات جهانی نشان می دهد که دوره‌های پسادکتری در کنار جذب فارغ التحصیلان دکتری داخل کشور به یکی از ابزارهای بسیار مهم برای جذب پژوهشگران و نخبگان از سایر کشورها و مهاجرت معکوس نخبگان تبدیل شده است.
او ادامه داد: علیرغم وجود پتانسیل بسیار بالا در کشور، در طی یک دهه گذشته زمینه‌های لازم برای بکارگیری و استفاده از ظرفیت نخبگانی فارغ التحصیلان دوره‌های دکتری برای حل مسائل و چالش‌های کشور کمتر فراهم شده است بطوریکه در دهه گذشته کمتر از 2000 نفر در قالب پسادکتری با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و شرکتهای دانش بنیان جذب و به کار گرفته شده اند.
صالحی افزود: از این رو در جلسه شورای عالی عتف مقرر گردید دبیرخانه با همکاری وزارت عتف، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آیین‌نامه اجرایی برای گسترش و رونق دوره‌های پسادکتری در راستای حل مسائل کشور را تدوین و عملیاتی کند.
او گفت: در حال حاضر در کشور حدود 300 هزار تجهیزات آزمایشگاهی خدمات لازم را به محققان سراسر کشور ارائه می کنند که از این تعداد حدود 80 هزار تجهیز و دستگاه در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناورانه وابسته به وزارت عتف مستقر هستتد.
صالحی اضافه کرد: یکی از چالش‌ها و مسائل نظام علمی و فناورانه کشور، نحوه فعالیت و ارائه خدمات توسط آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و فناورانه کشوراست.
او تاکید کرد: ۱۶۲ هزار و ۹۲۴ نفر هم‌اکنون دانشجوی دکتری در ایران وجود دارد. سالانه ۱۰ هزار نفر به تعداد دانشجویان دکتری ایران اضافه می‌شود. تنها هزار و ۲۰۰ نفر در ۱۰ سال گذشته در ایران به عنوان پژوهشگر پسادکتری مشغول به کار شده‌اند.