حدود ۳۸ سال است که منطقه سراوان رشت محل دفن بخش عمده‌ای از زباله‌های استان گیلان است و موجب تولید شیرابه که باعث آلوده کردن سفره‌های زیرزمینی، محیط زیست و تغذیه دام و طیور، آلوده سازی رودخانه ها، تالاب انزلی و دریای خزر، آلوده ساختن مزارع برنج و باغ‌های میوه، ایجاد بیماری‌های پوستی در مناطق مجاور برای ساکنان، بوی تعفن، هجوم مگس‌ها و انواع حشرات به زندگی اهالی شده است.
در طی سال‌ها و دهه‌هایی که گذشت، از معاون رئیس جمهور گرفته تا استانداران، شهرداران و فرمانداران رشت، روسای کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای اسلامی کلانشهر رشت، مدیرعاملان سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت و دیگر مسئولان وعده‌هایی برای حل این مشکل دادند، وعده‌هایی که به علل و بهانه‌های مختلف تحقق نیافت.
حجم زباله انباشت شده در سراوان با گذشت نزدیک به ۴۰ سال به یک میلیون تن رسید، این روند طی سال‌های اخیر ادامه داشت به گونه‌ای که حدود ۱۶ هکتار از جنگل‌های منطقه پوشیده از زباله شد و در بعضی از مناطق ارتفاع زباله‌ها تا بیش از ۱۰۰ متر هم رسید.
نارضایتی مردم و ساکنان بومی سراوان رشت در آغازین روز‌های امسال به اوج خود رسید و جمعی از اهالی این منطقه حدود ۱۸ روز با مسدود کردن راه از ورود خودرو‌های حمل زباله جلوگیری کرده و خواستار تعیین تکلیف و رسیدگی به مشکلاتشان شدند.
بیشتر بخوانید
مردم سراوان رشت معتقدند که مسئولان مربوطه برای رفع مشکل در محل دفن زباله از سال‌های گذشته تاکنون هر بار وعده‌هایی داده اند که محقق نشده است.
به گفته مسئولان کنونی اما کوه‌های زباله در سراوان رشت در مسیر ساماندهی است.
روزانه ۲ هزار تن زباله در گیلان تولید می‌شود که میزان آن در ایام حضور گردشگران و روز‌های تعطیل به ۲ هزار و ۵۰۰ تن می‌رسد.
مدیریت زباله‌ها و معضلات ایجاد شده زیست محیطی و اجتماعی ناشی از آن در همه نقاط گیلان به ویژه منطقه سراوان شهرستان رشت یک ابرچالش است.
در سفر سال گذشته رئیس جمهور به گیلان مصوبات و اعتباراتی در نظر گرفته شد که از جمله آن‌ها تصویب یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای مدیریت پسماند استان بود که ۱۰۰ میلیارد تومان آن در اردیبهشت ماه امسال به دستگاه مجری با نظارت استانداری اختصاص یافت.
برای حل راهبردی چالش زباله در سراوان، برنامه ساخت کارخانه‌های کود آلی و زباله سوز ۶۰۰ تنی، ساخت تصفیه خانه شیرابه‌های حاصل از زباله‌های سراوان و بهسازی و پوشش محل دفن زباله در دستور کار قرار گرفت.
استاندار گیلان در ارتباط تصویری با سفیر کشورمان در کرواسی بهره‌مندی این استان از تجربه‌های عملیاتی و فنآوری کشور‌های موفق در امر مدیریت پسماند را مورد تأکید قرار داد.
اسدالله عباسی همراهی مسئولان ملی در دولت سیزدهم و برگزاری جلسات مدون و حضور میدانی، تخصیص اعتبار نقدی به شهرداری رشت، اورهال کردن تبدیل شیرابه‌ها به آب مورد استفاده از مصارف کشاورزی از ۳ لیتر در ثانیه به ۶ لیتر، ساماندهی و مدیریت پهنه‌های مختلف، تشویق مردم برای همراهی در تفکیک زباله از مبدأ با همیاری رسانه‌ها و تکلیف به مسئولان برای اجرای برنامه‌های عملیاتی به ویژه شهرداری ها، بخشداری‌ها و دهیاران را از جمله اقدامات حال حاضر در حل معضل پسماند گیلان اعلام کرد.
