وقتی دستش روی کلید کولر رفت و صدای تلق و تولوق کولر که این روز‌ها به موزیک پس زمینه زندگیمان تبدیل شده، ناگهان متوقف شد، همگی بی وقفه معترض شدیم. هوای خانه کاملا خنک بود، اما انگار اسیر یک عادت بد شده بودیم، یعنی روشن بودن بی وقفه کولر در تمام ساعات روز؛ یکی به زمین و زمان بد و بیراه می‌گفت، یکی با شوخی حکایت کولر و پدر‌ها را تعریف می‌کرد و دیگری از کمبود آب و برق گله داشت. همه با آن ژست کارشناسی منحصر به فرد، حرفی می‌زدند و بر سر روشن و خاموش بودن کولر نظر می‌دادند که پدر مثل همیشه پایان دهنده این بحث تکراری بود.
«به جای این همه بحث، چند دقیقه نفس بکشید تا هم مغزتان خنک شود و هم این کولر زبان بسته چند دقیقه نفس تازه کند.» وقتی پدر خانه باشد، معمولا همین روند برقرار است. پدرمان معتقد است جدای از مصرف آب و برق و استهلاک کولر، برای سلامتی خودمان هم که شده باید گاهی برای مدتی حتی به اندازه نیم ساعت به کولر استراحت بدهیم و بدن کرخت شده خود را از باد کولر رها کنیم که البته کاملا هم درست می‌گوید و این ما هستیم که باید الگوی مصرفی پدر را درک کنیم و زاویه دیدمان را تغییر دهیم.
برای خیلی‌ها گرمای آتشین روز‌های تابستان کابوسی بزرگ است، به خصوص آن وقت‌هایی که حتی کولر‌ها هم نمی‌توانند خنکای چندانی به آدم هدیه دهند، اما با این حال، چه کولرهایمان حریف گرمای تابستان باشند و چه نباشند، بنا به دلایل متعددی باید مدیریت استفاده بهینه از کولر را بیاموزیم و گاهی حتی در میانه روز، کلید خاموش را بزنیم. فرقی نمی‌کند که از کولر آبی استفاده می‌کنیم یا کولر گازی و یا هر وسیله خنک کننده دیگری.
به هرحال در این فصل داغ، منابع انرژی بویژه آب و برق به شدت درحال مصرف هستند و جا دارد که خانواده‌ها برای استفاده درست از این منابع، زمانبندی مقبولی داشته باشند تا هم کمکی به مصرف بهینه انرژی کرده باشند، هم هزینه‌های مصرفی خود را پایین بیاورند و هم سلامتی را به خودشان هدیه دهند. شاید بگویید این کار محال است، اما مطمئن باشید اینطور نیست. در اینجا می‌خواهیم ضمن اشاره به اهمیت کاهش زمان استفاده از خنک کننده ها، راهکار‌هایی را با شما مطرح کنیم تا این کار به ظاهر محال، ممکن شود.
چرا باید مدت زمان استفاده از کولر‌ها را مدیریت کنیم؟
*کولر‌های فریبنده و زنگ خطر سلامتی
اگر قرار باشد تمام ساعات روز زیر باد کولر بنشینیم و به بهانه گرمای هوا، حتی دقایقی به خودمان و کولرهایمان استراحت ندهیم، قطعا باید درانتظار عواقب بعدی باشیم. شاید شما هم از مضرات باد کولر شنیده و یا شخصا تجربه کرده باشید، بنابراین تاحدودی نسبت به این مضرات آگاهی دارید. باد کولر همانقدر که می‌تواند به تعادل دمای بدن ما کمک کند، به همان اندازه نیز می‌تواند آسیب‌هایی را برایمان به همراه داشته باشد. تشدید اسم و آلرژی، خستگی مفرط بعد از خاموشی کولر، گرفتگی عضلانی و درد‌های مفصلی و استخوانی، خشکی و شکنندگی پوست و مو و چشم، پایین آمدن سیستم ایمنی سالمندان، کاهش دمای بدن کودکان بویژه نوزادان و صدمات ناشی از آن، سرماخوردگی و عدم انطباق دمای بدن با محیط بیرون از منزل، به عنوان مهمترین مضرات استفاده مداوم طی ساعات طولانی از سیستم‌های سرمایشی به شمار می‌رود که جادارد خانواده‌ها توجه ویژه‌ای به این موارد داشته و در استفاده از این خنکای مصنوعی تعادل را رعایت کنند.
