دکتر عاملی گفت: همان طور که رهبر معظم انقلاب تعبیر می‌کنند، فرهنگ نیز همانند هوا است. واقعا اگر هوا خوب باشد، زندگی افراد در وضعیت خوبی است. اگر هوا آلوده باشد، بدون شک زندگی مطلوبی نخواهیم داشت. در کشور‌های پیشرفته هم اگر هوای فرهنگ خوب باشد زندگی خوب است و اگر هوای فرهنگ آلوده باشد، آن‌ها نیز دچار خلاء بزرگ هستند.
به گفته وی این بدین معنا است که ما پیشرفت همه جانبه نیاز داریم که در ذیل عقلانیت و معنویت الهی نیز رشد کند و یک جامعه اسلامی مبتنی بر ارزش‌های الهی را شاهد باشیم.
استاد دانشگاه تهران گفت: اگر هوا آلوده باشد، زندگی خوب نیست؛ حتی اگر از لحاظ اقتصادی هم رشد بالایی داشته باشیم. در کشور‌های پیشرفته دنیا هم می‌بینیم که هوای فرهنگشان آلوده است و آن طور که باید در شأن انسان زندگی نمی‌کنند.
او گفت: امروز در شرایطی هستیم که بعضی از کشور‌های پیشرفته ۳۰ درصد خانواده‌هایشان خانواده‌های تک‌سرپرست هستند. متاسفانه در میان نسل جوان مثل جامعه آمریکا که تا ۲ دهه قبل ۲ تا ۳ درصد نسل جدید گرفتار بیماری باهم باشی بودند؛ اما امروز آمار‌ها نشان می دهند تعداد قابل توجهی از جوانان در آمریکا و اروپا گرفتار این امر خانمان‌سوز که موجب انقراض نسل بشر می‌شود، شده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: فضای فرهنگ امروز یک فضای آلوده در سطح جهانی است. ما نیازمند به یک برنامه‌ریزی و به تعبیر رهبر حکیم انقلاب، به مهندسی فرهنگی نیاز داریم که بتوانیم در مسیر درست حرکت کنیم. ایشان می‌فرمایند منظور از مهندسی فرهنگی این است که به هندسه فرهنگ توجه کنیم. زیرا فرهنگ اضلاعی داشته و ابعادی دارد. مؤلفه‌هایی است که فرهنگ را تشکیل می‌دهد، اگر ما به یک بعدش خیلی توجه کنیم ابعاد دیگر آن را رها کنیم نمی‌توان این فرهنگ را به آن مسیر حرکت درست ببریم.
دکتر عاملی گفت: مهم‌ترین بنیان فرهنگ سرمایه ایمانی است که اگر این سرمایه ایمانی قدرتمند بود، همه امور در مسیر واقعی خودش قرار می‌گرفت. این‌ها شعار نیست خداوند حقیقت هستی را خلق کرده و برای حقیقت هستی قوانینی مقرر کرده و این قواعد در حوزه ایمان و اندیشه الهی که برگرفته از کتاب خدا و سنت پیامبر و عترت پیامبر است، تدوین و تدبیر شده است.
او گفت: امروز ۳۲ میلیون نفر از جوان‌های ما در این کشور بازی می‌کنند و به طور متوسط روزانه ۹۹ دقیقه وقتشان را به بازی اختصاص می‌دهند. بعضی از بازیکن‌ها طوری هستند که آن‌قدر بازی می‌کنند و بی‌خوابی شدیدی می‌کشند تا بی‌حال می‌شوند؛ به طوری که می‌نشینند شب تا صبح مشغول بازی هستند.
او گفت: فرهنگی شدن در جامعه آن اموری است که ما به آن اشتغال بیشتری داریم. اگر اشتغال ذهنی مردم در فضای الهی باشد، فرهنگ به آن سمت حرکت می‌کند و اگر اشتغال جامعه در گذران فراغت به سمت‌وسویی حرکت کند که یک سبک زندگی مناسب و سالم و الهی را فراهم کند خود جامعه به آن سمت می‌رود.
