این آجرهای باستانی که امروز، شنبه در خاستگاه اصلی خود رونمایی شدند، به مدت یک ماه در معرض دید عموم علاقه مندان در شهرستان بوکان قرار خواهند داشت.
قطب‌الدین صادقی،از هنرمندان و استادان برجسته هنرهای نمایشی کشور در این مراسم با بیان اینکه هویت هر ملت که بخش مهمی از آن تاریخ گذشته آن است نباید به فراموشی سپرده شود، گفت: در هر اثر هنری یک روایت نهفته است و این آجرهای چند هزار ساله نیز دارای روایت های نهانی است که علاقه مندان به تاریخ باید آن را کشف کنند.
او می گوید: یکی دیگر از بخش های مهم هویت هر ملت اسطوره ها هستند که در سرزمین ما نیز انبوهی از این اسطوره ها دارد که بخشی از آن در این آجرها نهفته است.
او ذخایر فرهنگی و هنری ایران را بسیار اصیل و واقعی دانست و گفت: این ذخایر ارزشمند می تواند شکاف بین نسل ها را پر کرده و باعث تداوم ما در تاریخ شود.
صادقی گفت:موسیقی، معماری، آیین ها و بسیاری موارد دیگر در این آجرها وجود دارد که باید آنها را پیدا کنیم زیرا راز ماندگاری ما در پیدا کردن این حلقه های گمشده در طول تاریخ است.
فرماندار بوکان نیز در این مراسم با بیان اینکه نگهداری از آثار تاریخی اقدامی موثر در راستای دستیابی جامعه به توسعه است، گفت: باید از میراث فرهنگی نیاکان خود با تمام توان حراست و آن را به آیندگان منتقل کنیم.
باباخان اسکندری آگاهی بخشی به نسل های مختلف نسبت به ارزش های میراث فرهنگی را مورد تاکید قرار داد و گفت: در این راستا آموزش، معرفی و آگاه کردن نسل های مختلف نسبت به ارزش های میراث فرهنگی بهترین راه برای حفظ ارزش های تاریخی محسوب می شود.
او با بیان اینکه نبود موزه یکی از مشکلات شهرستان بوکان با داشتن این همه تاریخ و تمدنی غنی است که باید این مشکل رفع شود، گفت:تلاش خواهیم کرد تا در آینده ای نزدیک سند خواهر خواندگی یکی از شهرهای سوییس با بوکان امضا شود.
نماینده بوکان در مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: ظرفیت‌های میراثی به ویژه تپه جهانی قلایچی برگی ارزشمند از دفتر تاریخ است که حراست از این مهم و معرفی آن وظیفه‌ای همگانی و عمومی است.
انور حبیب زاده گفت: هنر و میراث فرهنگی در بوکان ریشه سه هزار ساله داشته و برگرفته از عصر ماناها است که تمدن جدیدی را در آن دوران پایه گذاری کردند و رونمایی از آثار آن دوران در این شهرستان نشان‌دهنده قدمت این منطقه است.
او گفت:تا در آینده ای نزدیک موزه این شهرستان مورد بهره برداری قرار گرفته تا آثار ارزشمند تاریخی این منطقه در معرض دید عموم گذاشته شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی هم در این آیین گفت: میراث فرهنگی در سطح استان و شهرستان مظلوم واقع شده و اعتبارات این بخش بسیار ناچیز است.
جلیل جباری با بیان اینکه هدف از نمایش آجرهای قلایچی آشنایی مردم بوکان با میراث فرهنگی گذشتگان است، گفت: مرمت آثار قلایچی از فردا توسط کارشناسان آغاز و بودجه موزه نیز با همکاری مسوولان تامین می شود.
او مقبره سردار را نماد هویتی شهر بوکان دانست و گفت: باید آزادسازی آن صورت گرفته و به فضایی موزه ای تبدیل شود و علاوه بر آن، محوطه‌های تاریخی پایگاه مانایی در بوکان نیز باید تشکیل شود.
آجرهای لعابدار تپه تاریخی قلایچی بوکان در سال‌های نخست پیروزی انقلاب اسلامی ایران از کشور خارج شده و پس از تلاش‌های بسیار انجام شده ۵۱ قطعه آجر لعابدار مانایی در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ به موزه ملی ایران بازگردانده شد.
با اعلام آمادگی مسوولان شهرستان بوکان این آجرها از موزه ملی ایران به موزه مفاخر بوکان منتقل شده و به مدت یک ماه در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.
تپه قلایچی بوکان دارای یک لایه فرهنگی مربوط به مانایی‌ها است و تاکنون چندین ساختمان از این دوره مورد مطالعات باستان‌شناسی قرار گرفته شده که ساختمان اول در مرکز تپه واقع شده و دارای اتاق‌های متعدد بوده که در کف و دیوار نقاشی‌های گیاهی، هندسی و انسانی داشته است.
تپه قلایچی مربوط به عصر آهن است که در شهرستان بوکان و در روستای قالایچی واقع شده است؛ این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۳۸۲۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
حدود ۴۰۰ آجر لعابدار در این منطقه تاکنون کشف شده است که نشان از اهمیت بالای قلایچی و به احتمال زیاد این منطقه همان شهر "زیرتو" یا "ایزیرتو" پایتخت مانایی‌ها است.
بوکان در جنوب آذربایجان غربی واقع شده و دارای ۹۸ اثر ثبت شده ملی است.