از پیشنهاد روسیه برای تشکیل ساختار همکاری خزر حمایت می‌کنیم

حسین امیرعبداللهیان که امروز برای حضور در ششمین اجلاس کشورهای ساحلی دریای خزر به ترکمنستان سفر کرده در نشست با همتایان خود گفت «ایران از پیشنهاد اخیر روسیه برای تکامل و تشکیل ساختار همکاری در دریای خزر حمایت می‌کند چراکه این ابتکار، همکاری های پنج جانبه در دریای خزر را تقویت و نظام مند می‌کند.»

گفتنی است کشورهای ساحلی دریای خزر در اکو (سازمان همکاری های اقتصادی) عضو هستند و به جز جمهوری آذربایجان همگی از اعضای شانگهای به شمار می روند.

در عین حال ، همه این کشورها در سازمان کنفرانس اسلامی حضور دارند و روسیه نیز نقش ناظر را در این سازمان ایفا می کند که این نزدیکی و همگرایی ها می تواند در قالب تشکیل سازمانی همکاری دریای خزر گسترش یابد.

از سوی دیگر ۵ بندر باکو آذربایجان ، ماخاچ کالاو آستاران خان در روسیه ، آکتائو در قزاقستان و ترکمن باشی در ترکمنستان دارای ظرفیت های بسیاری برای توسعه مسافربری ، کشتیرانی و شیلات هستند که توجهی به آنها نمی شود و می توان این همکاری ها را در قالب سازمان همکاری کشورهای دریای خزر گسترش داد.

اما وزیر امور خارجه در ادامه با بیان اینکه تحدید حدود بستر و زیر بستر دریای خزر همچنان باقی مانده، گفت:طی چهار سال گذشته چهار اجلاس گروه کاری برای نهایی کردن پیش نویس موافقتنامه خطوط مبدا برگزار شده که همچنان مذاکرات آن ادامه دارد که در این راستا باوجود شیوع کرونا تلاش های زیادی برای پیشبرد همکاری های پنج جانبه در حوزه دریای خزر صورت گرفته است.

حسین امیرعبداللهیان همچنین تاکید کرد برای بهره مندی از مزایای کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر در به سرانجام رساندن توافق درباره خطوط مبدا در دریای خزر تسریع به عمل آید.

به گفته وزیر امور خارجه مشخص شدن خطوط مبدا منجر به اجرایی شدن کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر می‌شود.

خط مبدأ، خطی فرضی در امتداد ساحل است که محدوده آب های سرزمینی و سایر نواحی دریا که کشور ساحلی از حقوق حاکمیتی در آن ها برخوردار است نسبت به آن اندازه گیری می شود.

خط مبدأ معمولاً از پایین ترین حد جزر دریا ترسیم می شود که به آن خط مبدأ طبیعی می گویند.

اما در شرایط ویژه مانند مضرس و دندانه دار بودن شدید ساحل یا وجود جزایر نزدیک به هم از خط مبدأ مستقیم استفاده می شود که پیش آمده ترین نقاط خشکی در دریا را به هم متصل می کند. 

درخصوص دریای خزر امکان استفاده از خط مبدأ طبیعی وجود ندارد بنابراین کشورها باید بر خط مبدأ مستقیم توافق کنند.

بند سوم از بخش مربوط به تعریف خطوط مبداء مستقیم در ماده یک کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر به وضعیت ساحل جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اشاره دارد و هدف از نگارش این بند، مدنظر قرار دادن و توجه به وضعیت ویژه ایران بوده است.

در این شرایط ایران خواستار اعمال اصل انصاف (یعنی در نظر گرفتن مجموعه شرایط جغرافیایی، تاریخی و جمعیتی سواحل) در تعیین این خط با توجه به وضعیت خاص سواحل خود است که در این بند به نوعی لحاظ شده است.