باز هم هشتم محرم فرا رسید و شهر بی تاب شور و شیدایی است؛ زن و مرد، پیر و جوان همه و همه بی قرار و شتابان خود را به میعادگاهی می‌رسانند که دیرزمانی است دل‌های عاشقان حسینی را در یوم العباس زنجان گردهم می‌آورد.
دسته عزاداری حسینیه اعظم نه فقط برای زنجانی‌ها بلکه برای همه شیفتگان مکتب حسینی از سراسر دنیا مأوایی شده تا در این عزاداری ساده و با شکوه، در اجتماع عظیم خود ندای لبیک یا حسین سر دهند.
تاکنون هفت سند مکتوب که قدمتی بیش از یکصد سال دارند در مورد حسینیه اعظم زنجان شناسایی و معرفی شده است که بر اساس آن‌ها وجود حسینیه در دوره افشاریه قطعی و به احتمال قریب به یقین ساخت آن به دوره صفویه برمی گردد.
حسینیه اعظم از سالیان دور میعادگاه ارداتمندان اهل بیت (ع) و سید و سالار شهیدان است و در چند سال اخیر به برکت وسایل ارتباط جمعی و پخش تلویزیونی عزاداری ساده، با شکوه و پر محتوایش شهرتی عالم گیر پیدا کرده و در مواردی هم الگویی برای شهر‌های دیگر در برپایی اجتماعات عزاداری شده است.
همه ساله مهمانان و مسافران زیادی از اقصی نقاط کشور در روز‌های هشتم و یازدهم ماه محرم به زنجان سفر می‌کنند تا خود را به قافله عزاداری ساده و در عین حال پرشکوه حسینیه اعظم در روز هشتم و عزاداری زینبیه اعظم در روز یازدهم محرم برسانند.
در ادامه به برخی از آداب و رسوم مردم زنجان در ایام محرم اشاره می‌کنیم:
طشت گذاری
مراسم طشت گذاری یک آئین سوگواری مشترک بین مردم ترک زبانِ ایران است که به نوعی ادای احترام به کار جوانمردانه امام حسین (ع) در دشت نینواست.
طبق روایات امام حسین (ع) و یارانشان پیش از رسیدن به دشت نینوا توسط سربازان حرّ متوقف می‌شوند و در آن لحظه امام حسین (ع) دستور می‌دهد تا از آب موجود در مشک‌ها به سربازان حر نیز بدهند.
مراسم طشت گذاری در آخرین جمعه ماه ذی الحجه برگزار می‌شود.
مراسم اذن عزا در حسینیه اعظم زنجان
در مراسم اذن عزا خادمان حسینیه اعظم زنجان روز ۲۹ ذی الحجه (یک روز قبل از آغاز ماه محرم)، پرچم قرمز رنگ گنبد حسینیه را تعویض کرده و پرچم مشکی را جایگزین آن می‌کنند.
این مراسم به نشانه آغاز ماه محرم برگزار می‌شود که با مرثیه خوانی، مداحی و قرائت قرآن همراه است.
نذورات زنجانی‌ها در ایام محرم و صفر
محرم همواره به عنوان ایام برآورده شدن حاجات بین مردم زنجان شهرت داشته و به همین دلیل در این روز‌ها هرکس به اندازه وسع خود برای اطعام نیازمندان و هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن مراسم عزای امام حسین (ع) تلاش می‌کند.
یکی از نذرهایی که بین مردم زنجان بسیار رواج دارد نذر پیراهن و پارچه مشکی است.
در این ماه همه مساجد، سقاخانه ها، هیئت‌های عزاداری و تکایا سیاه پوش شده و آماده اجرای مراسم و پذیرایی از عزاداران می‌شوند.
حلیم، حلوا، آش و سمنو نیز از جمله غذا‌های نذری زنجانی‌ها در ایام محرم است؛ همچنین نذر شمع، سینه و زنجیر زدن، خواندن زیارت عاشورا، ختم قرآن و روزه گرفتن از دیگر عادات و رسوم مردم زنجان در ماه پیروزی خون بر شمشیر است.