او همچنین تبادل نظر با مسئولان شرکت‌های موثر در کرواسی که مورد تأیید طرف ایرانی باشند، به منظور عقد تفاهم نامه همکاری و حصول نتایج عملیاتی و ملموس در جهت بهبود شرایط ساماندهی و مدیریت پسماند و توسعه فرهنگ تفکیک زباله از مبدا در گیلان را مورد تأکید قرار داد.
استاندار همچنین در حاشیه نشست با مجمع نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی از اتخاذ تدابیر لازم برای راه اندازی کامل تصفیه خانه شیرابه منطقه سراوان در روز‌های آینده خبر داد.
به گفته آقای عباسی، در حال حاضر شیرابه زباله در این منطقه، ۳ لیتر در ثانیه تصفیه می‌شود و با توجه به عملیاتی که پیمانکار در دست اجرا دارد، این ظرفیت به ۶ لیتر در ثانیه افزایش خواهد یافت.
او گفت: در حال حاضر روزانه از ورود ۴۰۰ تن زباله به سراوان جلوگیری می‌شود و با توجه به قراردادی که با شرکت‌های حوزه آستان قدس رضوی و شهاب خودرو منعقد شده است به زودی از ورود حجم زیادی از زباله به منطقه سراوان رشت جلوگیری می‌شود.
استاندار گیلان همچنین از ساماندهی کامل پسماند و فاضلاب زندان مرکزی رشت در منطقه لاکان و جلوگیری از ورود آن به طبیعت خبر داد و گفت: رفع مشکلات تصفیه خانه فاضلاب زندان لاکان به عنوان منشأ آلودگی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود تا مرداد ماه محقق می‌شود.
آقای عباسی می‌گوید: قرارگاه خاتم در حال انجام کار‌های مقدماتی در خصوص ساماندهی فاضلاب ورودی شهر رشت است.
بیشتر بخوانید
او می‌گوید: برنامه‌های دفع بهداشتی زباله در گیلان به گونه‌ای پیش می‌رود که مجموع زباله‌های استان به کود آلی تبدیل شده و خروجی آن در قالب پلت‌های اشتغال زا، برای تولید انرژی در اختیار نیروگاه‌ها یا صنایع تولیدی استان قرار گیرد.
شهردار رشت نیز گفت: بر اساس برنامه‌ریزی که شهرداری رشت و شورای اسلامی شهر برای مدیریت لندفیل سراوان تدارک دیده بود، بهسازی و اجرای پوشش خاکی تاج بالایی لندفیل را از یک ماه قبل با ظرفیت لجستیکی شهرداری آغاز کردیم.
به گفته سید امیرحسین علوی، برنامه اول شهرداری رشت در بحث بهسازی لندفیل سراوان تقریبا به نقطه انتهایی خود رسیده است.
او گفت: با ورود پیمانکار ذیصلاح جدید انتظار داریم تا فرآیند بهسازی کل پروژه سراوان با ساخت حوضچه‌های جدید جمع‌آوری شیرابه و تکمیل تصفیه شیرابه موجود در یک پروسه ۱۲ ماهه به انجام برسد.
شهردار رشت در مورد کارخانه کود آلی لاکان هم گفت: ظرفیت کارخانه کود آلی لاکان ظرف ۲ ماه آینده به حدود ۸۰۰ تن ارتقا پیدا خواهد کرد و با انجام این کار بخش عمده‌ای از زباله‌های ورودی پردازش می‌شوند.
آقای علوی می‌گوید: با تکمیل زباله‌سوز سراوان که بخش انتهایی زنجیره مدیریت پسماند در شهر رشت محسوب می‌شود ما کمترین آسیب را در سال‌های آینده در حوزه تخریب محیط زیست خواهیم داشت و این امر در کنار مشارکت مردم قطعا به همراهی ویژه مسئولان منطقه‌ای و ملی در حوزه تخصیص اعتبارات نیاز دارد.