استاد دانشگاه تهران گفت: امروز ۹۵ درصد جامعه ایران دسترسی به اینترنت پیدا کرده اند؛ در اینترنت و در فضای مجازی حضور دارند. فضای مجازی یک ظرف است هم برای امر خیر و هم برای امر شر، مثل خود دنیا است. دنیا هم موضوع خیر و شر است. در فضای مجازی هم به موضوع خیر و شر بستگی دارد که ما این قدرت را داشته باشیم که نظام برنامه‌ای و نرم‌افزاری مفید و مؤثر فراهم کنیم. یک نمونه‌اش را عرض می‌کنم؛ ما امروز وقتی از فساد صحبت می‌کنیم فساد کجا صورت می‌گیرد؟ فساد در نظام دیوان‌سالاری در آن بخشی که مربوط به نظام دیوان‌سالاری است صورت می‌گیرد. اگر این نظام دیوان‌سالاری تبدیل به یک هوش نرم‌افزاری بشود که جلوی دخالت انسان را بگیرد، ولی راه برای فکر متعالی انسان فراهم کند، فساد به حداقل می‌رسد و در نظام دیوان‌سالاری کشور باید توان خود را به آن سمت حرکت دهیم.
او گفت: رهبر معظم انقلاب مهم‌ترین مسئله برای این سند را اجرایی شدن آن دانستند از طرفی رئیس‌جمهور محترم اراده اش این است که سند مهندسی فرهنگی مبنای مدیریت فرهنگی کشور باشد. رهبر معظم انقلاب در همین حکم ۲۳ آبان ۱۴۰۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی مجدداً بر اجرایی شدن سند مهندسی فرهنگی تاکید کردند. همچنین رئیس جمهور محترم فرمودند که برنامه پنج‌ساله بر مبنای سند مهندسی فرهنگی در حوزه فرهنگ تدوین می‌شود. علاوه بر این اعتبارات و بودجه‌هایی که به استان‌ها داده می‌شود برمبنای سند مهندسی فرهنگی است. در جلسه شنبه گذشته در ستاد هماهنگی و راهبری مهندسی فرهنگی معاون اول رئیس جمهور اعتبار ویژه‌ای را برای استان‌هایی که سند مهندسی فرهنگی ایشان تدوین شده اختصاص دادند و ما واقعاً برنامه مان این است که بتوانیم این سند را به سمت‌وسوی اجرا ببریم؛ البته ما مجری نیستیم، استان مجری است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اهتمام کردن به عرصه فرهنگ و منابع انسانی فرهنگ مهم است. امروز در واقع روز فرهنگی استان است، که باید شاهد اجرای نمونه و عالی این سند ان‌شاءالله باشیم. امروز خوشبختانه شاهد رونمایی از برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در استان خراسان رضوی هستیم. اصل این برش‌های استانی مهندسی فرهنگی تغییراتی را در فرهنگ استان‌ها و بعدش در فرهنگ کشور ایجاد خواهد کرد. سند مهندسی فرهنگی در واقع ۱۳ راهبرد کلان و ۱۰۳ راهبردملی و ۳۰۴ برنامه‌ی اقدام دارد و هدفش یکپارچه‌سازی امور فرهنگی در سطح استانی و ملی است که بتواند به همه ابعاد و اضلاع فرهنگ بصورت همزمان و متوالی توجه کند.
او گفت: در سند پیش‌بینی شده که برش استانی سند با توجه به اولویت‌ها و مسائل استان اولویت گذاری شود. خوشبختانه این ششمین استانی است که برش استانی رونمایی می‌شود و برنامه ما این است که بتوانیم امسال همه استان‌ها را پوشش دهیم. این اسناد نقشی که پیدا می‌کند این است که در استان این پراکنده‌کاری، غیرمتمرکز بودن کار‌ها، ناهماهنگ بودن، عدم تناسب فعالیت‌ها و عدم توجه به اولویت در مسائل واقعی حوزه فرهنگ کاهش پیدا می‌کند و یک مبنایی برای برنامه پنج‌ساله کشور در برنامه هفتم برمبنای برش استانی خواهد شد.