در روز‌های اخیر چندین شرکت هواپیمایی پس از ابلاغ دستورالعمل انجمن شرکت‌های هواپیمایی به ایرلاین‌ها تصمیم گرفته‌اند به گردشگران خارجی بلیت پرواز‌های داخلی را با نرخ دلار بفروشند. تصمیمی که حاشیه‌های زیادی به همراه داشته و وزارت گردشگری هم درباره آن موضع گرفته و در نامه‌ای به سازمان هواپیمایی کشور ضمن مخالفت با طرح بلیت دلاری برای مسافران غیرایرانی، درخواست کرده است تا زمان بررسی ابعاد مختلف این موضوع در یک کارگروه، از اجرا شدن این تصمیم خودداری شود. در این گزارش سعی داریم در کنار دلیل دلاری شدن قیمت بلیت هواپیما برای غیر ایرانی ها، نظر موافقان و مخالفان این تصمیم را بررسی کنیم و همچنین نگاهی داریم به کشور‌هایی که برای جذب گردشگر یارانه‌های زیادی پرداخت می‌کنند.
ماجرای دلاری شدن نرخ بلیت برای خارجی‌ها
انجمن شرکت‌های هواپیمایی در آذر سال ۱۴۰۰ در بحبوحه گرانی بلیت پرواز‌ها در مسیر‌های داخلی، در دستورالعملی به شرکت‌های هواپیمایی، نرخ بلیت در مسیر‌های داخلی را برای مسافر غیرایرانی متفاوت اعلام کرد. حالا با گذشت حدود هفت‌ماه از ابلاغ آن دستورالعمل، تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی به دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز فروش بلیت اطلاع داده‌اند که از ابتدای تیر ۱۴۰۱ نرخ بلیت هواپیما در مسیر‌های داخلی برای مسافران غیرایرانی ارزی محاسبه می‌شود. طبق گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی به ایسنا، نرخ هر بلیت هواپیما برای پرواز‌های داخلی تا یک ساعت ۱۰۰ دلار و بیش از یک ساعت تا سقف ۱۵۰ دلار برای خارجی‌ها محاسبه می‌شود. البته او ادامه داده: «این مسئله را در اختیار ایرلاین‌ها گذاشتیم و بعضا ممکن است حتی پایین‌تر از این اعداد و ارقام هم از مسافران خارجی دریافت شود.» «حسن خوشخو» معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری در این‌باره گفته است: «براساس تصمیم برخی شرکت‌های هوایی نرخ خدماتی که به شهروندان خارجی ارائه می‌شود با شهروندان داخلی متفاوت است و سازمان هواپیمایی کشور به صورت مستقیم در این موضوع دخالتی نمی‌کند. ما این موضوع را نه تأیید می‌کنیم و نه رد.»
دلایل موافقان بلیت دلاری
به جز ایرلاین‌ها که از بالا رفتن قیمت بلیت هواپیما به هر نحوی سود می‌برند، برخی موافقان این طرح دلایلی را در موافقت با تعیین نرخ ارزی برای بلیت مسافران خارجی مطرح کرده‌اند که آن‌ها را در ادامه می‌خوانید.
۱- از مهم‌ترین دلایلی که موافقان تعیین نرخ ارزی برای بلیت مسافران خارجی مطرح می‌کنند این است که چرا باید به مسافر خارجی یارانه‌ای که به مسافران ایرانی تعلق می‌گیرد، داده شود. آن‌ها معتقدند که دولت ملزم به دادن یارانه به شهروندان خودش است نه اتباع خارجی.
۲- دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی یکی از دلایل تعیین نرخ ارزی بلیت هواپیما برای مسافران خارجی را تسهیل دسترسی ایرانی‌ها به پرواز‌های داخلی اعلام کرده است. او گفته: «در برخی مسیر‌ها مانند مشهد حضور اتباع خارجی در پرواز‌ها افزایش یافته است و همین موضوع سبب شد تا بلیت هواپیما از دسترس مسافران ایرانی خارج شود؛ بنابراین برای این که بلیت هواپیما و صندلی‌ها بیشتر در اختیار ایرانی‌ها قرار گیرد آن را برای مسافران خارجی ارزی تعیین کردیم.»
