از هفته گذشته کشور با پدیده جدیدی به نام مانسون روبرو شده، پدیده ای که به گفته کارشناسان، عامل اصلی وقوع سیل در بسیاری از کشورها از جمله ایران شده است.
مانسون یک تغییر فصلی در جهت بادهای غالب یک ناحیه است که می‌تواند فصلی پر آب و یا خشک برای مناطق استوایی رقم بزند و بیشتر با بادهایی از سمت اقیانوس هند رخ می‌دهد. مانسون همیشه از نواحی سرد به نواحی گرم می‌وزد و مانسون تابستانی و زمستانی اقلیم بیشتر کشور هند و کشورهای آسیای جنوب شرق را تعیین می‌کند.
مانسون تابستانی با بارش‌های سنگین همراه است که معمولا بین فروردین تا شهریور هر سال اتفاق می‌افتد. این بارش مونسونی را می‌توان هر سال از میانه اردیبهشت تا مرداد در سواحل جنوب شرق کشور خودمان، یعنی ناحیه بلوچستان نیز مشاهده کرد.
با پایان زمستان، هوای گرم از اقیانوس هند به این کشورها می‌وزد و اقلیمی مرطوب و سیل‌آسا برای این نواحی رقم می‌زند. هند و کشورهای جنوب شرق آسیا به مونسون تابستانی وابسته‌اند. برای مثال، کشاورزی آن‌ها به بارش‌های سالانه بستگی دارد. بیشتر این کشورها سیستم‌های آبیاری وسیعی ندارند و از آب‌های زیرزمینی بسیار کم استفاده می‌کنند.
به گفته سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور امسال پدیده مانسون در مقایسه با سال های گذشته با شدت بیشتری رخ داده به طوری که بسیاری از کارشناسان و مسئولان را در این حوزه غافلگیر کرده است.
تغییرات اقلیمی که چندین سال است که کشورهای مختلف به ویژه ایران درگیر آن است، باعث شده که در برخی از فصول سال به ویژه تابستان شاهد بارش های مقطعی و شدید باشیم که زمینه ساز وارد شدن خسارت های بسیاری به ویژه در مناطق خشک و کوهستانی می شود.
طی چند روز گذشته ۲۱ استان کشور درگیر بارش های باران وسیل شده اند که براثر این بارش ها ۷۱ محور شریانی وفرعی تحت تاثیر قرار گرفته و حدود۳۰۰ راه روستایی هم بر اثر سیل دچار خسارت شده است.
بهرامی نیا معاون سازمان راهداری به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: ۷۱ محور در ۲۱ استان کشور تحت تاثیر سیل قرار گرفتند که از این تعداد ۵۳ محور بازگشایی شده است.
به گفته مدیرکل امور عملیات راهداری، ماشین آلات و مدیریت بحران، ۳۰۰ راه روستایی در کشور بر اثر سیل خسارت دیدند ، حدود ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر انواع راه‌ها و ۵۰۰ دستگاه ابنیه فنی دچار خسارت شده اند که میزان خسارت‌های برآورد شده حدود ۸۰۰ میلیارد تومان است.
۲ هزار نفر در ۲۵۰ اکیپ و ۱۸۰۰ دستگاه ماشین آلات فعال در حال انجام عملیات ریزش برداری هستند.
پدیده مانسون که از هفته گذشته وارد کشور شده پیش این به گفته رئیس سازمان هواشناسی به طور معمول نیمه های جنوبی کشور را در گیر می کرد اما امسال به دلیل تشدید این بارش ها ارتفاعات البرز و تهران را هم در برگرفته به طوری که در دو سه روز گذشته شاهد وقوع سیل در فیروزکوه و امام زاده داود و وارد شدن خسارت های سنگین به مناطق مختلف و روستاها شده ایم.
به گفته بسیاری از کارشناسان ، قطع درختان و تغییر کاربری بسیاری از اراضی و دستکاری در مسیر آب های رودخانه باعث شده که این بارش ها زمینه ساز وقوع سیل در کشور شود.
تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی گفت: حادثه سیلاب در محدوده امام زاده داوود همانند سیل در شیراز در سال ۹۸ بود. مسیر آب در سال های گذشته دستکاری شده بود چرا که توپوگرافی این مسیر به گونه ای است که نباید با بارش های ۲۰ تا ۳۰ میلی متری چنین حادثه ای رخ دهد بنابراین به طور قطع مسیر آب در این بخش دستکاری شده بود.
طبق اعلام سازمان هواشناسی تاکنون برای تغیرات اقلیمی و شرایط خاص آب وهوایی کشور ۱۲ هشدار در سطح ستاد و ۷۹ هشدار در سطح کشور صادر شده و در ۲۱ استان روزانه چندین هشدار صادر شده است.
هم اکنون سازمان هواشناسی کشور در حوزه تامین تجهیزات و رادارهای هواشناسی با مشکلات بسیاری به دلیل کمبود اعتبارات روبرو است چراکه بسیاری از رادارهای هواشناسی باید کشورهای خارجی تامین شود که برای خرید آنهانیاز به تامین ارز داریم که البته با توجه به اعتبارات اختصاص یافته این میزان از اعتبارات کفایت خرید تجهیزات را نمی دهد.
به گفته رئیس سازمان هواشناسی کشور طبق استاندارهای جهانی ایستگاه های هواشناسی باید در فاصله هر ۲۰ کیلومتر باشد اما در ایران به فاصله هر ۱۰۰ کیلومتر ایستگاه هواشناسی ایجاد شده است همچنین از سال گذشته تاکنون موفق به خرید یک رادار هواشناسی شده ایم که نیاز به خرید ۱۶ رادار هواشناسی دیگر هستیم.
به گفته صادق ضیائیان مدیرکل پیش بینی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی امکان پیش بینی در بازه زمانی بلند مدت برای پدیده مانسون وجود ندارد اما این پدیده در کشور تا روز سه شنبه فعال خواهد بود.
او می گوید: در حال حاضر برای کل کشور هشدار سطح قرمز صادر شده و این هشدار سطح قرمز تا روز دوشنبه در کشور فعال خواهد بود که بر اثر آن شاهد رگبار و رعدوبرق و وزش باد شدید(بویژه در ساعات بعدازظهر)، تگرگ، صاعقه و در مناطق مستعد خیزش گردوخاک موقت، در نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان، فارس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، غرب و مرکز کرمان، نوار شرقی خوزستان خواهیم بود.
وقوع سیلاب، طغیان رودخانه‌ها، آبگرفتگی گسترده، آبگرفتگی منازل در مناطق مستعد، اختلال در ناوگان حمل و نقل، کاهش شعاع دید، احتمال تخریب پل و مسدود شدن جاده، خسارت به صنعت کشاورزی و شکستن درختان و تیرهای برق از جمله مخاطرات این حادثه است.