رئیس شورای اسلامی شهر رشت هم از اجرایی شدن طرح ۶ ماهه آزمایشی زباله سوز در رشت خبر داد و گفت: این موضوع بسیار نویدبخش و در صورت تحقق حجم وسیعی از زباله‌های سراوان را ساماندهی می‌کند.
بیشتر بخوانید
به گفته محمدحسین واثق کارگرنیا، در شرایط فعلی و اعتبارات قطره چکانی که به زباله سوز رشت اختصاص پیدا می‌کند، این طرح ممکن است سال‌ها در انتظار بهره برداری باقی بماند.
رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و حقوقی شورای شهر رشت نیز در خصوص تجهیزات مورد نیاز در پروژه‌های پسماند گفت: تجهیزاتی که برای پروژه پسماند خریداری می‌شود باید بر اساس صرف و صلاح بررسی دقیقی شوند.
به گفته سید شمس شفیعی، تجهیزات ساخت اروپا از کیفیت بالایی برخوردار است، ولی هزینه آن‌ها نیز برای شهرداری بیشتر خواهد بود. از طرفی تجهیزات ساخت چین را با همان هزینه، اما با تعداد بیشتری می‌توان تهیه کرد. کارشناسان باید این موارد را در مباحث فنی در نظر گیرند.
او می‌گوید: استفاده از تکنوژی‌های روز می‌تواند در بهبود شرایط پسماند کمک کننده باشد. از آنجایی که ۷۰ درصد زباله پلاستیک است با استفاده از تجهیزات مدرن می‌توان آن را تفکیک کرد.
رئیس کمیسیون توسعه پایدار شورای اسلامی شهر رشت نیز گفت: حل مشکل سراوان باید به گونه‌ای باشد که چند مدت دیگر دوباره معضلاتی این چنینی برای شهر ایجاد نشود.
به گفته هادی رمضانی، دیگر زمان آزمون و خطا در رابطه با معضل سراوان نیست و باید از نظر متخصصان حوزه پسماند در کشور استفاده کرد تا این مشکل هرچه سریع‌تر حل شود.
او گفت: مردم منطقه دیگر توان تحمل مشکلات ناشی از زباله سراوان را ندارند.
بیشتر بخوانید
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی پایان دادن به مشکل پسماند در سراوان را استفاده از همه ظرفیت‌های کشوری و حاکمیتی اعلام کرد و خواستار تخصیص اعتبارات بیشتر برای حل این مشکل شد.
به گفته محمدرضا احمدی سنگری، این مشکل فقط مختص سراوان نیست و شیرابه‌های سایت زباله سراوان وارد شریان‌های اصلی رودخانه‌های گوهررود و زرجوب و سپس وارد تالاب انزلی می‌شود.
این موضوع آلودگی فراوانی برای محیط زیست دارد و خطر شیوع بیماری‌های خطرناک انسانی را برای استان گیلان به دنبال خواهد داشت.
بیشتر بخوانید
او از نشست خود با مدیرعامل آبفای کشور و قرارگاه خاتم الانبیاء خبر داد و اظهار امیدواری کرد این مشکل تا پایان امسال حل شود.
به گفته مسئولان و متولیان امر، ساماندهی و بهسازی محل دفن زباله در سراوان رشت با توجه به وسعت بالای آن بر اساس برنامه و نقشه تا یک سال آینده هر روز باید ادامه یابد و در نهایت قرار است در سال ۱۴۰۲ مجموعه شهرداری رشت و منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان با نظارت محیط زیست و سایر دستگاه‌های مربوطه برای درختکاری آن منطقه اقدام کنند.
جنگل‌های سراوان با زیبایی‌های شگفت انگیزش، نزدیک به ۴ دهه میزبان زباله‌ها است و اهالی این منطقه برآشفته از وعده‌های عملی نشده، همچنان بر مدار تحمل، منتظر و پیگیر تحقق وعده‌های مسئولان در خصوص حل مشکل پسماند هستند.