۳- اسعدی‌سامانی همچنین گفته: «باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که شرکت‌های هواپیمایی ایرانی خدماتی را که از دولت دریافت می‌کنند با نرخ دلار است که می‌توان به هزینه نشست و برخاست، لندینگ، پارکینگ و... اشاره کرد و ایرلاین‌ها تحت فشار هستند.»
مخالفان نرخ ارزی بلیت
هر چند موافقان دلایلی همچون پرداخت یارانه به خارجی ها، نبود صندلی کافی برای مسافران ایرانی و... را مطرح کرده‌اند، اما مخالفان ارزی شدن بلیت هواپیما برای خارجی‌ها از جمله وزارت گردشگری هم دلایلی برای مخالفت شان با این طرح دارند که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید.
۱- معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نامه‌ای به رئیس سازمان هواپیمایی کشور اعلام کرد که دریافت نرخ دلاری بلیت هواپیما از گردشگران غیر ایرانی باعث افزایش قیمت تمام‌شده سفر می‌شود و این کار باید تا انجام بررسی‌های بیشتر متوقف شود.
۲- بعد از اعلام خبر دلاری شدن بلیت هواپیما هتل‌داران هم به سرعت به وزیر میراث فرهنگی و گردشگری پیام دادند که هزینه خدمات از گردشگر خارجی را دلاری بگیرند. بعد از هتل داران احتمالا نوبت رستوران‌ها و دیگر مشاغل فعال در حوزه گردشگری می‌رسد. در نگاه اول این اقدام منطقی، معقول و مثبت است، اما واقعیت این است که دلاری کردن هزینه‌های مسافران خارجی می‌تواند تبدیل به اشتباه مرگبار صنعت گردشگری ایران شود.
۳- یکی از مزیت‌های ایران برای گردشگران خارجی هم اکنون قیمت ارزان است. از مدیران تا کارشناسان گردشگری همه ایران را یک مقصد گردشگری ارزان معرفی می‌کنند و همین ویژگی باعث شده تا ایران به یکی از مقصد‌های بازنشسته‌های اروپایی و چینی بدل شود. وقتی تنها مزیت جدی فعلی ایران را از آن بگیرید دیگر نباید انتظار درآمد از گردشگر را داشته باشید.
۴- برخی کشور‌ها برای این که بتوانند از درآمدی که جذب گردشگر دارد بهره‌مند شوند، به مسافران یارانه پرداخت می‌کنند بعد ما برعکس آن عمل می‌کنیم!
کشور‌هایی که به مسافران خارجی یارانه می‌دهند
درآمد‌های به دست آمده از صنعت گردشگری جایگاه مهمی در اقتصاد کشور‌های مختلف دارد و بعضی از کشور‌ها بخش مهمی از بودجه خود را بر درآمد حاصل از صنعت گردشگری می‌بندند و این یعنی گردشگر‌ها نقشی مستقیم در درآمد‌ها و هزینه‌ها در اقتصاد کلان این کشور‌ها دارند. با این حال برخی کشور‌ها برای این که بتوانند گردشگر بیشتری جذب کنند به مسافران خود یارانه پرداخت می‌کنند. ترکیه یکی از این کشورهاست که برای جذب گردشگر یارانه می‌پردازد و طبق گفته رئیس سازمان حج و زیارت کشورمان، ترکیه ۶۰ درصد هزینه بلیت مسافران خارجی را پرداخت می‌کند، زیرا معتقد است این هزینه از محل خرید گردشگران جبران می‌شود.
رئیس سازمان حج و زیارت در گفتگو با تسنیم به نقل از وزیر راه و رئیس سازمان هواپیمایی گفته است که دولت ترکیه برای پرواز‌هایی که در مسیر ایران است، به صورت مشخص یارانه فوق‌العاده‌ای می‌پردازد. طبق آمار سال گذشته حدود ۸۰۰ هزار ایرانی به ترکیه سفر کرده‌اند، که تنها سودی که از خرید ۱۰۰۰ نفر از این مسافر‌ها حاصل می‌شود، یارانه پرداختی آن‌ها را جبران می‌کند. به جز ترکیه، اردن هم برای جذب گردشگر بیشتر به خطوط هوایی خود یارانه سوخت می‌دهد. به گزارش عرب دیلی، دولت اردن با پرداخت نصف بهای سوخت خطوط هوایی این کشور به دنبال جذب گردشگران بیشتر از قاره اروپا و کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس به این کشور است.
منبع: خراسان