*قبض‌های تصاعدی و هزینه‌های تحمیلی به خانواده
اصلا کاری به مصرف انرژی و بلایی که مصرف بی رویه ما مردم، بر سر منابع آب و برق می‌آورد نداریم که البته به نوبه خود بسیار هم مهم و قابل یادآوری است، اما موضوع دیگری که ممکن است، خانواده‌ها را نسبت به مدیریت مصرف کولر‌ها حساس‌تر کند، بحث هزینه‌های سنگین قبض‌های انرژی و استهلاک بالای کولر‌ها برای خانواده هاست. معمولا وقتی اولین قبض برق در فصل گرما به دستمان می‌رسد، هوش از سرمان می‌رود. در اکثر مواقع با خود می‌گوییم مگر چه کرده ایم که رقم قبض برقمان ناگهان اینقدر افزایش پیدا کرده است؟ اما قطعا خیلی زود به جواب می‌رسیم. استفاده مدام از کولر‌ها در فصل تابستان، مهمترین دلیل این تغییر محسوس در قبض‌های برق است. به خصوص اینکه معمولا در ساعات اوج مصرف، کولرهایمان بدون وقفه روشن بوده اند و حتی حاضر نشده ایم برای دقایقی آن‌ها را خاموش کنیم که اگر این کار را می‌کردیم، نه تنها هزینه‌های تصاعدی ساعات اوج مصرف را کاهش می‌دادیم، بلکه باعث می‌شدیم تا آب و برق به شکل عادلانه در همه جا توزیع شده و خاموشی‌ها و بی آبی‌ها تاحدی کاهش پیدا کند، بنابراین برای کاهش هزینه‌ها و کمک به هم‌نوعان خودمان هم که شده، بیاییم و زمان استفاده از کولر‌ها را مدیریت کنیم.
چگونه باید مدت زمان استفاده از کولر‌ها را مدیریت کنیم؟
*تعیین زمان‌های کوتاه خواب برای کولر‌ها
شاید در خانه‌هایی که در ارتفاع واقع شده و یا آن‌هایی که کمی از دل شهر فاصله دارند بتوان در بیشتر ساعات روز، قید کولر را زد و با بازکردن پنجره‌ها، هوای طبیعی را استشمام کرد، اما قطعا خانه‌هایی که در دل شهر واقع شده اند، راه گریز چندانی برای فرار از گرما ندارند و ملزم به استفاده از کولر در بیشتر ساعات روز هستند. چه بساکه این روز‌ها در بسیاری از خانه‌ها، کولر‌ها ۲۴ ساعته کار می‌کنند و اصلا مجالی برای استراحت ندارند، اما مالکان این خانه‌ها نیز می‌توانند شرایط را مدیریت کرده و برای کولرهایشان ساعات خواب درنظر بگیرند. گرچه خاموش کردن کولر درست در میانه روز مثل کابوسی بزرگ می‌ماند، اما حتی نیم ساعت استراحت به کولر در هر خانه‌ای می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
افزایش این نیم ساعت‌ها در طول روز شاید در قدم اول کاری محال به نظر برسد، اما مطمئن باشید که اصلا غیرممکن نیست و می‌توان در ساعات اوج مصرف تا حد زیادی از هزینه‌های مصرفی برق کاست و کمی به تعادل دمای بدن با محیط بیرون کمک کرد، مثلا می‌توانید بعد از هریک‌ساعت روشن بودن کولر، برای مدتی هرچند کوتاه، کولرهایتان را خاموش کنید و تا زمانی که احساس خنکی دارید و دمای خانه تان متعادل است، اقدام به روشن کردن کولر نکنید، زیرا گاهی ممکن است، فقط یک ذهنیت نسبت به هوای گرم بیرون، شما را فریب دهد و درحالیکه نیازی به کولر ندارید، ناخود‌آگاه کلید روشن را بزنید و دیگر نتوانید از آن رها شوید.
*آشتی با دکمه خاموش در ساعات غروب
در روز‌های آتشین تابستان، وقتی خورشید از فرق سرمان عبور می‌کند و طاق خانه‌هایمان با کمی سایه، نفسی تازه می‌کنند، می‌توان کولر‌ها را برای ساعاتی خاموش کرد، زیرا با تاریک شدن هوا و روشن شدن چراغ ها، باز هم خانه‌ها گرم می‌شوند و مجبور به استفاده دوباره از کولر‌ها هستیم، بنابراین فرصت را غنیمت بشماریم و دکمه خاموش را بزنیم. در این زمان است که می‌توانید زیرسایه تک درخت حیاط خانه نقلی تان بنشینید و کمی از باد کولر‌هایی که از فشار کار به ناله افتاده اند، رها شویم.
البته برای آپارتمان نشین‌ها شرایط کمی متفاوت است و اندک نسیم غروب تابستان فقط می‌تواند از لای پنجره‌های توری خورده به داخل خانه نفوذ کند، اما آن‌ها هم می‌توانند بدون تعصب نسبت به خاک گرفتن خانه، لای درب و پنجره را بیشتر بازکنند و لذت هواخوری در غروب‌های تابستان بدون کولر را از دست ندهند. در این ساعت هاست که شاید کولر‌های به نفس افتاده، مجالی برای استراحت پیدا کنند و ما نیز کمی هوای طبیعی را نفس بکشیم.