دسته عزاداری زنجانی‌ها؛ دهمین میراث معنوی ایران
همه ساله از شب اول تا سیزدهم محرم، مراسم عزاداری در زنجان برگزار می‌شود، اما مهمترین و با عظمت‌ترین روز برگزاری آن، هشتم محرم (شب تاسوعا) است که به عنوان الگویی در جهان اسلام مطرح شده است.
هرساله هزاران رأس دام در مسیر این اجتماع عظیم حسینی سر بریده می‌شود تا جایی که از حسینیه اعظم زنجان به عنوان دومین قربانگاه جهان اسلام پس از منا یاد می‌شود.
قریب به ۴ هزار خادم افتخاری در ایام محرم دربخش‌های مختلف سایت حسینیه، بخش خبر، کتابخانه، مسجد، صندوق قرض الحسنه ونذورات و مراکز دیگر به زائران و علاقمندان اهل بیت (ع) خدمات ارائه می‌کنند.
تعداد نفرات شرکت کننده در دسته حسینیه زنجان به ۵۰۰ هزار نفر هم می‌رسد و به جرأت می‌توان گفت دسته حسینیه اعظم زنجان بزرگترین دسته عزاداری در ایران است.
مراسم عزاداری که در حسینیه اعظم زنجان برگزار می‌شود در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۸۷به عنوان دهمین میراث معنوی ایران به ثبت ملی رسیده است.
دسته عزاداری زینبیه زنجان
یازدهم محرم هر سال محشری در خیابان‌های مرکز شهر زنجان برپا می‌شود... فریاد‌های یاحسین و یا زینب گوش فلک را کر می‌کند...
اینجا محل تجمع عشاقی است که در روز یازدهم ماه محرم گردهم می‌آیند تا هم ناله شوند با زینب کبری (س) و شرح دلدادگیشان را از فرش به عرش طنین انداز کنند و بگویند: حسین (ع) خوب می‌دانست چه کسی را باید با خود ببرد، کدام مورخ می‌توانست بهتر از زینب (س) از مصیبتی روایت کند که بر خاندان امامت چه گذشت؟
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان در رابطه با برگزاری مراسم یوم العباس در زنجان گفت: پس از ۲ سال وقفه که به دلیل شیوع ویروس کرونا دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان به شکل همیشگی اش برگزار نمی‌شد، امسال این اجتماع عظیم حسینی باشکوه‌تر از سال‌های قبل برگزار خواهد شد.
حجت الاسلام کرمی افزود: هیئت امنای حسینیه در آمادگی کامل برای دریافت نذورات مردمی و تحویل گرفتن احشام نذری هستند.
شهامی مسئول روابط عمومی حسینیه اعظم زنجان هم گفت: با هدف تسهیل ادای نذر عزاداران حسینی طرح نیابتی ادای نذر قربانی درحال اجرا است.
او افزود: عاشقان امام حسین (ع) در هرکجا که باشند می‌توانند جهت انجام نذر نیابتی مبلغ مورد نظر خود را به شماره کارت نذورات فرهنگی حسینیه اعظم زنجان واریز کرده و برای هماهنگی بیشتر با شماره تلفن ۳۳۳۲۳۰۳۰ با پیش شماره ۰۲۴ تماس بگیرند.
گزارش شیرین محمودی
۱- اتحاد و انسجام : در این روز هیچ هیئت و مسجدی در زنجان، برنامه عزاداری یا دسته دیگری برگزار نمی‌کند و همه شهر در این دسته بصورت منسجم حضور پیدا می کنند.
۲- سادگی : در این دسته از هیچ ابزار و آلاتی مانند تبل و دوحل و زنجیر و ... برای عزاداری استفاده نمی شود و عزاداران فقط سینه زنی می کنند.
۳- مداحی پرمحتوا : تمام اشعار و مدیحه های انتخاب شده توسط مداحان بزرگ شهر ، در عین سادگی دارای مضامین و محتوای عالی هستند.
اجرکم عندالله
امین ان شاءالله