*استفاده از ترفند‌های موثر برای کاهش دمای خانه
گاهی اوقات حتی در گرم‌ترین روز‌ها نیز می‌توان مدت زمان استفاده از کولر را به کمترین حدممکن رساند، اما قطعا این کار نیاز به یکسری ترفند و راهکار دارد که اکثر آن‌ها کاربردی هستند و اگر کمی متعصبانه به کاهش استفاده از کولر نگاه کنیم، حتما آن‌ها را به کار خواهیم بست.
- قید لامپ‌های پرمصرف را بزنید. لامپ‌های کم مصرف، گرمای بسیار کمتری تولید می‌کنند، پس اگر هنوز هم در خانه هایتان از لامپ‌های پرمصرف با آن حجم از گرما، استفاده می‌کنید، حتما دست به کار شوید و با یک هزینه اولیه، از هزینه‌های بعدی برق و گرمای بیش از حد خانه‌تان کم کنید.
- لباس نخی و روشن بپوشید. بعضی‌ها با اینکه می‌دانند پوشیدن لباس‌های تیره و غیرنخی، دمای بدنشان را به طرز عجیبی بالا می‌برد، اما با این حال به جای پوشیدن لباس‌ها نخی و روشن، اصرار به گرم بودن خانه و روشن کردن مداوم کولر دارند، بنابراین بیایید در نوع لباس هایمان تجدیدنظر کنیم و گرما را تنها دلیل بالابودن حرارت بدنمان ندانیم.
- در خانه گلاب و بابونه اسپری کنید. جالب است بدانید که اسپری کردن گلاب و عرق بابونه در محیط خانه، علاوه بر تمام خواص درمانی که درپی دارند، می‌توانند به عنوان یک خنک کننده قوی بدن ایفای نقش کنند. پس در فصل تابستان از اسپری کردن این دو گیاه معجزه آسا غافل نشوید.
- از نوشیدنی‌های خنک کننده غافل نشوید. خوردن نوشیدنی‌های خنک کننده نقش شگفت انگیزی در کاهش دمای بدن ایفا می‌کنند. مثلا وقتی یک لیوان دوغ خنک، فالوده خیار، شربت‌های کم شیرینی خاکشیر، کاسنی، بیدمشک، ابلیمو، هل، نعناع و ... را سرمی‌کشید، تا چندساعتی دمای بدنتان بسیارپایین است و شاید اصلا نیازی به استفاده از کولر نداشته باشید.
- زیر سماور و کتری را خاموش کنید. خیلی از خانم‌ها تصور می‌کنید اگر کتری یا سماور خانه شان ۲۴ ساعته روشن باشد، دلیلی بر کدبانوگری آن‌هاست، اما واقعا این چنین نیست و مدیریت منابع انرژی توسط خانم خانه، یک کدبانوگری تمام عیار است، پس فقط در مواقعی که نیاز دارید، سماور یا کتری را روشن کنید، زیرا همان یک شعله می‌تواند مثل یک بخاری عمل کرده و گرمای کاذبی به فضای خانه بدهد.
- مدت زمان پخت غذاهایتان را کاهش دهید. گرچه خیلی‌ها به بارگذاشتن غذا برای ساعات طولانی و جاافتادن آن اعتقاد عجیبی دارند، اما این کار تاثیر بسیار زیادی در افزایش دمای خانه دارد، پس تا حدممکن زمان پخت غذا را پایین بیاورید و حتی اگر می‌توانید از زودپز استفاده کنید.
- جلوی نور مستقیم خورشید را بگیرید. گرچه استفاده از نور طبیعی مزایای خاص خود را دارد، اما اگر نور خورشید مستقیم به داخل خانه تان می‌تابد و گرمایش غیرقابل تحمل است، چاره‌ای جز پوشاندن نور مستقیم خورشید ندارید. می‌توانید در ساعات میانی روز با استفاده از زیرپرده‌ای یا حتی یک چادر رنگی مانع ورود مستقیم نور شوید و دمای داخل خانه را کاهش دهید.
برای کولر‌ها سایه بان بگذارید. اگر می‌خواهید کولرهایتان در اوج گرما، عملکرد بهتری داشته و باد خنک تری راهی خانه تان کنند، حتما برای کولرهایتان سایه بان تهیه کنید تا در معرض نور مستقیم خورشید نباشند. این سایه‌بان‌ها می‌توانند از جنس پارچه‌ای معمولی، کارتن و مقوا، حصیر و یا سایه‌بان‌های آماده باشند.
منبع: فارس